Aanhangers van Lula vierden donderdag de uitspraak buiten de rechtbank. (Foto: Reuters)
De hoogste rechtbank van Brazilië heeft gestemd om een ​​regel over het gevangen zetten van criminelen ongedaan te maken - een verandering die ertoe zou kunnen leiden dat ex-president Luiz Inácio Lula da Silva wordt vrijgelaten. De uitspraak, aangekondigd op donderdag, bepaalt dat veroordeelde criminelen pas naar de gevangenis mogen gaan nadat ze hun beroepsmogelijkheden hebben uitgeput.

De verandering zou kunnen leiden tot de vrijlating van duizenden gevangenen, waaronder Lula. Hij leidde Brazilië tussen 2003 en 2010, maar werd vorig jaar gevangen gezet. Hij was favoriet om de presidentsverkiezingen van vorig jaar te winnen, maar werd gevangengezet nadat hij betrokken was bij een groot corruptieonderzoek. Maar zelfs als hij wordt vrijgelaten, zal hij vanwege zijn strafblad geen ambtelijke functie meer kunnen vervullen.

Lula heeft consequent alle beschuldigingen tegen hem ontkend en beweert dat ze politiek gemotiveerd zijn. Nadat hij was uitgesloten van de presidentscampagne, won de extreemrechtse kandidaat Jair Bolsonaro het presidentschap. De advocaten van Lula zeggen dat ze de "onmiddellijke vrijlating" van de voormalige president zullen zoeken nadat ze hem vrijdag hebben gesproken.

Uitspraak
Rechters stemden om het strafrecht van het land opnieuw te interpreteren in een stemming van zes tegen vijf op donderdag. De uitspraak vernietigt een driejarige regel die onmiddellijke gevangenisstraf verplicht stelde voor veroordeelde criminelen nadat ze hun eerste hoger beroep hadden verloren.

Het Braziliaanse corruptieschandaal, bekend als Operation Car Wash, was aanvankelijk gericht op het door de staat gerunde oliemaatschappij Petrobras, maar vervolgens werden miljarden dollars aan steekpenningen blootgelegd - en tientallen vooraanstaande zakelijke leiders en politici werden gevangengezet.

De verplichte gevangenisstraf werd gezien als een manier om officieren van justitie te helpen bij het veiligstellen van veroordelingen en het ontrafelen van het grote corruptieschandaal door verdachten aan te moedigen om te onderhandelen over pleidooien. Maar critici beweerden dat het de Braziliaanse grondwet had geschonden - waarin staat dat niemand zonder zijn rechtsproces van zijn vrijheid kan worden beroofd.

De Task Force Car Wash van het land beschreef de omverwerping van de regel donderdag als "inconsistent" met de inspanningen om corruptie te bestrijden. De voorgestelde wijziging werd ook tegengewerkt door Sergio Moro, de rechter die Lula veroordeelde, die nu als minister van Justitie van Bolsonaro dient.

Opperrechter Jose Antonio Dias Toffoli, die de beslissende stem uitbracht, zei dat de vrijlating geval per geval zou plaatsvinden. De verandering kan volgens de schattingen van de Nationale Raad van Justitie bijna 5.000 gevangenen treffen.

Lula in cel
Lula (74) werd in 2018 gevangengezet nadat hij was veroordeeld tot meer dan 12 jaar gevangenisstraf, later teruggebracht tot acht jaar en 10 maanden. Hij werd schuldig bevonden aan het ontvangen van een appartement aan het strand van een ingenieursbureau dat betrokken was bij het onderzoek Carwash.

Eerder dit jaar werd hij veroordeeld tot nog eens 12 jaar nadat hij schuldig was bevonden aan het aannemen van steekpenningen in de vorm van renovatiewerkzaamheden aan een landhuis door bouwbedrijven. Lula beweert dat alle beschuldigingen tegen hem politiek gemotiveerd zijn.

Hij is voormalig vakbondsactivist en blijft een iconisch en populair figuur voor links. Gleisi Hoffman, de leider van Lula's Arbeiderspartij, noemde de ontwikkeling van donderdag "een zeer belangrijke stap om de democratie en de grondwet te versterken in een tijd dat ze worden bedreigd door een extreemrechtse regering."