Ivan Fernald
Minister Gillmore Hoefdraad heeft de knuppel in het hoenderhok gegooid door zijn bewering dat hem geen blaam treft voor het wanbeleid m.b.t de financieel economische huishouding. “Dat Suriname in een financieel economisch dal terecht is gekomen, kan mij niet worden aangerekend, immers ik droeg geen verantwoordelijkheid voor de periode voor augustus 2015”, aldus Hoefdraad. Het verwijt voor een wanbeleid treft volgens Hoefdraad met name Andy Rusland, voormalig minister van Financiën in het kabinet Bouterse 1. “Bovendien heeft Andy Rusland stelselmatig de werkelijke cijfers buiten het gezichtsveld gehouden van de governor van de Centrale Bank”. De vaste Assembleecommissie van Financiën gaat volgens Hoefdraad ook niet vrijuit.

Dat is in het verkeerde keelgat geschoten van de NDP parlementariërs, Amzad Abdoel en André Misiekaba, de fractieleider van de NDP. Misiekaba is behoorlijk ontstemd: “Als hij (Hoefdraad) geen oplossingen heeft, laat hij opdonderen” laat hij zich geïrriteerd ontvallen. Ook Abdoel is zeer verbolgen over de uitlatingen en kritiek van Hoefdraad.

De realiteit is dat wij aan de vooravond staan van een financiële crisis met vergaande sociaal maatschappelijke gevolgen. De armoede grijpt met rasse schreden om zich heen en de burgers betalen het gelag voor een verkwistend en verwoestend beleid van de overheid.
Veel burgers die in het afgelopen decennium een redelijk bestaan hebben weten op te bouwen, zijn nu teruggevallen tot een onaanvaard bestaansminimum. Vanwege de stijgende wisselkoersen voor de USD en euro zijn de huishoudgoederen die veelal geïmporteerd worden, voor velen onbetaalbaar geworden.

Het a-no-mi syndroom
De tragiek is dat vele verantwoordelijke functionarissen de schuld van zich afschuiven. Niemand is mans genoeg om verantwoording te dragen voor het financieel-economische wanbeleid. En terwijl de politieke heren en dames bakkeleien, stevenen wij met rasse schreden af naar de afgrond. De heer Salam Paul Somohardjo heeft in DNA de term A-no-mi gelanceerd, doelende op de president van de Republiek Suriname die stelselmatig schuld voor falen afschoof op anderen. Deze kwalificatie kan m.i. toegekend worden aan de meeste verantwoordelijke functionarissen.

1. De president weigert verantwoordelijkheid te dragen en verwijst naar een zogenaamde wereldcrisis die ook Suriname in zijn greep heeft. Hij wil ons doen geloven dat de problemen waarmee wij te kampen hebben, door externe factoren zijn ontstaan. Hij vergeet gemakshalve dat de oorzaak voor het huidige debacle gelegen is in binnenlandse factoren. De geldmiddelen zijn voornamelijk besteed aan consumptieve uitgaven zoals lonen en subsidies en niet aan rendabele productieve investeringen.

2. De NDP-parlementariërs wassen hun handen in onschuld; immers zij verschuilen zich achter de redenering dat zij geen executieve bevoegdheden hebben.

3. De huidige minister van Financiën Gillmore Hoefdraad acht zich niet verantwoordelijk voor de bestuursperiode van Bouterse 1. Hij vergeet daarbij te vermelden dat de CBvS onder zijn leiding, USD 600 miljoen verspeeld heeft in een vruchteloze poging om de koers stabiel te houden. De CBvS heeft in strijd met de letter en geest van de bankwet, de regering overmatig gefaciliteerd met lange termijn kredieten. De groei van de geldhoeveelheid was aanmerkelijk groter dan de groei van de nationale productie. Dat veroorzaakte een druk op de wisselkoersen.

Aansprakelijkheid
Wij moeten in dit land leren verantwoording af te leggen. Beleidsmakers moeten zich rekenschap geven van hun gedrag en zij zijn aansprakelijk voor het gevoerde beleid. De regering heeft een riante start gehad in 2010. Er was sprake van monetaire stabiliteit, een gezond financieel economisch klimaat en een zekere mate van welvaart en welzijn. De totale staatsschuld bedroeg in 2010 SRD 3,3 miljard (3300 miljoen, Bureau Staatsschuld) en de deviezenvoorraad was goed voor USD 690 miljoen (CBvS). De wisselkoersverhouding in 2010 was 1USD = SRD 2,8.

Thans is de economie volledig uit balans:
- Reeds in 2011 volgde een devaluatie naar 3,35. Vervolgens werd in 2015 de wisselkoers ten opzichte van de USD verhoogd naar 4,20.
- De deviezenreserve is inmiddels gekelderd van SRD 1 miljard (1000 miljoen) in 2012 naar het huidig niveau van amper 300 miljoen.
- De regering Boutere 1 heeft stelselmatig meer geld uitgegeven dan er aan ontvangsten binnenstroomde. Alleen al in 2015 gaf de overheid meer dan SRD 1100 miljoen meer uit dan er aan inkomsten werd ontvangen. (Cijfers CBvS). Het financieringstekort (verschil tussen ontvangsten en uitgaven) over de jaren 2011 t/m 2015 bedroeg SRD 3868 miljoen. De regering heeft haar toevlucht genomen tot leningen bij CBvS en ook bij de commerciële banken. De staatsschuld heeft nu een hoogte bereikt van SRD 8,4 miljard. Dat komt neer op een schuld van SRD 16.800 per hoofd van de bevolking. Zelfs in de jaren 2011 en 2012 toen de meer-ontvangsten 1 miljard bedroegen als gevolg van de hoge goudprijzen, is door verkwisting de staatsschuld gegroeid. In 2011 is de staatsschuld toegenomen met 500 miljoen naar 3,8 miljard en in 2012 is het gestegen naar SRD 4,4 miljard. (CBvS)
- Er zijn in de afgelopen jaren genoeg waarschuwingssignalen geweest vanuit de oppositie en ook van gezaghebbende monetaire economen zoals Professor Dr Anthony Caram. Hij heeft met niet mis te verstane bewoordingen stelling genomen tegen het desastreus gevoerde beleid. Het was aan dovemansoren gezegd. Hij heeft ook adviezen gegeven. De VES, VSB, ASFA en Akmos hebben ook kritische geluiden laten horen. Die zijn genegeerd geworden.

DNA-leden
DNA-leden dienen de belangen van het volk te behartigen. Zij moeten de durf hebben om zich kritisch op te stellen. Wat hebben wij nu aan DNA-leden die het regeringsbeleid de hemel in prijzen, terwijl wij afstevenen naar de afgrond. Er was niets aan de hand, werd gezegd. Het leningenplafond was nog niet bereikt en er zou geen devaluatie komen. Nu proberen zij eigen falen te verdoezelen en aan hun verantwoording te ontlopen.

Politieke consequenties
Minister Hoefdraad heeft kennelijk de politieke consequenties van zijn uitspraken niet volledig overzien. Hij is geen doorgewinterde politicus die de kneepjes van het vak kent. Het glibberige pad van de politiek zal ongetwijfeld zijn tol eisen. NDP-parlementariërs zijn ineens zeer verontwaardigd en grijpen gretig de kans om hun gal over minister Hoefdraad te spuien. Het is onverteerbaar dat uitgerekend een functionaris uit eigen gelederen, spreekt van een wanbeleid, waarvan hij zich distantieert. De kwalificatie wanbeleid is een regelrechte diskwalificatie van de vorige regering (Bouterse 1). Daarmee heeft hij zich de woede van NDP-parlementariers op de hals gehaald. Hoefdraad zal neergezet worden als zondebok in de hoop dat zijzelf gevrijwaard worden van schuld en kritiek. Zij beseffen heel goed dat zij zich schuldig maken aan datgene waarvan zij anderen beschuldigen. ‘Ik was mijn handen in onschuld’. Het a-no-mi syndroom is ‘geboren’.

Samenleving
De grondoorzaak van het financieel economische debacle is het politiek-bestuurlijke onvermogen. Het is toch triest dat een regering met een NDP-signatuur steeds zorgt voor monetaire onevenwichtigheden en devaluatie van onze munt. De regering-Bouterse is kennelijk niet in staat om het tij te keren.
De samenleving heeft niets aan een welles-nietes spel van coalitieleden. Burgers zijn geïnteresseerd in een waardevolle munt en een flinke boterham. Op welke wijze kunnen wij uit deze malaise geraken? Welke samenhangende maatregelen van monetair, budgettair en fiscale aard moeten getroffen worden om uit de ellende te geraken?. Lijdzaam toezien en elkaar de joker toespelen brengt geen oplossingen voor het getergd volk dat moeizaam de eindjes aan elkaar probeert te knopen.

Ivan Fernald