Trump zet Jordanië onder druk; koning verzet zich tegen ontheemding

Donald Trump heeft dinsdag de Jordaanse koning Abdullah onder druk gezet om Palestijnen op te nemen die permanent ontheemd zouden raken volgens het plan van de president om de Gazastrook door de VS over te nemen. De koning zei echter dat zijn land fel gekant is tegen deze stap.

In een toespraak in het Witte Huis met de leider van het Arabische land gaf Trump aan dat hij niet zou afwijken van zijn idee om de geschokte inwoners van de Gazastrook te verhuizen en het door oorlog geteisterde gebied te transformeren tot wat hij de 'Riviera van het Midden-Oosten' noemde.

Trump heeft de Arabische wereld woedend gemaakt door te zeggen dat Palestijnen niet naar hun huizen kunnen terugkeren op grond van zijn voorstel om de enclave, die is verwoest door een Israëlisch offensief, te herontwikkelen.

"We gaan het pakken. We gaan het vasthouden, we gaan het koesteren. We gaan het uiteindelijk op gang brengen, waar veel banen gecreëerd zullen worden voor de mensen in het Midden-Oosten," zei Trump in het Oval Office, en zei dat zijn plan "vrede" zou brengen in de regio.

Koning Abdullah zei later dat hij tegenover Trump Jordanië's "vaste standpunt" had herhaald tegen de ontheemding van Palestijnen in Gaza, en ook in de bezette Westelijke Jordaanoever die aan zijn land grenst.

"Dit is het gezamenlijke Arabische standpunt", zei hij in een bericht op X. "Het herbouwen van Gaza zonder de Palestijnen te verdrijven en het aanpakken van de ernstige humanitaire situatie zou voor iedereen prioriteit moeten hebben."

Ondanks de standpunten van zijn Jordaanse ambtgenoot, zei Trump dat Jordanië, net als Egypte, uiteindelijk akkoord zouden gaan met het huisvesten van ontheemde inwoners van Gaza. Beide landen vertrouwen op Washington voor economische en militaire hulp .

"Ik geloof dat we een stuk land in Jordanië krijgen. Ik geloof dat we een stuk land in Egypte krijgen," zei Trump. "We hebben misschien nog een andere plek, maar ik denk dat we, als we klaar zijn met onze gesprekken, een plek hebben waar ze heel gelukkig en heel veilig kunnen leven."

Onzekerheid Amerikaanse hulp
Trump, die heeft aangegeven dat hij overweegt de hulp aan Jordanië in te trekken, zei dat hij de steun niet als dreigement gebruikte.

"We dragen veel geld bij aan Jordanië, en trouwens ook aan Egypte - veel aan beide. Maar ik hoef dat niet te bedreigen. Ik denk dat we daar boven staan," zei Trump.

Koning Abdullah heeft eerder gezegd dat hij elke poging om land te annexeren en Palestijnen te verdrijven afwijst. Hij is de eerste Arabische leider die Trump ontmoet sinds het Gaza-plan werd gelanceerd.

Hoewel de twee leiders hartelijk met elkaar omgingen, brachten Trumps opmerkingen over Gaza koning Abdullah in een lastig parket. In Jordanië ligt de claim van de Palestijnen op een recht om terug te keren naar de gebieden waar velen van hen tijdens de oorlog rond de oprichting van Israël in 1948 waren gevlucht, namelijk gevoelig.

Trump leek op een gegeven moment koning Abdullah ertoe aan te zetten te zeggen dat hij Palestijnen uit Gaza zou opnemen. De koning zei dat hij zou doen wat het beste was voor zijn land, maar zei dat Jordanië 2.000 zieke kinderen uit Gaza zou opnemen voor behandeling, een aanbod dat Trump prees.

Volgens hem zouden de Arabische landen met een tegenvoorstel naar Washington komen.

"Het gaat erom hoe we dit op een manier kunnen laten werken die goed is voor iedereen", zei hij, ogenschijnlijk ongemakkelijk, zonder Trumps plan expliciet te steunen of af te wijzen.

De Jordaanse minister van Buitenlandse Zaken, Ayman Safadi, vertelde later aan de staatstelevisie al-Mamlaka dat er een Egyptisch Arabisch plan bestaat om Gaza te herbouwen zonder de bevolking te ontheemden.

Jordaanse functionarissen zeiden voorafgaand aan de gesprekken dat ze een publieke confrontatie wilden voorkomen waarbij Trump de koning in verlegenheid zou brengen. De opmerkingen in het Oval Office waren dan ook niet gepland.

De twee spraken voor verslaggevers met de zoon van de koning, kroonprins Hussein, Safadi, minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio en andere aanwezige functionarissen. De koning ontmoette later een bipartizane groep Amerikaanse senatoren, waaronder John Thune, de Republikeinse meerderheidsleider.

Jordanië ligt ingeklemd tussen Saudi-Arabië, Syrië, Israël en de bezette Westelijke Jordaanoever en herbergt al meer dan 2 miljoen Palestijnse vluchtelingen op een bevolking van 11 miljoen. Hun status en aantal vormen al lang een bron van zorg voor de leiders van het land.

Amman wankelt ook onder Trumps 90-daagse hulppauze. Israël en Egypte hebben vrijstellingen gekregen, maar de $ 1,45 miljard die Jordanië elk jaar krijgt, blijft bevroren in afwachting van een evaluatie van alle buitenlandse hulp door de regering van Trump.

Fragiele wapenstilstand
Trumps voorstel heeft nieuwe complexiteit geïntroduceerd in een gevoelige regionale dynamiek, waaronder een fragiel staakt-het-vuren tussen Israël en de Palestijnse militante groep Hamas.

Hamas zei maandag dat het tot nader order zou stoppen met het vrijlaten van Israëlische gijzelaars uit Gaza, omdat Israël de overeenkomst schond om de aanvallen op Gaza te beëindigen. Trump stelde later voor om het staakt-het-vuren te annuleren als Hamas niet alle resterende gijzelaars die het op 7 oktober 2023 had genomen, voor zaterdag vrijlaat.

Trump zei dinsdag dat "alles mogelijk is" als Hamas de deadline niet haalt . Hij voegde eraan toe dat hij niet verwacht dat de Palestijnse militante groep dat zal doen.

Drie van de vier Amerikanen -- 74% -- in een Reuters/Ipsos-peiling die werd uitgevoerd van 7 tot 9 februari, zeiden dat ze tegen het idee waren dat de VS de controle over Gaza zou overnemen en de Palestijnen die daar wonen, zou verdrijven. De peiling liet zien dat Republikeinen verdeeld waren over de kwestie, met 55% tegen en 43% voor.