De Braziliaanse president Luiz Inacio Lula da Silva spreekt tijdens de G20-top in het Museum of Modern Art in Rio de Janeiro, Brazilië. (Foto: Reuters)
Europese afgevaardigden op de G20-top in Brazilië waren niet blij met het besluit van president Luiz Inacio Lula da Silva om de gesprekken te beëindigen en de laatste verklaring van de groep een dag eerder uit te brengen om de prikkelbare discussie over de oorlog in Oekraïne in te dammen, aldus bronnen.

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zei dinsdag dat hij het betreurde dat het G20-communiqué niet de verantwoordelijkheid van Rusland benadrukte bij het starten van de oorlog in Oekraïne, met name op de 1000e dag van de grootschalige invasie.

"Het is te weinig als de G20 de woorden niet kan vinden om duidelijk te maken dat Rusland verantwoordelijk is," zei hij aan het einde van de tweedaagse top van de Groep van 20 grote economieën in Rio de Janeiro.

De formulering van Oekraïne is lastig geweest op G20-vergaderingen sinds het begin van de oorlog, omdat Rusland en zijn bondgenoten om de tafel zitten. De Russische president Vladimir Putin was niet aanwezig bij de top in Rio, maar werd vertegenwoordigd door minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov.

Het communiqué wordt normaal gesproken aan het einde van de top uitgegeven, maar Lula besloot de tekst goed te keuren tijdens het afronden van de plenaire vergadering van maandag - op een moment dat de leiders van Frankrijk, Duitsland en de Verenigde Staten niet in de zaal waren, zeiden diplomaten. "Het communiqué werd afgesloten door president Lula. Het voldeed niet aan de positie die we hadden kunnen hebben," vertelde de Franse president Emmanuel Macron maandagavond aan verslaggevers, eraan toevoegend dat de tekst er baat bij had gehad om explicieter te zijn over de oorlog.

"Dit verandert niets aan de positie van Frankrijk: het is een agressieoorlog die door Rusland tegen Oekraïne is gelanceerd en onze prioriteit vandaag is om een ​​duurzame vrede te verkrijgen," voegde Macron toe.

Een Europese functionaris noemde Lula's manoeuvre "brutaal", maar zijn land besloot het voorrecht van de gastheer van de top te respecteren om te beslissen wanneer de gezamenlijke verklaring zou worden uitgegeven.

Brazilië heeft maandagavond de goedkeuring van het communiqué versneld om het risico te vermijden dat de top zou eindigen zonder een definitieve verklaring, ook al vroegen de Europeanen om sterkere taal over de rol van Rusland in de oorlog, vertelden drie Braziliaanse diplomaten die aanwezig waren bij de gesprekken aan Reuters.

Sherpa's hadden zondagochtend vroeg na intensieve onderhandelingen overeenstemming bereikt over de definitieve verklaring, maar die middag begonnen Frankrijk en Duitsland druk uit te oefenen op Brazilië om de tekst opnieuw te herzien in het licht van grote Russische luchtaanvallen op Oekraïne. Brazilië weigerde.

Franse diplomaten hadden maandag kunnen vragen om de goedkeuring van de tekst uit te stellen totdat Macron in de kamer was, maar deden dat niet, tot opluchting van de Brazilianen.

"De tekst opnieuw herzien zou de hele inspanning van een week van onderhandelingen in gevaar hebben gebracht," vertelde een Braziliaanse functionaris aan Reuters.

De Duitse leider Scholz zag de onenigheid over de G20-tekst als een teken van de tijd in een veranderende wereld.

"Het wordt steeds duidelijker hoeveel geopolitieke spanningen ook een impact hebben op de G20," zei hij. "De wind die waait in de internationale betrekkingen wordt ruwer."