Jummai Mutah (l) en Amina Ali (r), twee Chibok-schoolmeisjes die in 2014 door Boko Haram zijn ontvoerd, nemen op 4 april 2024 deel aan een evenement ter gelegenheid van de 10e verjaardag van de ontvoeringen. (Foto: AP)
Tien jaar geleden was de dochter van Solomon Maina, Debora, een van de 276 schoolmeisjes die midden in de nacht uit hun slaapzaal werden ontvoerd door de Nigeriaanse islamitische militanten Boko Haram. De mondiale verontwaardiging volgde snel. Een alomtegenwoordige 'Bring Back Our Girls'-campagne, die steun kreeg van mensen als Michelle Obama en Sylvester Stallone, zette de ontvoeringen in de schijnwerpers. Vervolgens leidden de onderhandelingen in 2016 en 2017 tot de veelbesproken bevrijding van ongeveer 100 gevangenen.

Debora was niet een van hen.

Tien jaar na die noodlottige nacht in april 2014 is de wereld het lot van de zogenaamde Chibok-meisjes grotendeels vergeten. Maar voor de slachtoffers en hun families duurt de tragedie voort.

"Vooral 's nachts denk ik aan mijn dochter", vertelde Maina in tranen aan Reuters in een interview in zijn huis in Chibok, een christelijke enclave in het noorden van het West-Afrikaanse land, waar de meerderheid moslim is. "Ik zal haar nooit vergeten."

Ontvoerden die naar huis zijn teruggekeerd, hebben moeite hun onderbroken leven weer op te pakken. Sommigen voeden kinderen op die zijn verwekt door hun ontvoerders. Anderen hebben jaren gewacht op de door de overheid beloofde fondsen om hun opleiding voort te zetten.

Degenen die de langste tijd in gevangenschap hebben doorgebracht, hebben vaak de meeste moeite gehad om te re-integreren in het burgerleven.

Volgens de Murtala Muhammed Foundation, een liefdadigheidsinstelling die voor hen opkomt, leven tientallen die pas de afgelopen jaren zijn vrijgelaten, in een door het leger gerund rehabilitatiekamp met overgegeven Boko Haram-strijders met wie ze in het bos zijn getrouwd. Bij hen zijn ruim 30 kinderen.

"Ik ben het beu om in het kamp te blijven", vertelde een overlevende van Chibok aan Reuters, waarbij hij vroeg om niet geïdentificeerd te worden uit angst voor represailles van het leger. "Ik wil naar huis en bij mijn familie blijven. Er is geen plek zoals thuis."

Drie van de overlevende vrouwen vertelden aan Reuters dat in ten minste vijf gevallen vrouwen die ongehuwd in het kamp aankwamen, daar zijn getrouwd met strijders die zich hadden overgegeven. Regeringsfunctionarissen hebben dergelijke bruiloften geleid, in een kennelijke poging om de strijders die zich hebben overgegeven te sussen, zeggen familieleden.

Hulpgroepen en familieleden zeggen dat er geen duidelijkheid is over wanneer – en zelfs of – de vrouwen in het kamp naar huis mogen terugkeren.

"Ze werden gehersenspoeld en hun psychologisch denken en mentaliteit werden veranderd ten gunste van hun ontvoerders", zegt Dauda Yama, wiens dochter zich in het kamp bevindt.

Nog steeds vermist
Ongeveer 90 Chibok-meisjes worden nog steeds vermist. Op basis van de verhalen van voormalige ontvoerden, denkt de Murtala Muhammed Foundation dat een derde van hen in gevangenschap is omgekomen.

"Sommigen stierven door de bevalling, sommigen door verhongering of door slangenbeten, anderen bij luchtaanvallen van de regering tegen Boko Haram", zei Aisha Muhammed-Oyebode, het hoofd van de stichting. Een oudervereniging voor de Chibok-meisjes schat ook dat er nu tientallen doden zijn gevallen.

De kantoren van de Nigeriaanse president en het ministerie van Binnenlandse Zaken hebben niet gereageerd op verzoeken om commentaar over hoeveel van de vermiste Chibok-meisjes nog in leven zouden zijn.

Al vroeg, toen de meisjes uit hun gevangenschap tevoorschijn kwamen en hun lot nog steeds een strijdpunt over de hele wereld was, beloofde de regering hun studies op 'elk gebied van hun keuze' te financieren.

Sommige bevrijde gevangenen gaan naar universiteiten tot in de Verenigde Staten. Maar sommigen zeggen dat de hulp nooit is aangekomen.

Yagana Yamani wachtte zes jaar op overheidsgeld, nadat ze aan haar ontvoerders was ontsnapt. Uiteindelijk vroeg ze haar moeder, een boerin, om hulp. Nu 25, studeert ze volksgezondheid. "Ze zijn hun belofte niet nagekomen", zei ze.

Het Nigeriaanse leger vecht sinds 2009 tegen Boko Haram in een conflict waarbij tienduizenden mensen omkwamen en ruim twee miljoen mensen op de vlucht sloegen.

Hoewel de groep ernaar streeft de Nigeriaanse regering omver te werpen om een staat te vestigen die gebaseerd is op haar eigen interpretatie van de islamitische wet, is de groep voor veel mensen over de hele wereld vooral bekend vanwege de ontvoering in Chibok.

Kort na de inval beloofde toenmalig president Goodluck Jonathan dat de meisjes naar huis zouden worden gebracht. Solomon Maina heeft het gevoel dat hij alleen worstelt met het lot van zijn dochter.

Via een vrijgelaten ontvoerde hoorde hij dat Debora gewond was geraakt, maar een bombardement op Boko Haram had overleefd. Hij gelooft dat ze daar nog leeft.

"Waar is ze nu? Zit ze op een comfortabele plek?" vraagt hij zichzelf af. "Ik denk hier de hele tijd aan."