Boeren blokkeren op 9 februari 2024 de toegang tot de Pools-Oekraïense grensovergang in Dorohusk, Oost-Polen, tijdens een boerenprotest tegen de EU-politiek en Oekraïense landbouwproducten. (Foto: AFP)
EU-lidstaten en wetgevers hebben woensdag een overeenkomst bereikt om de belastingvrije import van sommige Oekraïense granen te beperken, wat was toegestaan in de nasleep van de Russische invasie. De belastingvrije import heeft geleid tot felle protesten van boeren in het blok.

De overeenkomst verlengt met een jaar de tariefvrijstelling die in 2022 werd verleend, maar voegt haver – evenals eieren, gevogelte en suiker – toe aan de lijst van producten met importgaranties die voorkomen dat goedkope import de markt overspoelt.

Tarwe en gerst worden niet aan de vrijwaringslijst toegevoegd.

De verordening "voorziet in een noodrem voor gevogelte, eieren en suiker", evenals "haver, maïs, gries (een graan waarvan de buitenste schil is verwijderd) en honing", aldus het Europees Parlement in een persbericht.

Het blok van 27 landen verlaagde de tarieven op Oekraïense importen in een poging de Oekraïense economie overeind te houden, nadat Rusland was binnengevallen.

Twee jaar na het begin van het conflict klagen EU-boeren dat ze worden ondermijnd door goedkopere importen van Oekraïense producenten die niet gebonden zijn aan strengere EU-regels – bijvoorbeeld op het gebied van dierenwelzijn – waardoor de kwestie woedende protesten in het hele blok aanwakkert.

Onvrede onder boeren
Poolse boeren hebben controleposten met Oekraïne geblokkeerd uit woede over de import uit hun door oorlog verscheurde buurland, en breidden deze week hun protesten uit naar de westelijke grens met Duitsland.

De Europese Commissie heeft eerder voorgesteld om de tariefvrije toegang vanaf juni met nog een jaar te verlengen, maar met "waarborgen" om te voorkomen dat de import de prijs van eieren, gevogelte en suiker doet dalen.

Voor deze producten zou een "noodrem" worden gebruikt om te voorkomen dat de import boven de gemiddelde volumes van 2022 en 2023 uitstijgt.

De lidstaten ondertekenden dat voorstel vorige maand, maar het EU-parlement riep vervolgens op om graan en honing toe te voegen aan de lijst van producten met een plafond, wat de aanleiding vormde voor een nieuwe onderhandelingsronde.

Het herziene voorstel verlengde ook de referentieperiode met een jaar, van 2021 tot 2023.

De concessies komen drie maanden vóór de verkiezingen voor het Europees Parlement, waarbij een golf van steun wordt verwacht voor extreemrechtse partijen die in hun campagnes op grote schaal gebruik hebben gemaakt van de ontevredenheid van de boeren.

In een verdere knipoog naar de grieven van boeren gaf EU-chef Ursula von der Leyen vrijdag na gesprekken met de Poolse leider Donald Tusk aan, dat Brussel ook kijkt naar beperkingen op de Russische import van landbouwproducten.

De leden van het Europees Parlement hebben ook "vaste toezeggingen gekregen van de Europese Commissie om actie te ondernemen als de Oekraïense import van tarwe toeneemt", aldus het Parlement.

Een bron bij de Franse regering zei dinsdag dat "er wordt gewerkt om Oekraïense landbouwproducten in staat te stellen terug te keren naar hun oorspronkelijke markten in Afrika en het Midden-Oosten, waartoe de toegang enigszins was afgesloten door het conflict, zodat ze niet geblokkeerd blijven in Europa".