De Zwitserse Credit Suisse is een grote internationale bank met activa van US$ 1.400 miljard. De Silicon Valley Bank is de 16e grootste bank in de Verenigde Staten met activa (assets) van US$ 209 miljard. De Signature Bank (29e grootste bank in de VS) had activa van US$ 114 miljard en Silvergate Capital (de 121e grootste bank in de VS) US$ 11 miljard. Vergelijk dit met de Republic Bank, wiens activa (uit de hele regio, inclusief Suriname) ongeveer US$ 17 miljard bedraagt. De activa van alle andere Surinaamse banken samen liggen ver onder die van Silvergate.

 

Op 8 maart lanceerde Silvergate Capital dat het haar bank zou sluiten. Silvergate was een van de twee belangrijkste banken die vooral klanten in de crypto industrie had. De crypto beurs FTX was een van de belangrijke klanten. FTX ging eind november 2022 ten onder en dit heeft dus weer consequenties gehad voor de banken die de crypto industrie ondersteunden. Op 8 maart maakte de Silicon Valley Bank (SVB) bekend dat ze een verlies had geleden van bijna US$ 2 miljard bij de verkoop van obligaties voor US$ 21 miljard.

De bank had veel technologische bedrijven als klant en met velen ging het wat minder goed en die zagen zich genoodzaakt om meer geld van hun rekening op te nemen. De bank had niet zoveel cash en verkocht daarom de obligaties en probeerde ook extra geld te lenen. Toen ze dit meldde daalde de waarde van haar aandelen op de beurs en daalde ook het vertrouwen van de klanten. Het bericht liep via social media en leidde tot een paniekreactie, waarbij reeds de volgende dag klanten bijna US$ 42 miljard van hun rekeningen probeerden op te nemen. Dit geld was er niet en de bank werd onder curatele gesteld. Op 17 maart vroeg de bank faillissement aan. De Signature Bank is een grote bank in de crypto industrie en deze bank stortte in toen klanten op 10 maart plotseling US$ 10 miljard van hun rekeningen opnamen. 

De vraag die gesteld wordt door velen is hoe dit kon gebeuren en met name hoe het voorkomen had kunnen worden. Opvallend is dat slechts enkele dagen voor de faillissementen het accountantsbedrijf KPMG voor zowel de SVB als de Signature Bank een positieve accountantsverklaring had uitgebracht. Na de financiële crisis van 2008 werd het toezicht op de banken in de VS vergroot via de zgn. Dodd-Frank wet.

Het extra toezicht was met name gericht om risicovolle investeringen te beperken en de grens werd gesteld op banken met activa van US$ 50 miljard of meer. Dit werkte goed en preventief, maar tijdens de vorige regering werd de grens verhoogd tot US$ 250 miljard, waardoor de SVB en Signature Bank er niet meer onder vielen. Beide banken, die nu slachtoffer zijn geworden, hadden zich ingezet om de grens te verhogen en het toezicht dus te verminderen. Anderen wijzen op het feit dat veel banken hun kernactiviteiten hebben verlaten en te veel zijn gaan investeren in allerlei ‘Diversity, Equity and Inclusion’ (DEI) activiteiten.

Vanwege de toenemende inflatie in de VS (ca. 8,5% op zijn hoogst) zag de Centrale Bank zich genoodzaakt om na een periode van 13 jaar nulrente, vanaf begin 2022 de rente weer te verhogen. Men probeert de rente boven de inflatie te krijgen om zo geld te binden en de inflatie te bestrijden. Het wordt dan duurder om te lenen, maar tegelijk krijgt men meer rente voor het sparen en beleggen in overheidsobligaties. Voor bedrijven die tot voor kort heel goedkope leningen konden krijgen, wordt het financiële leven duurder, terwijl banken een hogere rente krijgen indien ze overheidsobligaties kopen.

Banken zoals de VSB, die geld hadden belegd in langlopende oude obligaties met minder hoge rentes, kwamen onder druk te staan. Ze verdienden niet voldoende meer met die obligaties om nieuwe leningen en hun portfolio te kunnen financieren. Dus, terwijl de Centrale Bank probeert om de inflatie te bestrijden ten behoeve van de consumenten, vallen er slachtoffers onder de banken. Dit geeft de complexiteit van de economie aan. Ook in Suriname is die complexiteit ondertussen wel bekend.

Het geld van rekeninghouders in de Verenigde Staten is verzekerd tot een bedrag van US$ 250.000 per rekening. Deze personen krijgen dus hun geld terug, ook wanneer een bank failliet gaat. Het probleem is dat veel klanten -met name bedrijven- veel meer geld op hun rekening hadden. Tegen de achtergrond van de vele faillissementen van banken in 2008 en daarna (meer dan 400 banken gingen failliet in de VS tussen 2008 en 2011) werden er meteen maatregelen getroffen. De Amerikaanse Federal Reserve Board (Fed oftewel de centrale bank), het ministerie van Financiën en de Federal Deposit Insurance Corp (FDIC), kwamen op 12 maart met een plan om verspreiding van de bankcrisis tegen te gaan.

Volgens dit plan krijgen alle rekeninghouders via de FDIC hun geld terug (dus ook degenen met meer dan US$ 250.000). Daarnaast komt de Fed met een nieuw bankprogramma, waarbij banken een lening voor een jaar kunnen krijgen om marktonzekerheid tegen te gaan. En ten derde komt het ministerie van Financiën met een backstop programma van US$ 25 miljard uit hun Exchange Stabilization Fund om eventuele verliezen te compenseren. Deze maatregelen bieden bescherming en moeten voor zowel de klanten als de banken de rust doen terugkeren en vooral nieuwe bankruns voorkomen. Door snel in te grijpen hoopt men ook dat de crisis zich niet verspreid naar andere landen.

Marten Schalkwijk