NS-parlementariërs: Volk moet beslissen

De assembleeleden Harish Monorath en Prem Lachman van Nieuw Suriname (NS) vinden dat het ontwerp voor de wijziging van de amnestiewet onduidelijk is. De NS-leden zijn in beraad over deze kwestie. Zij hebben woensdag geen quorum verleend, waardoor de huishoudelijke vergadering niet door kon gaan waarin het ontwerp zou worden besproken. De consequentie was dat ook niet in openbaar bijeengekomen kon worden.

NS werd vrijdag geconfronteerd binnen de Mega Combinatie (MC) vergadering met de initiatiefwet tot het verstrekken van amnestie. NS is als MC-partner nooit betrokken geweest noch geïnformeerd geworden over de initiatiefwet. NS heeft toen aangegeven in beraad te zullen zijn over het al dan niet verstrekken van amnestie. NS heeft te weinig informatie over deze aangelegenheid. Alleen op basis hiervan kan en wil zij die verantwoordelijkheid en de impact van deze wijziging niet dragen. NS heeft aangegeven eerst met haar achterban en met het maatschappelijk middenveld in overleg te treden alvorens een standpunt in te nemen.

Geen ja-knikker
Het argument, als zou amnestie ‘orde en rust’ herstellen, gaat bij ons niet op. Suriname is een vredelievend land en er is rust. Dat er ook zoveel haast bij de aanname is, wekt inderdaad bij velen vraagtekens op. De amnestiewet heeft totaal geen enkele prioriteit op de lijst met te behandelen wetten binnen De Nationale Assemblee. NS heeft het beraad nooit opgeschort en men mocht nooit en te nimmer veronderstellen dat wij per definitie voor deze wet zouden stemmen. NS heeft zich eertijds ook gekeerd tegen de government-take en heeft zich onthouden tijdens de stemming van de begrotingsbehandeling.

Het is een grove vergissing wanneer men denkt dat NS blind zal stemmen en daarbij de verantwoordelijkheid van onder andere het decemberproces en alle daarbij behorende misdaden in die periode mede op haar geweten zal moeten dragen. Deze wet is bepalend voor de geschiedschrijving van ons land.

Historische bijdrage rechtsstaat
Aangezien de wet opeens en in allerijl behandeld werd door DNA, heeft NS besloten om geen quorum te verlenen aan de vergadering. Indien NS wel quorum had verleend, en ook tegen had gestemd, dan nog was de wet aangenomen. De coalitie 36-(VA 6 + BEP 2 + uitlandig 2) is nog steeds 26. De presentielijst is blijven hangen op 24 leden en er kon niet vergaderd worden. Hierdoor heeft NS tijd kunnen winnen voor het volk en haar collega DNA-leden om toch nog van gedachten te kunnen veranderen. Eenieder heeft nu tijd om bij zichzelf te rade te gaan of dit wel de juiste aanpak is.

Amnestie is het vrijstellen of herroepen van strafvervolging voor bepaalde daden door het hoogste gezag van een staat. Iemands daden worden door een amnestieverlening als het ware aan de vergetelheid prijsgegeven en daarmee volledig uitgewist. ‘Volledig uitwissen’ van iemands misdaden gelijk stellen aan het ‘teruggeven van burgerrechten’ is dus minstens misleidend. Amnestie betekent eerder ‘doen alsof er niets gebeurd is’. En daar heeft NS het eigenlijk ook een beetje moeilijk mee.

Bespreekbaar maken
In een democratie moet alles bespreekbaar zijn. Dus niet: moeten alle verzoeken ingewilligd worden, doch wel; moet alles ter sprake kunnen komen teneinde aan de democratische meerderheid de kans te bieden hierover een beslissing te nemen. Dit hebben wij gemist bij de amnestiewet.

De vraag of iemand vandaag nog de gevolgen moet dragen van daden die dertig jaar geleden zijn gesteld, moet besproken kunnen worden (zie ook trouwens de reacties van het maatschappelijk middenveld die allen in grote haast zich tegen deze wet hebben gekeerd). Maar dat is van een gans andere orde dan amnestie te geven in de zin van: de spons erover, het is u niet alleen vergeven, het is zelfs vergeten, het heeft nooit bestaan.

Flater slaan
Het is ook niet duidelijk wat de status is van de vonnissen van het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens in de Moiwana en Aloeboetoe case. Wat zijn de gevolgen van amnestie? Zijn er andere mogelijkheden? Al deze zaken zijn niet besproken. Intussen heeft zelfs het Internationaal Strafhof de voorzitter van DNA ook geadviseerd om de wet NIET door te drukken. De overwegingen daarvoor lijken ons ook valide.

Indien amnestie wordt verleend, zal de regering haar verontschuldigingen bieden aan het volk van Suriname? Zullen de decembermoorden een juiste plaats krijgen binnen onze geschiedenisboeken? Allemaal vragen die niet beantwoord zijn geworden door de initiatiefnemers van de wet. International slaat Suriname een grote flater. De wereld kijkt mee over onze schouder. Is dit wat wij aan onze kinderen leren?
Zelfs de USA, die tot dinsdag Suriname als een land met een ‘positieve investeringsklimaat’ bestempelde, kijkt nu argwanend naar de ontwikkeling van de rechtsstaat. Binnen het Caribisch gebied, heeft Caricom zelf aangegeven dat een goed functionerende rechtsstaat belangrijk is voor orde, rust, veiligheid en economische ontwikkeling. De amnestiewet doet hier een inbreuk aan.

NS niet perse tegen amnestie
Het is de vraag of amnestie mogelijk is in deze. Uit het bovenstaande komt duidelijk vast te staan dat alle amnestieregelingen die we tot nu toe hebben gekend betrekking hebben op misdrijven tegen de staatsveiligheid en de openbare orde. Een amnestiewet voor het opheffen van de strafbaarheid van moorden is ongekend.
Amnestie kan en mag worden verleend. De omstandigheden zijn NU echter niet gunstig en tasten het rechtsgevoel van de Surinaamse burger ernstig aan. Bovendien mag inmenging van de wetgevende macht nooit en te nimmer binnen de rechterlijke macht geschieden. Dit is met de amnestiewet wel het geval. Hieraan mag niet worden voorbijgegaan.

NS is voorstander van een waarheidscommissie of een referendum. Laat het volk beslissen wat er moet gebeuren. Amnestieverlening hierna of gratieverlening na het vonnis is ook een optie. Een DNA-lid stemt naar eer en geweten en in het belang van het volk van de Republiek Suriname.
NS heeft haar bijdrage geleverd, meer dan dit kan zij inzake de initiatiefwet niet doen. Het is aan de verantwoordelijkheid van collega DNA-leden om het besluit te nemen “in het belang van Land en Volk”.

God zij met ons Suriname

NS-parlementariërs,
Mr. Harish Monorath
Drs. Prem Lachman