Column: Vijf manieren om gelukkig te worden

Kun je drama’s als die van Nibar en Anil Ramdas voorkomen?
Van berichten over zelfmoord en depressie word je niet vrolijker. Je kunt je afvragen: hoe komt het dat mensen depressief worden en zelfs zo erg dat ze zelfmoord plegen. Dat is een goede vraag, maar je kunt je ook bezighouden met de vraag: hoe word je gelukkig? Dat kan helpen tegen depressies.
Ik heb er niet voor gestudeerd, maar net als ieder mens denk ook ik na over de vraag: hoe word ik gelukkig? Ik heb een lijst bedacht met vijf vragen waarop je met “ja” of “nee” kunt antwoorden.
Het antwoord geeft je inzicht in de mate waarin je (on)gelukkig bent. Als je een vraag met “nee” beantwoord, dan weet je dat je iets moet doen om van “nee” naar “ja” te gaan.

Vraag 1: heb ik een minimumniveau van tevredenheid?
Een samenleving gaat vooruit omdat mensen ambities hebben en die waarmaken. Ambitie hebben, betekent dat je hoge doelen stelt voor jezelf. Dat brengt stress met zich mee. Het is geweldig als je die doelen haalt. Maar wat, als je die doelen niet haalt? Hoe ga je daarmee om?
Stel dat je politieke en maatschappelijke ambities hebt en jezelf als doel stelt: ik wil president worden van het land. Je weet dat in 100 jaar tijd bij verkiezingen van om de vier jaar maximaal 25 van de honderdduizenden mensen president zullen worden. Vraag jezelf dan af: wat is het minimumniveau dat haalbaar is en me toch tevreden stemt? Is dat een ministerschap, DNA-lid, ressortlid, actief partijlid of voorzitter van de Djarang ke Pan vereniging? Binnen je politieke en maatschappelijke ambities moet er een functie zijn waarmee je minimaal gelukkig kunt zijn.

Stel dat je economische ambities heb: je wilt op een eerlijke manier veel geld verdienen en rijk worden. De “eerlijke manier” is natuurlijk al een enorme beperking voor sommige mensen, maar we gaan ervan uit dat je een gewetensvol mens bent die echt op een eerlijke manier rijk wil worden. De vraag die jezelf moet stellen: wat is het minimuminkomen dat ik kan verdienen (wat is haalbaar) en waarmee ik tevreden ben. Het probleem zit in dat laatste: “waarmee ik tevreden ben”. Als blijkt dat je vindt dat je 100.000 euro per maand het minimum is waarmee je tevreden bent, dan weet wat je ongelukkig maakt: het komt niet van buiten maar zit in je.
Advies nummer 1: stel niet alleen hoge doelen, maar stel ook een minimumdoel dat je wel kunt halen én waarmee je tevreden kunt zijn.

Vraag 2: heb ik een passie in het leven?
Ooit zag ik een show van Oprah Winfrey over biologische en geestelijke leeftijd. De biologische leeftijd van een mens is de leeftijd gemeten in jaren vanaf de geboorte. De mentale leeftijd van een mens is de leeftijd gemeten in fasen van het leven: baby, kind, tiener etc. Die twee dingen hangen samen met elkaar, vooral in de beginjaren van het leven. Maar op latere leeftijd kan er een groot verschil zijn. Oprah liet mensen aan het woord die er fysiek en geestelijk heel oud uit zagen: 40 jaar in biologische leeftijd, maar eruit zien als iemand van 65 jaar. Die mensen vertellen dat hun leven getekend is door stress en ongeluk. Ze liet ook mensen zien die 70 of 80 jaar oud zijn (gemeten in biologische leeftijd) maar fysiek en geestelijk eruit zien als iemand van 50 jaar.
Al die mensen hadden één ding gemeen: ze leefden hun leven met passie. Passie is iets waarvoor je helemaal gaat, iets wat je verschrikkelijk leuk vindt, waar je plezier aan beleeft en waar je je graag aan wilt overgeven. Dieren hebben geen passie, denk ik. Die leven van maaltijd naar maaltijd. Maar mensen horen dat niveau te ontstijgen. Er moet iets zijn dat je vreselijk leuk vindt om te doen, al is het vlinders verzamelen.
Advies nummer 2: zoek een passie en wijd een belangrijk deel van je leven daaraan, dan zul je zien dat je met plezier jong blijft, terwijl je lichaam maar langzaam ouder wordt.

Vraag 3: heb ik vriendschap en liefde in het leven?
Er is vriendschap en liefde in overvloed om je heen. Je moet het alleen kunnen zien. Er zijn mensen die om je geven: je ouders, familie, vrienden. Die mensen moet je op hun waarde kunnen schatten. Als je in een situatie vol ongeluk zit – scheiding, dood, tegenslag – dan heb je de natuurlijke neiging om je af te sluiten van de mensen om je heen. Dan denk je niet alleen dat je ongelukkig bent; je denkt ook dat niemand om je geeft en dat je alleen bent. En dat laatste is niet waar. Er zijn mensen – en dieren (!) – die om je geven. Als je een hond, een kat of een kaaiman als huisdier hebt, weet dat die om je geeft als jij dat beest altijd goed hebt verzorgd.
Advies nummer 3: zoek de mensen – en dieren(!) - op die om je geven. Deel je verdriet en je ongeluk, dan zul je ziet dat ze je helpen om de lasten van je schouders af te halen.

Vraag 4: heb ik alleen genomen of heb ik ook gegeven?
Een mens is een sociaal wezen. Je leeft in een samenleving waarin je dingen krijgt en dingen geeft. Als je ongelukkig bent, denk je alleen aan krijgen. Je krijgt te weinig. Je verwacht teveel. De richting van communicatie is van de samenleving naar jou. De samenleving is aan zet. Als die niet komt, dan denk je dat alleen bent.
Maar als je leert geven, dan moet je de richting omdraaien. Jij bent aan zet. Als je geeft, dan zul je zien dat je gelukkiger wordt en actiever wordt. Met geven bedoel ik niet zozeer geld, maar je tijd en energie geven aan de samenleving.
Advies nummer 4: Doe iets nuttig voor de samenleving en voor anderen, dan zul je gauw merken dat je daardoor actiever wordt in je geest. Je bent niet meer afwachtend, maar ondernemend.

Vraag 5: heb ik genoeg seks?
Een mens is een biologische en geestelijke machine met biologische en geestelijke behoeften. Die machine heeft behoeften. De biologische behoeften die in het oog springen zijn: eten en drinken. Maar kleding en goede huisvesting zijn ook basisbehoeften. Iets wat altijd aanwezig is, maar door de samenleving als vies en negatief is afgeschilderd is de behoefte aan seks. Dat is een natuurlijke behoefte. Net zoals je aandacht schenkt aan eten en drinken, moet je ook aandacht schenken aan seks.
Advies nummer 5: vraag jezelf af: heb ik vandaag voldoende seks gehad. Als dat niet zo is, zorg dat je je behoefte bevredigt. Het is niet iets om je voor te schamen. Het is een natuurlijke behoefte. Laat dat achterwege, dan zul je zien hoe chagrijnig je kunt worden. Dus daarom: zorg dat je je seksuele behoeften regelmatig bevredigt.

Tot slot
Als je alle vragen met “nee” heb beantwoord, dan kan ik alleen maar adviseren: zoek een telefoonboek en kijk onder de “P” voor een “psycholoog” of “psychiater”, want ik weet het dan echt niet meer.

Sandew Hira