Hugo Essed: Presidentiële besluiten botsen met staatsrechtelijke regels
Moederbesluit als basis
Het Besluit Taakomschrijving Departementen 1991, ook wel het Moederbesluit genoemd, bepaalt welke departementen bestaan en onder welke ministeries zij vallen. Daarmee vormt het de juridische basis voor de uitvoering van de uitvoerende macht door ministers. De Grondwet schrijft voor dat de uitvoerende macht bij de president berust, maar deze draagt vrijwel altijd de uitvoering via staatsbesluiten en wetten over aan ministers. Zonder een correct gewijzigd Moederbesluit bestaan nieuwe ministeries formeel niet, en ontbreekt een wettelijke grondslag voor de benoemde ministers.
Foutieve route
Na verkiezingen worden vaak nieuwe ministeries gevormd of bestaande herschikt. Volgens de wet moet het Moederbesluit eerst worden aangepast voordat ministers kunnen worden benoemd. Toch benoemde Santokhi in 2020 en Simons in 2025 ministers voor ministeries die juridisch nog niet bestonden. Beide presidenten probeerden dit te legaliseren door het Besluit Taakomschrijving te wijzigen bij presidentieel besluit.
In Santokhi’s periode werd dit na enkele maanden rechtgezet via een staatsbesluit (oktober 2020), waarmee de juiste procedure alsnog werd gevolgd en het eerdere presidentieel besluit verviel. Bij Simons is de situatie nog niet gecorrigeerd: haar besluit van 16 juli 2025 volgt hetzelfde foutieve pad.
Hiërarchie van regelgeving
In de Surinaamse rechtsorde geldt dat hogere regelingen voorgaan op lagere. Staatsbesluiten hebben hogere rechtskracht dan presidentiële besluiten. Deze hiërarchie is vastgelegd in de Aanwijzingen voor de Regelgevingstechniek (1992) en het Besluit Vormgeving Wettelijke Regelingen (1996). Een staatsbesluit wijzigen met een presidentieel besluit is dus strijdig met de geldende systematiek en leidt tot wat Essed “vervuiling van de regelgeving” noemt.
Mogelijke oorzaak
Volgens Essed hebben presidenten mogelijk gekozen voor deze route omdat de Staatsraad, die moet adviseren over staatsbesluiten, vaak nog niet in nieuwe samenstelling aanwezig is op het moment van aantreden. Toch biedt dit geen juridische basis voor de gevolgde werkwijze.
Gevolgen en aanbevelingen
Het gevolg is dat ministers van nieuw ingestelde ministeries momenteel formeel zonder wettelijke grondslag opereren. Essed adviseert dat bij de eerstvolgende correcte wijziging van het Moederbesluit de besluiten van deze ministers met terugwerkende kracht worden bekrachtigd. Zo wordt voorkomen dat hun besluiten juridisch ongeldig zijn en zij aansprakelijk worden gesteld.
Daarnaast stelt hij dat overwogen kan worden om in het Moederbesluit expliciet de bevoegdheid op te nemen om het tijdelijk via presidentieel besluit te wijzigen. Zulke uitzonderingsconstructies zijn in het verleden toegepast, bijvoorbeeld bij de Universiteitswet in de jaren tachtig.
Andere voorbeelden
Essed wijst op meer recente gevallen waarin de uitvoerende macht buiten de wettelijke kaders opereerde. Zo werd geprobeerd de bevoegdheid van de president om ambtenaren aan te stellen te delegeren aan de “Chief of Staff” van het Kabinet van de President – een functie die formeel niet bestaat. Ook dit ontbeert een wettelijke grondslag.
Conclusie
De herhaalde pogingen om het Besluit Taakomschrijving via presidentiële besluiten te wijzigen, zijn juridisch ongeldig. Zolang de juiste procedure via een staatsbesluit niet wordt gevolgd, hebben nieuwe ministeries en hun ministers geen solide wettelijke basis. Essed benadrukt dat de regering de regels moet respecteren en pleit voor structurele correcties om de uitvoerende macht in Suriname op de juiste juridische fundamenten te plaatsen.
U kunt het gehele artikel hier downloaden.
Documenten:
Vandaag
Gisteren
- Column: Borrelpraat no. 892
- Dashilan Street: Beijing’s historische parel vol leven en kleur
- Woningbrand verwoest meerdere appartementen aan Koreastraat
- WTD 2025: Leerkrachten zijn de ruggengraat van jongeren!
- Politie houdt casino-eigenaar aan voor vervalsing rijbewijs
- De bijzondere positie van de president als gekozen lid van het parlement
- Drie gemaskerde mannen plegen gewapende overval aan Bloemkoolstraat
- Samenleven in verdraagzaamheid: een oproep tot democratische verbinding
- CariCRIS bevestigt stabiele outlook Finabank
- Gun overleden radiostemmen eindelijk zielenrust
- Beijing E-Town: De toekomst is nu!
- Warme dag met mogelijk buien in de avond
- Vier Caribische landen openen grenzen voor vrij verkeer van burgers
- OM is helder over koers en prioriteiten in 2026
- Nieuwe coördinator CKP Sewnath: Overheidscommunicatie ligt op intensive care
Eergisteren
- Betrouwbare energie voor Nickerie: CDB en India versterken elektriciteitsnet
- Succesvolle start scholen landelijk
- 8 ingerekend in megafraudezaak Melkcentrale: SRD 17 miljoen verduisterd
- SBB legt beslag op bruinhartmasten EBS: onderzoek naar illegale herkomst
- LVV versterkt landbouwkennis met training en certificering
- PALU: Tijd om te breken met decennia van onrealistisch begroten
- De Vliegertraditie: Van Suriname naar Weifang
- Hofpresident verheugd over meer rechters en nieuwe rechtbank
- Japan krijgt eerste vrouwelijke leider van regeringspartij
- Eenheidsmonument Cultuur met het oog op 50 jaar Onafhankelijkheid
- Zonnige start, warme namiddag
- Trump vraagt Israël te stoppen met bombarderen na deelakkoord Hamas
- Suriname boekt historische mijlpaal met financiering GranMorgu olieproject
- Suriname heeft twee opties voor cassatierechtspraak