Hugo Essed: Presidentiële besluiten botsen met staatsrechtelijke regels
Moederbesluit als basis
Het Besluit Taakomschrijving Departementen 1991, ook wel het Moederbesluit genoemd, bepaalt welke departementen bestaan en onder welke ministeries zij vallen. Daarmee vormt het de juridische basis voor de uitvoering van de uitvoerende macht door ministers. De Grondwet schrijft voor dat de uitvoerende macht bij de president berust, maar deze draagt vrijwel altijd de uitvoering via staatsbesluiten en wetten over aan ministers. Zonder een correct gewijzigd Moederbesluit bestaan nieuwe ministeries formeel niet, en ontbreekt een wettelijke grondslag voor de benoemde ministers.
Foutieve route
Na verkiezingen worden vaak nieuwe ministeries gevormd of bestaande herschikt. Volgens de wet moet het Moederbesluit eerst worden aangepast voordat ministers kunnen worden benoemd. Toch benoemde Santokhi in 2020 en Simons in 2025 ministers voor ministeries die juridisch nog niet bestonden. Beide presidenten probeerden dit te legaliseren door het Besluit Taakomschrijving te wijzigen bij presidentieel besluit.
In Santokhi’s periode werd dit na enkele maanden rechtgezet via een staatsbesluit (oktober 2020), waarmee de juiste procedure alsnog werd gevolgd en het eerdere presidentieel besluit verviel. Bij Simons is de situatie nog niet gecorrigeerd: haar besluit van 16 juli 2025 volgt hetzelfde foutieve pad.
Hiërarchie van regelgeving
In de Surinaamse rechtsorde geldt dat hogere regelingen voorgaan op lagere. Staatsbesluiten hebben hogere rechtskracht dan presidentiële besluiten. Deze hiërarchie is vastgelegd in de Aanwijzingen voor de Regelgevingstechniek (1992) en het Besluit Vormgeving Wettelijke Regelingen (1996). Een staatsbesluit wijzigen met een presidentieel besluit is dus strijdig met de geldende systematiek en leidt tot wat Essed “vervuiling van de regelgeving” noemt.
Mogelijke oorzaak
Volgens Essed hebben presidenten mogelijk gekozen voor deze route omdat de Staatsraad, die moet adviseren over staatsbesluiten, vaak nog niet in nieuwe samenstelling aanwezig is op het moment van aantreden. Toch biedt dit geen juridische basis voor de gevolgde werkwijze.
Gevolgen en aanbevelingen
Het gevolg is dat ministers van nieuw ingestelde ministeries momenteel formeel zonder wettelijke grondslag opereren. Essed adviseert dat bij de eerstvolgende correcte wijziging van het Moederbesluit de besluiten van deze ministers met terugwerkende kracht worden bekrachtigd. Zo wordt voorkomen dat hun besluiten juridisch ongeldig zijn en zij aansprakelijk worden gesteld.
Daarnaast stelt hij dat overwogen kan worden om in het Moederbesluit expliciet de bevoegdheid op te nemen om het tijdelijk via presidentieel besluit te wijzigen. Zulke uitzonderingsconstructies zijn in het verleden toegepast, bijvoorbeeld bij de Universiteitswet in de jaren tachtig.
Andere voorbeelden
Essed wijst op meer recente gevallen waarin de uitvoerende macht buiten de wettelijke kaders opereerde. Zo werd geprobeerd de bevoegdheid van de president om ambtenaren aan te stellen te delegeren aan de “Chief of Staff” van het Kabinet van de President – een functie die formeel niet bestaat. Ook dit ontbeert een wettelijke grondslag.
Conclusie
De herhaalde pogingen om het Besluit Taakomschrijving via presidentiële besluiten te wijzigen, zijn juridisch ongeldig. Zolang de juiste procedure via een staatsbesluit niet wordt gevolgd, hebben nieuwe ministeries en hun ministers geen solide wettelijke basis. Essed benadrukt dat de regering de regels moet respecteren en pleit voor structurele correcties om de uitvoerende macht in Suriname op de juiste juridische fundamenten te plaatsen.
U kunt het gehele artikel hier downloaden.
Documenten:
Vandaag
-
06:51
Joerawan blij met vonnis SBB-zaak; Ravenberg kondigt hoger beroep aan
-
04:53
Zon dominant in grote delen van het land
-
02:56
Venezuela veroordeelt ‘militaire provocatie’ door CIA en Trinidad; waarschuwing voor escalatie
-
00:59
Column: Harmonie en verbondenheid in een wereld vol tegenspoed
-
00:00
Overheid zet meer zwaar materieel in vuilnisbrand Charlesburg
Gisteren
- Column: Borrelpraat no. 895
- Grote belangstelling voor Chinese automerken op DSB Bigi Yari Autobeurs
- Militair aangehouden bij poging om drugs cel in te smokkelen
- Categorie 4 orkaan Melissa: Jamaica bereidt zich voor op ramp
- Politiebericht over man overlijdt na zware mishandeling
- Antony Loswijk meldt zich bij politie in zaak drive-by shooting Emielaan
- Pride Walk: Je hoeft ons niet te accepteren, maar respecteer ons wel
- Caribische bisschoppen waarschuwen voor militaire spanningen in de regio
- Hoe verder in de rechtszaak Hoefdraad?
- Somohardjo vraagt spoedoverleg met Rekenkamer en GBB over gronduitgifte
- Warme zondag en overwegend droog
- VS en China proberen escalatie handelsoorlog te voorkomen
- Srefidensi Telethon van start: eerste SRD 10.000 in half uur opgehaald
- ASFA waarschuwt voor ‘resource curse’ door versnipperd local content-beleid
Eergisteren
- Man overlijdt na mishandeling
- Ruim 300 kinderen uit Brokopondo nemen deel aan sportdag Zijin Rosebel
- Suriname en Venezuela verkennen verdieping landbouw, energie en visserij
- 3 verdachten aangehouden in moordzaak Chablani
- Ondernemers krijgen ruimere financieringskansen via NOB–VSB partnerschap
- SPWE heropent ondernemershub voor inclusief micro-ondernemerschap
- Politiebericht over dodelijk incident Passiebloemstraat
- Ben ik echt zo objectief?
- Man overlijdt na steekpartij aan de Passiebloemstraat
- Mia zoekt Antony Loswijk, verdachte in drive-by shooting Emielaan
- Volksgezondheid geeft adviezen over rookoverlast Charlesburg
- Overwegend droog weer vandaag met kans op lokale buien
- Trump overweegt militair ingrijpen tegen cocaïne-infrastructuur in Venezuela
- China schenkt Suriname 16 ambulances ter versterking van medische noodhulp
- VHP-hoofdbestuurslid Moertabat keert de partij de rug toe