De Amerikaanse president Donald Trump woont een bilaterale ontmoeting bij met de Chinese president Xi Jinping tijdens de G20-top in Osaka, Japan. (Foto: Reuters)
China heeft burgerfunctionarissen in Beijing in een "oorlogshouding" geplaatst en een diplomatiek charmeoffensief gelast om andere landen aan te moedigen zich te verzetten tegen de tarieven van de Amerikaanse president Donald Trump, aldus vier bronnen die bekend zijn met de zaak.

Volgens een van de bronnen speelden propagandafunctionarissen van de Communistische Partij een hoofdrol bij het formuleren van de Chinese reactie. Woordvoerders van de regering plaatsten op sociale media zelfs uitdagende clips waarin voormalig leider Mao Zedong zei: "Wij zullen nooit toegeven."

Als onderdeel van de "oorlogshouding" – waarvan Reuters als eerste de details publiceerde – kregen ambtenaren van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Handel de opdracht hun vakantieplannen te annuleren en hun mobiele telefoons continu aan te houden, aldus twee bronnen. Ook Amerikaanse ministeries zijn versterkt, onder meer met functionarissen die eerder betrokken waren bij de Chinese reactie op Trumps eerste ambtstermijn.

De strijdlustige, overheidsbrede aanpak na Trumps salvo op "Bevrijdingsdag" betekende een scherpe koerswijziging voor Beijing, dat eerder een escalerende handelsoorlog had proberen te voorkomen. Maandenlang probeerden Chinese diplomaten een communicatiekanaal op hoog niveau met Trumps regering op te zetten, om te verdedigen wat het Chinese kabinet in staatsmedia omschreef als een "win-win"-handelsrelatie.

Optimistische waarnemers in China koesterden zelfs hoop op een grote deal met Trump over handel, TikTok – en misschien zelfs Taiwan.

Dit verslag, dat beschrijft hoe China overstapte van het zoeken naar een akkoord naar vergeldingsheffingen en openlijke ongehoorzaamheid, is gebaseerd op interviews met meer dan een dozijn mensen, waaronder Amerikaanse en Chinese regeringsfunctionarissen, diplomaten en wetenschappers die op de hoogte zijn van bilaterale uitwisselingen.

Vier van hen beschreven ook hoe diplomaten in Beijing contact opnamen met andere landen die doelwit zijn van de Trump-tarieven, onder meer door het sturen van brieven waarin samenwerking werd verzocht. Ook traditionele Amerikaanse bondgenoten in Europa, Japan en Zuid-Korea zijn benaderd, aldus twee bronnen.

De meeste bronnen wensten anoniem te blijven vanwege de vertrouwelijke aard van de beraadslagingen.

Een woordvoerder van de Chinese ambassade in Washington verklaarde in reactie op vragen van Reuters dat Beijing geen handelsoorlog wil, "maar er ook niet bang voor is."

"Als de VS zijn eigen belangen boven het algemeen belang van de internationale gemeenschap stelt en de legitieme belangen van andere landen opoffert voor haar hegemonie, zal zij zeker op sterkere tegenstand stuiten," aldus de functionaris.

De ambassades van Zuid-Korea en Japan in Washington hebben niet direct gereageerd op een verzoek om commentaar op de gesprekken tussen hun regeringen en China.

Na de eerste Chinese vergeldingsmaatregelen zei Trump: "China heeft het verkeerd gedaan, ze raakten in paniek – dat is het enige wat ze zich niet kunnen veroorloven!" Hij suggereerde ook dat Beijing een deal wilde sluiten, "maar ze weten gewoon niet hoe ze dat moeten aanpakken."

Amerikaanse functionarissen geven China eveneens de schuld van de impasse. Het handelsoverschot van China met de rest van de wereld – ter waarde van een biljoen dollar – is volgens hen het resultaat van misbruik van het wereldwijde handelssysteem. Jarenlange onderhandelingen hebben dit probleem volgens hen niet verholpen.

Trump verraste de wereld op 2 april met hoge tarieven die landen als China moesten ontmoedigen om de VS "af te zetten". De Chinese leider Xi Jinping liet officiële waarschuwingen varen en bracht een patriottische boodschap uit waarin hij twijfels uitte over de bereidheid van Amerikaanse kiezers om net zoveel ontbering te verdragen als de Chinezen.

De heffingen op "Bevrijdingsdag" zijn sindsdien voor alle landen, behalve China, tijdelijk (90 dagen) opgeschort. Op enkele uitzonderingen na is de goederenhandel tussen China en de VS nu grotendeels stilgelegd, terwijl Peking harder optreedt tegen de handel in diensten. Tegelijkertijd waarschuwt het zijn burgers voor reizen naar de VS en stelt het beperkingen in op de import van Amerikaanse films.