De Turkse Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, Volker Turk, spreekt de Mensenrechtenraad in Genève toe. (Foto: Reuters)
Het hoofd van de mensenrechten van de Verenigde Naties (VN) riep landen op om concrete stappen te ondernemen op het gebied van herstelbetalingen voor mensen van Afrikaanse afkomst, tijdens een VN-bijeenkomst op vrijdag. Hij voegde zijn stem toe aan de oproep tot gerechtigheid voor wreedheden in de slavernij.
Onder Afrikaanse en Caribische landen groeit de steun voor de oprichting van een tribunaal dat zich bezighoudt met herstelbetalingen, waaronder mogelijk financiële betalingen en andere schadevergoedingen, voor misdaden die teruggaan tot de trans-Atlantische handel in tot slaaf gemaakte mensen.
"Ik sluit mij nu aan bij uw eisen om actie te ondernemen", zei Volker Turk, de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, in een toespraak bij de afsluiting van het vierdaagse Permanente Forum voor Mensen van Afrikaanse Afkomst (PFPAD) van de VN. "Wat de herstelbetalingen betreft, moeten we eindelijk een nieuw tijdperk ingaan. Regeringen moeten opstaan en echt leiderschap tonen met oprechte toezeggingen om snel over te gaan van woorden naar daden die de misstanden uit het verleden adequaat zullen aanpakken."
Turk, die het forum steunt maar niet een van de tien leden is, heeft niet specifiek gezegd hoe de herstelbetalingen moeten worden aangepakt.
Hoewel het idee van het betalen van herstelbetalingen aan populariteit heeft gewonnen, blijft het verdeeldheid zaaien en is het door de meeste voormalige koloniale machten niet geaccepteerd.
Nederland heeft zijn excuses aangeboden voor zijn rol in de trans-Atlantische slavenhandel en plant een fonds van 200 miljoen euro om dat verleden aan te pakken.
Een woordvoerder van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken erkende de rol van het land in de trans-Atlantische slavernij, maar zei dat er geen plan was om herstelbetalingen te doen. Hij zei dat de nadruk moet liggen op het leren van lessen uit de geschiedenis en op "de uitdagingen van vandaag".
De PFPAD, die geen handhavingsbevoegdheden heeft maar aanbevelingen doet aan andere VN-organen, maakte vrijdag haar conclusies bekend. Het herhaalde een oproep uit 2023 om een slavernijtribunaal op te richten, en voegde er deze keer aan toe dat dit via het beleidsvormende orgaan van de VN, de Algemene Vergadering, zou moeten gebeuren.
En het riep het voorgestelde tribunaal specifiek op om de situatie in Haïti te analyseren "en op passende wijze te voorzien in herstelbetalingen, restitutie en compensatie" nadat Haïtiaanse groepen op het forum er bij Frankrijk op hadden aangedrongen miljarden dollars terug te betalen die voorheen tot slaaf gemaakte mensen moesten betalen in ruil voor erkenning van de onafhankelijkheid van het eiland, twee eeuwen geleden.
Het forum sprak ook zijn steun uit voor een herstelfonds dat vorig jaar in Ghana werd aangekondigd.