Israël verandert tactiek, trekt deel troepen terug

Israël heeft maandag tanks uit een aantal districten in Gaza-stad teruggetrokken, zeiden bewoners, terwijl het plannen aankondigde om van tactiek te veranderen en de troepenaantallen terug te dringen, maar elders in de Palestijnse enclave woedden gevechten met hevige bombardementen.

Israël zegt dat de oorlog in Gaza, die een groot deel van het grondgebied in puin heeft gelegd, waarbij duizenden mensen zijn omgekomen en de 2,3 miljoen mensen in een humanitaire ramp zijn gestort, nog vele maanden te gaan heeft.

Maar het luidde ook een nieuwe fase in zijn offensief in. Maandag werd officieel gezegd dat het leger deze maand troepen uit Gaza zou terugtrekken en zou overgaan naar een maandenlange fase van meer lokale 'opruimoperaties'.

Een Amerikaanse functionaris zei dat het besluit leek te wijzen op het begin van een verschuiving naar operaties met een lagere intensiteit in het noorden van de Palestijnse enclave. De aanwijzingen voor een verlaagd tempo in Gaza kwamen toen de Amerikaanse marine aankondigde dat het vliegdekschip Gerald R. Ford terugkeerde naar zijn thuishaven in Virginia, nadat het na het uitbreken van de vijandelijkheden in het oostelijke Middellandse Zeegebied was ingezet.

De Israëlische functionaris zei dat de troepenreductie sommige reservisten in staat zou stellen terug te keren naar het burgerleven, waardoor de door oorlog geteisterde Israëlische economie zou worden versterkt en eenheden zouden worden vrijgemaakt in geval van een breder conflict in het noorden met de door Iran gesteunde Hezbollah van Libanon.

Artillerievuur tussen Hezbollah en Israël heeft de grens doen wankelen sinds het begin van het conflict in Gaza. Het Israëlische leger zegt dat het maandag een luchtaanval heeft uitgevoerd.

Bewoners en veiligheidsbronnen zeiden dat Israëlische invallen gericht waren op huizen in het Libanese dorp Kafr Kila, vlakbij de grens, waarbij drie mensen om het leven kwamen. Ze identificeerden hen als reddingswerkers, maar de Libanese Hezbollah-beweging zei later op maandag op haar Telegram-account dat de drie, strijders van de beweging waren.

De Israëlische functionaris zei dat de situatie aan de Libanese grens "niet zal mogen voortduren. De komende periode van zes maanden is een kritiek moment."

Elke nieuwe escalatie brengt risico's met zich mee voor een bredere regionale oorlog. Door Teheran gesteunde strijders in Jemen hebben de scheepvaart in de Rode Zee aangevallen, wat aanleiding gaf tot een reactie van het Amerikaanse leger, en een Iraans oorlogsschip is de waterweg binnengevaren, meldden Iraanse media maandag.

De Gaza-oorlog werd veroorzaakt door een verrassende Hamas-aanval op Israëlische steden op 7 oktober, waarbij volgens Israël 1.200 mensen omkwamen. De Palestijnse gezondheidsautoriteiten in het door Hamas geleide Gaza, zeggen dat het Israëlische offensief daar meer dan 21.978 mensen heeft gedood.

Onderdak in dierentuin
De omvang van het lijden in Gaza, waar het bombardement bijna alle inwoners uit hun huizen heeft verdreven, heeft de westerse bondgenoten van Israël, waaronder de VS, ertoe aangezet er bij Israël op aan te dringen zijn offensief terug te schroeven.

"Mijn wens voor 2024 is niet om te sterven... Onze jeugd is voorbij. Er is geen badkamer, geen eten en geen water. Alleen tenten", zei de 11-jarige Layan Harara in Rafah in Gaza. In de dierentuin van de stad kampeerden mensen tussen kooien met uitgehongerde dieren.

Inwoners van het district Sheikh Radwan in Gaza-stad, in het noordelijke deel van de enclave waar het Israëlische offensief zich het eerst op concentreerde, zeiden dat de tanks zich hadden teruggetrokken na wat zij omschrijven als de meest intense tien dagen van oorlog sinds het begin van het conflict.

"De tanks waren heel dichtbij. We konden ze buiten de huizen zien. We konden niet naar buiten gaan om water te vullen", zegt Nasser, een vader van zeven kinderen die in Sheikh Radwan woont.

Tanks trokken zich ook terug uit het al-Mina-district van Gaza-Stad en delen van het Tel al-Hawa-district, terwijl ze enkele posities in de buitenwijk behielden die de belangrijkste kustweg van de enclave controleerden, zeiden bewoners.

Er bleven echter tanks in andere delen van Noord-Gaza en gezondheidsfunctionarissen zeiden dat sommige mensen die probeerden terug te keren naar hun huizen in een zuidelijk district van Gaza-stad zondag, door Israëlisch vuur waren omgekomen. Maandag beweerde de gewapende vleugel van Hamas vijftien Israëlische soldaten te hebben gedood nadat ze een explosief mijnenveld ten oosten van de Tuffah-buurt in Gaza-stad hadden geactiveerd.

De gevechten in centrale delen van de enclave gingen onverminderd door, zeiden de bewoners daar, waarbij tanks al-Bureij binnendrongen en luchtaanvallen gericht waren op al-Nusseirat, al-Maghazi en de zuidelijke stad Khan Younis. Bij aanvallen kwamen minstens tien mensen om het leven in al-Maghazi, en zeven in een huis in Deir Al-Balah, zeiden gezondheidsfunctionarissen.

Hamas toonde zijn aanhoudende vermogen om Israël na ruim twaalf weken oorlog aan te vallen, door van de ene op de andere dag een spervuur van raketbeschietingen op Tel Aviv af te vuren.

Guerrilla-hinderlagen
De beweging van Israël naar een nieuwe fase in het conflict komt na het eerste bombardement en een grondinvasie die op 27 oktober begon. Lucht- en artillerieaanvallen zijn de hele enclave gedurende die tijd blijven bestoken, waardoor een groot deel ervan in puin ligt.

Nu Israëlische tanks en troepen het grootste deel van Noord-Gaza hebben veroverd, terwijl ze nog steeds het centrum en delen van het zuiden binnendringen, reageert Hamas met guerrilla-achtige hinderlagen vanuit tunnels en bunkers in de smalle straatjes van de enclave.

Hamas heeft op 7 oktober 240 gijzelaars gemaakt en Israël gelooft dat er nog steeds 129 in Gaza worden vastgehouden, nadat sommigen tijdens een korte wapenstilstand zijn vrijgelaten en anderen zijn gedood tijdens luchtaanvallen en reddings- of ontsnappingspogingen. Qatar en Egypte proberen te onderhandelen over een nieuwe wapenstilstand en gijzelaarsovereenkomst.

Avi Dichter, een lid van het Israëlische veiligheidskabinet, zei op Kan Radio dat gijzelaars alleen kunnen worden vrijgelaten door 'enorme' druk uit te oefenen op Hamas en aanverwante groepen. "Als de terroristische infrastructuur van Hamas niet wordt vernietigd en zijn bestuurscapaciteiten niet worden omvergeworpen, zal de oorlog niet eindigen", zei hij.

Zaterdag zei de Israëlische premier Benjamin Netanyahu dat het land de controle over de grens van Gaza met Egypte moet heroveren, een gebied dat nu vol zit met burgers die het bloedbad door de rest van de enclave zijn ontvlucht.

Het heroveren van de grens zou ook een de facto omkering kunnen betekenen van de terugtrekking van Israël uit Gaza in 2005, waardoor nieuwe vragen rijzen over de toekomst van de enclave en de vooruitzichten voor een Palestijnse staat.

Washington zei dat Israël een Palestijnse regering de controle over Gaza moet geven als het conflict voorbij is.

Op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever was 2023 het dodelijkste jaar ooit voor Palestijnen, met 307 doden sinds het begin van de oorlog in Gaza op 7 oktober, aldus de VN.