Opinie: Niet toelaten A-Combinatie ernstige schending mensenrechten?

Het niet toelaten van de A-Combinatie aan het deelnemen in de kiesdistricten Paramaribo, Para en Wanica zou gekwalificeerd kunnen worden als een schending van mensenrechten. Sinds deze politieke partij op 9 april zich om redenen van overmacht te laat meldde bij de hoofdstembureaus in de kiesdistricten Paramaribo, Para en Wanica zijn politici, politieke partijen, juristen, democratische professionals, journalisten en wat dies meer zij, aan het roepen en argumenteren dat AC de gemaakte fout aan zichzelf te danken heeft. Zelfs de assistent secretaris-generaal van de OAS deed een duit in het zakje. Interessant is het om de argumentatie van al deze instituten en mensen nader te bestuderen.

Wat dan opvalt is dat steeds de redenering wordt gevoed vanuit de beginselen van de wetgeving, het zich houden aan regels en voorschriften. De dogmatiek die door al deze beschermers van vastgestelde regels wordt gepredikt geeft hoop voor de nabije toekomst. Suriname staat kennelijk aan de vooravond van een nieuw tijdperk. Overtreden van de tijdregel wordt niet meer getolereerd. Afspraak is afspraak. Daar staan en gaan we nu voor. Hij die zondigt werpe de eerste steen...
Althans dat is wat diverse opiniemakers de samenleving willen doen geloven.
Een bekende kunstenaar houdt ons op eenzame wijze wakker wanneer hij een bijna valse noot toevoegt aan deze symfonie van regelliefhebbers: “Het gaat toch om de Surinaamse tijd...?”

U en ik weten dat ons geen regel-is-regel Suriname te wachten staat, hoe jammer dat ook moge zijn. Hier is eerder sprake van het vertolken van het eigen belang. Degene die om het hardst roepen dat regels moeten worden nageleefd, hebben het meeste belang bij het uitsluiten van A Combinatie. Enkele politieke partijen zullen (hopen zij) nieuwe kiezers naar zich toetrekken, andere partijen hebben er baat bij wanneer AC op deze wijze zetels wordt onthouden. Andere instituten willen regels handhaven en proberen hun vroegtijdige opportune uitspraken koste wat ‘t kost te verdedigen.

De andere zijde van dit vraagstuk is deze te bezien vanuit de kiezer. Verkiezingen zijn er primair om stemgerechtigden, kiezers, burgers van deze samenleving van een democratisch instrument te voorzien, waarmede zij volgens een set van spelregels, zich kunnen uitspreken over hun voorkeur en hun stem kunnen gunnen aan een politieke organisatie die hen mag vertegenwoordigen in de Nationale Assemblee. Verkiezingen gaan om kiezers. Dat is ook het grondwettelijke recht van de burger in Suriname.

Op het moment dat AC werd toegelaten in maart 2010 om als A-Combinatie te mogen deelnemen aan de verkiezingen van 25 mei 2010, heeft de overheid zichzelf verplicht om de kiezers die zich kunnen terugvinden in het programma van AC de mogelijkheid te bieden hun stem ook daadwerkelijk te kunnen uitbrengen op deze politieke combinatie. Vanaf dat moment behoren alle andere procedures en handelingen te worden beschouwd als van een lagere rangorde.

Kiezers hebben geen boodschap aan academisch en juridisch getouwtrek over het interpreteren van een tijdsregel. Helemaal niet tegen de achtergrond van onze cultuur waarbij relaxed handelen belangrijker is dan het principe tijd = tijd.
Ik besef tegelijkertijd dat vele lezers zich nu zullen afvragen waarom we ons vanaf nu dan maar niet eindelijk gaan houden aan de tijdsregel. Nou, simpel omdat het cultuur is. En cultuurveranderingen zijn nu eenmaal langdurige processen.

Uit een onderzoek dat de afgelopen dagen is verricht onder Surinaamse burgers van overwegend Marron en Inheemse afkomst is gebleken dat deze groep kiezers volslagen vertwijfeld en gedesillusioneerd is over de ontwikkelingen rondom AC. “Wat moeten we nu doen? Ze kunnen dit niet met ons doen.” “Je haalt mijn partij toch niet van de lijst?”, zijn enkele van de verontwaardigde uitspraken.
Het uitsluiten van AC betekent het ontnemen van een belangrijke groep kiezers van hun recht om een stem uit te brengen op hun vertegenwoordiger.
Dit stemgedrag is natuurlijk voor een belangrijk deel het gevolg van etnische politiekvoering. Maar dit laatste is nog steeds een actueel gegeven in ons land en zal in het verdere volwassen wordingsproces van Suriname langzaam plaats moeten maken voor een meer ideologisch georiënteerde politiek.
Dat is nu nog niet aan de orde, terwijl etniciteit nog steeds onderdeel is van ons sociaal cultureel bestel.

Feit is nu dat de samenleving en het politieke en bestuurlijk leiderschap van ons land, zich niet uitsluitend dienen te focussen op de letter van de wet, maar eerder en vooral op het belang van de AC kiezers welke een groot deel van de Marron en Inheemse bevolking vertegenwoordigt. Want het niet laten deelnemen van AC kan dan inderdaad als een ernstige schending van mensenrechten worden gekwalificeerd.

Het gaat daarom om het vaststellen waar ons land nu bij gebaat is tegen de achtergrond van onze volwassenwording. Het interpreteren van de wet volgens de letter of wijsheid te putten door stil te staan bij de geest van de wet. De wetgever kan nooit bedoeld hebben dat een substantiële groep kiezers zal worden uitgesloten van het kunnen uitbrengen van hun stem op hun politieke organisatie. Zeker niet nadat deze partij al is toegelaten tot deelname in maart 2010. Als nu gebleken is dat er zich situaties kunnen voordoen als de onderhavige, dan behoort dat in een beschaafd land niet tot uitsluiting van een politieke organisatie te leiden, maar dienen bestuurders en juristen zich te buigen over deze ervaringen.
Zodat wij hiervan leren en doorgroeien als natie en de wereld tonen dat het recht van kiezers om een stem uit te brengen wordt gerespecteerd als een mensenrecht en als een van de hoogste verworvenheden van burgers van dit land.

Henri Behr