Precies over 15 dagen zal het Hof van Justitie het oordeel vellen in de 8 december strafzaak, waarbij 15 critici van het militaire bewind onder Desi Bouterse het leven op een onmenselijke manier is ontnomen. Bouterse heeft nog 15 nachten om elk slachtoffer voor de geest te halen. Na te denken over wat hij en zijn medestanders de slachtoffers, hun familieleden en de samenleving, hebben aangedaan. Alle mensen in het land - of ze de vermoorde personen kenden of niet - hebben geleden tijdens de donkere uren, dagen, weken, maanden en jaren die volgden na 8 december 1982. Burgerrechten golden toen niet.
Bouterse is door de Krijgsraad veroordeeld tot 20 jaar cel. Hij heeft tegen het 'verstekvonnis' beroep aangetekend en ook gekregen. In dat proces is hij door de Krijgsraad nog een keer veroordeeld tot 20 jaar cel. Hij was aanwezig tijdens dat proces, maar bleef erbij dat hij alleen politiek verantwoordelijk is en ontkende de opdracht tot 15-voudige moord te hebben gegeven. Samen met vier van zijn makkers heeft hij na het tweede vonnis hoger beroep aangetekend. Deze keer bij het Hof van Justitie. Het Openbaar Ministerie heeft weer 20 jaar cel geëist en heeft de lijn doorgetrokken naar de andere verdachten. De eis is: 5 x 20 jaar cel en gevangenneming bij vonnis.
Is het een voorbode dat uitgerekend voor 20 december is gekozen om het vonnis uit te spreken? Op 20 december riskeren Bouterse c.s. 20 jaar cel met directe gevangenneming. De vraag is of Bouterse aanwezig zal zijn op de zitting om het vonnis aan te horen. Of zal hij zich de volgende dag met zijn advocaat - die hem door dik en dun heeft bijgestaan - aanmelden? In ieder geval heeft het geen zin om de confrontatie op te zoeken. Ook een eventuele gang naar het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens is uiterst riskant, want ook daar kan de hamer hard op de 78-jarige vingers vallen.
Wat kan er gebeuren? In een interview heeft Bouterse meegedeeld dat hij de kaderleden van de partij haarfijn zal uitleggen wat zijn legacy is vanaf 25 februari 1980. Hij heeft twee keer een coup gepleegd, hij wordt beschuldigd van talrijke schendingen van mensenrechten en toch is hij twee keer gekozen als president van de Republiek Suriname. Bouterse heeft een markante rol gespeeld, die niet uit de historie is te vegen.
Maar er is een tijd van opkomst en ondergang, waarbij ook afscheid volgt van het politieke leven. Die tijd is duidelijk aangebroken voor de eens sterkste en gevreesde man van Suriname. Aan zijn kader kan hij zijn succesverhalen voorhouden en afscheid nemen als een man die zijn stempel in rood en zwart heeft gedrukt op de jonge republiek die nog een kleuter was. Zijn laatste bijdrage is om de rechtsstaat volledig te helpen herstellen, waarbij na een veroordeling berechting volgt. Dan heeft de republiek een periode afgesloten, waarbij de zuilen van de rechtsstaat - ondanks het in brand schieten van het hoofdbureau van politie - overeind zijn gebleven. Nu kan het nieuwe politiebureau weer uit de platgewalste aarde verrijzen.
Nita Ramcharan