In Suriname is groot onbehagen over de rol van het OM. Wat is dat onbehagen en waarom? Het OM lijkt met 2 maten te meten, politiek te bedrijven met opsporing en lijkt niet neutraal en onpartijdig te zijn. Dit onbehagen lijkt het OM niet te deren, het OM lijkt zich te gedragen als Icarus die hoogmoedig werd en vleugels kreeg tot zelfs de gedachte dat die naar de zon kon vliegen met vleugels van was. Hoogmoed kwam ten val want Icarus stortte neer, de hitte van de zon was net teveel voor alle hoogmoed. Als het OM hoogmoedig is geworden dan is de vraag wie zal ze vuur aan de schenen leggen? Is het nodig om vuur aan de schenen leggen? Ja, daar lijkt voldoende reden voor te zijn.
Lees de case analyses in de bijlage.
Het hoofd van het OM, de PG, zou het onbehagen in de samenleving ter harte moeten nemen en er iets mee moeten doen op basis van een sterk eigen moreel kompas. Dat lijkt helaas defect te zijn. Er zijn voldoende voorvallen waaruit zelfs een kind kan opmaken waarom er onbehagen is en dat het meer is dan beeldvorming alleen. Overigens, ook al is het beeldvorming alleen, dan nog is het de taak en plicht van de PG om daar iets mee te doen richting de samenleving. Zij moet de samenleving wel het gevoel geven dat men veilig is in het land, dat er geen jacht is op tegenstanders van de regering, dat er geen willekeur is in het “oppakken” van burgers en dat de rechten van burgers niet zomaar vertrapt zullen worden.
Beeldvorming bij en gevoelens van de samenleving moeten opsporing en rechtspraak natuurlijk niet beïnvloeden, echter het OM en de rechterlijke macht mogen wel bewust zijn van hun rollen waardoor die beeldvorming ontstaat.
Het OM heeft in korte tijd zich een imago aangemeten van “meten met 2 maten”, van “verlengarm van de regering zijn ” en van “willekeur”.
Waaruit blijkt dit? Waarom is dat beeld er? In de bijlage wordt aan de hand van een aantal cases geïllustreerd dat er toch meer aan de hand is dan beeldvorming.
Icarus kon zich van alles permitteren tot dat die overmoedig werd. Het OM in Suriname lijkt zich ook van alles te kunnen permitteren en overmoedig te worden, want als mogelijke verlengarm van de regering krijg je dan ook rugdekking. Wie controleert het OM als het eigen morele kompas defect raakt? Het OM besmeurt haar eigen imago en creëert een tikkende tijdbom onder de democratie, de democratie die het OM juist zou moeten helpen versterken. De houding van het OM in Suriname lijkt dus contraproductief te zijn.
Het is ironisch dat het OM mensen ophaalt, opsluit en dagen verhoort bij slechts het vermoeden van ongeoorloofd – tegen de regels en wetten – gedrag. Het vermoeden en schijn zijn dan al voldoende om diepgravend onderzoek te doen, helemaal terecht en begrijpelijk. En juist hetzelfde OM lijkt oost Indisch doof te zijn bij zoveel vermoedens van partijdigheid en willekeur bij het OM zelf. Deze slager keurt niet zijn eigen vlees, maar weigert zelfs het vlees te keuren. Is het OM dan door god gezonden heiligheid?
Linksom of rechtsom, dit onbehagen moet weg. De burger en de regering mogen met elkaar overhoopliggen, maar het OM en de rechterlijke macht moeten daar ver weg van blijven. En daarom een oproep aan het OM om iets met het onbehagen te doen en actiever te worden om naar het onbehagen te luisteren. Als het slechts beeldvorming, is dan is er werk aan de winkel voor de PG.
Als de PG meent dat die Icarus is die zelfs naar de zon kan vliegen, dan is er werk aan de winkel voor de burger.
De democratie staat wel onder spanning. Professionele en maatschappelijke organisaties als Orde van Advocaten, Surinaamse Vereniging van Journalisten en Religieuze Organisaties, mogen hun ogen niet sluiten. Zij moeten het OM oproepen om hun eigen moreel kompas te herijken, want onafhankelijkheid mag geen “blanco cheque” zijn voor niemand.
Hikmat Mahawat Khan