Column: Waarborgsom of …?
25 Oct, 00:59
foto
Hans Breeveld


De aanname van het kiesstelsel landelijk evenredige vertegenwoordiging in De Nationale Assemblee (DNA) heeft velen tot ongekende euforie gevoerd. Dat er in Suriname nog veel moet gebeuren op staatsrechtelijk gebied alvorens van een duurzame democratische staat te kunnen spreken is evident.  Bij de stemming voor het kiesstelsel zijn enkele van de vele flankerende wetgevingsproducten in de vorm van een koppelverkoop aan DNA leden gepresenteerd. Sommigen hadden het gevoel dat gekozen moest worden  tussen: Buy one and get one free of Take it or leave it.

Sinds de “Evaluatiecommissie kiesstelsel” o.l.v. Jules Wijdenbosch in 2018 de introductie van een waarborgsom voorstelde heeft dit principe de gemoederen flink beziggehouden. Zelf vond ik dat de waarborgsom een goede vervanging was van een nietszeggend wetsartikel. Volgens dit wetsartikel zouden politieke organisaties uitgesloten worden van deelname aan de algemene verkiezingen indien zij geen ledenlijst konden overleggen, waaruit bleek dat hun aantal kiesgerechtigde leden tenminste zo groot was als 1% van het totaalaantal kiesgerechtigden in Suriname. 

Dat dit een van de meest onzinnige wetgevingsbedenksels was bleek na elke verkiezing weer. Veel van die politieke organisaties – die aangaven duizenden leden te hebben – behaalden bij opeenvolgende verkiezingen niet meer dan enkele honderd stemmen. De invoering van een waarborgsom zou een goede graadmeter kunnen zijn om na te gaan in hoeverre deze politieke organisaties door hun leden werden gedragen. Tevens zou deze een bijdrage kunnen zijn aan de hoge kosten van onze verkiezingen. Volgens een UNDP-verkiezingsspecialist zou Suriname tot de landen behoren met de hoogste kosten per kiezer per verkiezing.

Maar wanneer de waarborgsom -  overigens zonder goed onderbouwde reden - stijgt van SRD 100 000 naar ruim SRD 750.000, dan kan men zich afvragen of de bedoeling hiervan niet is om enkele politieke organisaties voor deelname aan de verkiezingen uit te sluiten en in Suriname een plutocratie te vestigen; een bestuursvorm waarbij de rijksten het voor het zeggen hebben. Rijkdom regeert of de rijken hebben de macht.

De parlementariër Asiskumar Gajadien gaf recentelijk als een reden voor het verhogen van de waarborgsom: “ … Het gaat erom slechts serieuze politieke partijen te behouden die gedragen worden door de kiezers”. Een super hoge waarborgsom garandeert geen serieusheid van politieke organisaties, maar zou eerder een kleine indicatie kunnen zijn van welke bedragen sponsoren wensen te investeren via politieke organisaties. Alleen de zon gaat voor niets op. Anderzijds kan ik mij best voorstellen dat politieke organisaties die niet afhankelijk willen zijn van duistere sponsoren het slachtoffer kunnen worden van deze radicale verhoging van zo een waarborgsom.

Aanvankelijk ging ik ervan uit dat het betalen van de waarborgsom ten kostte zou gaan van de aanschaf van – wat sommigen – ‘verkiezingsmateriaal’ noemen; petten, tassen, paraplu's en ander prullaria. Ondertussen ben ik erachter gekomen dat voor vele partijen ‘verkiezingsmateriaal’ topprioriteit is. Belangrijker dan een verkiezingsprogramma. Er zijn maar heel weinig politieke organisaties die verkiezingsmateriaal verkopen. 

Politieke organisaties die aan leden vragen deze spullen te kopen of helpen verkopen om zo een bijdrage aan fondsvorming voor de partij te leveren zijn schaars. Er zijn organisaties die hun prullaria niet slechts gratis aan personen geven, maar daarmee ook bomen, bruggen, masten mee versieren, terwijl het betalen van de waarborgsom voor hen een fluitje van een cent is. Zie daar de ongelijkheid in de politieke strijd, maar ook de noodzaak voor regulering van financiële bijdragen aan politieke organisaties.

Als wij nu echter vernemen dat de gelden van de waarborgsommen die niet zijn gerestitueerd ‘onaangeroerd’ bij de Centrale Bank blijven liggen, omdat de wetgever ‘nog’ niet aangegeven heeft wat met niet gerestitueerd gelden moet gebeuren, dan zal menigeen zich afvragen of die waarborgsom geen onnodige inkomstenderving is voor menig politieke organisatie.
Laten wij weer even kijken naar de reden die parlementariër Gajadien gaf voor het verhogen van de waarborgsom: “ … nagaan of partijen gedragen worden door de kiezers”. 

Waarom de waarborgsom niet laten op hetzelfde bedrag en een kiesdrempel instellen van 3, 4 of 5%. Dit zou inhouden dat na de verkiezingen slechts die politieke organisaties die ten minste 3, 4 of 5% van het aantal geldig uitgebrachte stemmen hebben behaald in aanmerking komen voor het aantal zetels die dit percentage vertegenwoordigt. Een drempel dus, maar na getoond te hebben door de kiezers gedragen te worden.

Hans Breeveld
Advertenties

Wednesday 29 November
Tuesday 28 November
Monday 27 November