Het vluchten van tot slaafgemaakten naar het diepe binnenland, het destijds zogenoemde 'marronage', begon al in de vroege jaren van de Nederlandse kolonisatie in de 17e eeuw. De Marrons stichtten onafhankelijke gemeenschappen en gebruikten hun kennis en vaardigheden om te overleven in het bos en om in verzet te komen tegen de slavernij. Zij voerden regelmatig aanvallen uit op plantages, maakten daarbij voedsel, wapens en andere benodigdheden buit en bevrijdden andere tot slaafgemaakten. Ook vormden zij bondgenootschappen met inheemse gemeenschappen om hun positie te versterken.

De strijd tussen de koloniale autoriteiten en de Marrons duurde vele jaren. Het leidde uiteindelijk tot de afgedwongen vredesverdragen in 1760 – op 10 oktober – door de Okanisi, in 1762 door de Saamaka, in 1767 door de Matawai en in 1860 door de Aluku. Deze verdragen erkenden de autonomie van de Marrons en gaven hen de vrijheid om in hun afgelegen gebieden te blijven wonen zonder te worden vervolgd.

Er mag dus gerust gesteld worden dat de Marrons behoren tot de strijders van het allereerste uur voor vrijheid van de onderdrukte Surinaamse bevolking. Als we een vergelijking maken met de revolutie van Haïti, die in 1804 resulteerde in het eerste postkoloniale zwarte land op het westelijk halfrond, dan mag met trots worden gesteld dat de Surinaamse Marrons historisch de eerste zwarte autonome gemeenschappen waren van de regio.

De Marrons droegen met hun strijd bij aan het uiteindelijke proces van emancipatie ofwel afschaffing van de slavernij. Deze ongekende bijdrage heeft zich echter tot aan vandaag niet vertaald in gelijke maatschappelijk kansen en ontwikkeling voor Marrons in Suriname. Zo zijn gedegen onderwijs en gezondheidszorg of niet optimaal of nauwelijks toegankelijk, voor hen.

Ondanks deze obstakels en achterstellingen leveren Marrons economisch, intellectueel en politiek een belangrijke bijdrage aan het huidige Suriname. Pas in 2005 behaalden partijen uit hun eigen gelederen politieke deelname in de vorm van parlementszetels. Ondanks driemaal regeringsdeelname sindsdien, is de sociaal-economische ontwikkeling van marrongemeenschappen ondermaats. Zoals in het algemeen geldt, zijn politieke leiders en hun directe kringen daarentegen financieel en materieel wel op vooruit gegaan. Veel heeft te maken met de traditionele politiekvoering van het land, waarbij partijbelangen boven algemene belangen gaan en zelfverrijking boven algemene welvaart.

De ideologie van PRO is dat elke Surinamer even veel recht heeft op ontwikkeling in de vorm van gelijke onderwijskansen en economische deelname. De volgende emancipatorische fase voor Marrons, en vele andere Surinamers, is dat zij beseffen dat politiek gebaseerd op recht en ontwikkeling voor elke Surinamer – in woord en daad – tot volwaardige maatschappelijke en economische emancipatie zal leiden.

De PRO roept de marrongemeenschappen en overige Surinamers op, deze Marrondag, op 10 oktober, aan te grijpen voor bezinning op dit vlak. Dit, naast het uitbundig vieren van de door Marrons zwaar bevochten vrijheid voor hen en daarmee voor Suriname.