Nationaal Archief benadrukt belang audiovisueel erfgoed

Film, televisie en radio zijn de bakermat van het moderne leven, waarin enkele van de meest onuitwisbare herinneringen van onze tijd worden weergeven. Wie herinnert zich niet de televisie-uitzendingen van de Onafhankelijkheid op 25 november 1975? Of de schrijnende verwoesting van de overstroming in het binnenland in mei 2006, of foto's van het vroegere leven in Paramaribo en de districten? Audiovisueel materiaal dat naast de eeuwenoude ‘papieren archieven’, ook deel uitmaken van ons historisch erfgoed.

De Nationale VN-commissie voor Onderwijs en Wetenschap, Unesco, heeft in samenwerking met de Coördinerende Raad van Audiovisuele Archieven Verenigingen (CCAAA) en andere partners, besloten om te strijden voor bescherming van 's werelds kwetsbare audiovisueel erfgoed. Daarvoor is in 2005 besloten om ‘27 oktober’ jaarlijks als Werelddag voor audiovisueel erfgoed uit te roepen, als een middel om wereldwijde aandacht hiervoor te vragen. Sinds de instelling van de ‘World Day for Audiovisual Heritage’ (WADH), organiseren een aantal archiefinstellingen en instituten die zich bezighouden met audiovisuele archieven, wereldwijd een reeks van activiteiten die ook bedoeld zijn om het bewustzijn rond de gevoeligheid en kwetsbaarheid van dit erfgoed te vergroten. Voor 2011 is het thema: “Audiovisual heritage: see, hear and learn!”, vrij vertaald: “Audiovisueel erfgoed: zien, horen en leren!”

Bewustzijn vergroten
Suriname sluit zich ook aan in de rij van landen die het bewustzijn van de samenleving voor deze archieven wil vergroten. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken (Biza) is verantwoordelijk voor de zorg van het Archiefwezen in Suriname. Het Nationaal Archief Suriname (NAS) is belast met de uitvoering van het archiefbeleid. Als medebewaarder van het historisch materieel en het immaterieel cultureel erfgoed van Suriname is het NAS enige tijd geleden ook al begonnen met een project rond bescherming van onze audiovisuele archieven.

In dit project zullen de historische audiovisuele collecties van de omroepen of productieorganisaties zoals de Stichting Radio-omroep Suriname (SRS), Nationale Voorlichtingsdienst (NVD), ATV en STVS bijeen worden gebracht, geconserveerd en gedigitaliseerd. Het doel is deze collecties in digitale vorm beschikbaar te kunnen stellen ten behoeve van onderzoek, onderwijs en het algemeen publiek. Het gaat hier om audiovisueel materiaal dat vanaf de jaren ’60 en daarvoor is geproduceerd en of uitgezonden door Surinaamse overheidsbedrijven. Deze producties kunnen zowel als archiefcollectie van de overheid als nationaal audiovisueel erfgoed worden aangemerkt.

Logo
In 2009, vier jaar na uitroepen van de audiovisuele archievendag, schreef de Unesco een logo-wedstrijd uit, die symbool moet zijn voor deze dag.
Het winnende ontwerp werd ingediend door Achilleus Coronel van de Filippijnen.

Het ontwerp bestaat uit een stukje van een filmrol, dat symbool staat voor de media in haar traditionele vorm. De twee pijlen aan de rechterkant zijn het universele teken van de 'forward' knop en staan voor archivering van de media voor toekomstige generaties. Deze pijlen vormen, evenals de filmrol, ook een stapel dozen. De pijltjes kunnen ook gezien worden als een opslagplaats voor gegevens.
Gecombineerd staan beide tekens dus voor het doorsturen of opslaan van de media op een harde schijf, naar een volgende generatie. In zijn geheel staat het logo voor ‘veiligheid’ van audiovisuele archieven.

Achtergrond
Audiovisuele documenten portretteren ons gemeenschappelijk erfgoed, hetzij in de vorm van dagelijkse nieuws uitzendingen, reclame voor populaire, maar voorbijgaande rages of meer symbolisch gebeurtenissen die representatief zijn voor de culturele identiteit van een volk. Maar terwijl sommige van de grote belangrijke gebeurtenissen bewaard zijn gebleven, is er geen garantie dat deze in de komende 50 jaar nog toegankelijk zullen zijn. De eerste maanwandeling vond plaats op 20 juli 1969, minder dan 40 jaar geleden, maar de oorspronkelijke opname hierover kan niet worden gelokaliseerd en is vermoedelijk verloren gegaan. Hoeveel andere ontelbare schatten zijn verdwenen door de jaren heen?

Alle audiovisuele erfgoed in de wereld uit de vorige eeuw is in gevaar, het meeste kan als verloren worden beschouwd. Zelfs in de landen waar fondsen makkelijker beschikbaar zijn kan niet worden aangenomen dat dit erfgoed wordt beschermd. Overstromingen en branden, stormen en aardbevingen kunnen ons erfgoed in een klap vernietigen. Vochtigheid, hitte, stof en zout-beladen atmosferen spelen ook een rol, en verliezen kunnen variëren van technische veroudering en fysiek verval, die niet alleen de traditionele dragers treft, maar ook de 'nieuwe' digitale media. Diefstal en vandalisme, de verwoestingen van de oorlog, weloverwogen uitwissen en hergebruiken van de tapes hebben ook talloze collecties vernietigd.

Bescherming van audiovisueel erfgoed is een complex proces waarbij een scala van technische, politieke, menselijke en financiële oplossingen nodig is. Het niet ondernemen van acties kan resulteren in verlies van hele hoofdstukken van dit erfgoed in minder dan tien jaar en ook leiden tot verarming van de mondiale identiteit. Deze Werelddag is dus een ideale gelegenheid voor iedereen om een bewust collectieve inspanningen te getroosten om het audiovisueel erfgoed te bewaren voordat het te laat is.-.

(Nationaal Archief Suriname).