Studie: Kinderen hebben recht op een schoon milieu

Kinderen hebben recht op een schone, gezonde en duurzame omgeving, en regeringen moeten dringend actie ondernemen om dit te garanderen, zegt de Verenigde Naties (VN). In een nieuw rapport zegt het VN-Kinderrechtencomité dat klimaatverandering de rechten van kinderen op leven, overleving en ontwikkeling aantast.

Er wordt gesteld dat jonge kinderen tot de meest kwetsbaren behoren, maar hun stem wordt zelden gehoord in debatten over klimaatverandering.

Het rapport van dinsdag schetst nieuwe richtlijnen die overheden moeten volgen.

Het is opgesteld met hulp van jongeren en omvat onder meer het uitfaseren van fossiele brandstoffen en het overstappen op hernieuwbare energie.

VN-landen zullen ook verplicht worden maatregelen te nemen om kinderen te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van klimaatverandering, zoals het monitoren van de luchtkwaliteit, het reguleren van de voedselveiligheid en het aanpakken van emissies en blootstelling aan giftig lood.

Landen moeten ook het 'duidelijk opkomende verband' tussen klimaatverandering en de geestelijke gezondheid van kinderen aanpakken, waarbij eco-angst en depressie worden aangemerkt als omstandigheden die toenemen.

En de VN zegt dat jongeren betrokken moeten worden bij het opstellen van nieuwe richtlijnen.

Regeringen zijn niet alleen verantwoordelijk voor het beschermen van kinderen tegen onmiddellijke schade, zegt het rapport, maar ook tegen de toekomstige gevolgen van klimaatverandering. Zij kunnen verantwoordelijk worden gehouden voor milieuschade, zowel binnen als buiten hun eigen grenzen.

Het rapport is samengesteld na twee overlegrondes met deelnemende landen, nationale mensenrechteninstellingen, internationale instanties, deskundigen en een adviescommissie bestaande uit twaalf jonge adviseurs op het gebied van klimaatverandering.

De commissie ontving 16.331 bijdragen van kinderen in 121 landen, die de gevolgen van de aantasting van het milieu en de klimaatverandering op hun leven en gemeenschappen deelden.

Ann Skelton, voorzitter van de commissie, zei in een verklaring dat de richtlijnen "grote en verreikende juridische betekenis" zouden kunnen hebben, omdat ze duidelijk maken welke verplichtingen overheden hebben om kinderen te beschermen tegen milieuschade.

"Kinderen zijn architecten, leiders, denkers en changemakers van de wereld van vandaag. Onze stemmen doen ertoe, en ze verdienen het om gehoord te worden", zegt de 17-jarige Kartik, een klimaat- en kinderrechtenactivist uit India en een van de kinderadviseurs van de commissie.

Wetenschappers en politici zeggen dat we als gevolg van de klimaatverandering met een planetaire crisis worden geconfronteerd, en wetenschappers zeggen dat er geen twijfel over bestaat dat de bijzonder snelle klimaatverandering van de afgelopen eeuw door mensen wordt veroorzaakt.

De gevolgen tot nu toe zijn onder meer:
- frequenter en intenser extreem weer, zoals hittegolven, droogte en overstromingen
- het snelle smelten van gletsjers en ijskappen, wat bijdraagt aan de stijging van de zeespiegel
- enorme afname van het Arctische zee-ijs
- opwarming van de oceaan en hittegolven op zee.