Komst Portugese contractarbeiders na 170 jaar herdacht

Op 15 augustus 1853 zijn er 124 Portugese contractarbeiders uit Madeira, een eiland in de Atlantische Oceaan nabij Portugal, "per ongeluk" in Suriname beland. De groep heeft voet aan wal gezet te Nieuw Amsterdam in Commewijne. Dit stukje geschieden is pas na 170 jaar herdacht door de nazaten -met wat hulp van de overheid- door het onthullen van een plakkaat op de landingsplaats te Nieuw Amsterdam. Het terrein rondom het plakkaat gaan zij omtoveren tot een botanische tuin vol bloemen en planten uit Madeira.  

De Potugezen uit Madeira waren eigenlijk bestemd om te werken in Guyana dat toen nog een kolonie van Engeland was, geeft Jack Uden aan. Hij is voorzitter van de commissie Jubileumjaren 2023. Twee versies over de "toevallige landing" doen de ronde deelt hij mee: of  de kapitein heeft per ongeluk naar hier gevaren of een epidemie in Guyana heeft voor uitwijken naar Suriname gezorgd. De Madrezen bleken in elk geval goede werkers te zijn en al gauw kwamen er meer schepen met "hardwerkende en serieuze" Portugese contractarbeiders aan. "Maar hoe het ook mag zijn wan ogri tyari wan bun," merkt hij op. De ruim 500 contractanten en hun nazaten zijn flink geïntegreerd en zo onderdeel geworden van de samenleving.

Minister Henry Ori van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur geeft aan dat de geschiedenisboeken bijgewerkt zullen worden. De historie rond de Portugese contractarbeiders en hun bijdrage aan de Surinaamse samenleving is zeer interessant. "Het is dan ook jammer dat pas na 170 jaar een gedenkteken wordt geplaatst ter herinnering aan deze pionier contractarbeiders," merkt hij op. "Jammer dat er zo weinig historisch onderzoek over deze groep immigranten is gedaan." Hij roept historici op om meer aandacht aan deze groep te besteden. Het ministerie gaat ook moeten werken aan het vastleggen en presenteren van deze geschiedenis., deelt Ori mee.

Nazaat John Dos Ramos is  voorzitter van de commissie herdenking 170 jaar Portugese  immigratie uit Madeira. "Waarom na 170 jaar herdenken…we hebben daar geen antwoord op," geeft  hij aan wanneer hem gevraagd wordt hoe het komt dat de Portugeze immigratie uit Madeira "zo geheim" gebleven is. "Het moest gebeuren denk ik," merkt hij op. "Maar dit is een start. We zijn de regering erkentelijk dat we dit moment mogen hebben." Districtscommissaris  Mohamedsafiek Radjab heeft aan Dos Ramos  documenten overhandigd van het stukje land dat de organisatie "tot in lengte van dagen" in bruikleen heeft gekregen.

 '15 augusts 1853' zal voorlopig met alleen een plakkaat herdacht worden. Dos Ramos deelt mee dat er later een botanische tuin komt, met ook zoveel mogelijk bloemen en planten uit Madeira die ook goed in Suriname gedijen. Het wordt een toeristische trekpleister. Later dit jaar komt er ook gedenkboek uit. Er is een verschil met de Joden die uit Portugal naar Suriname zijn gekomen. De Joden zijn uit het land gevlucht vanwege hun geloof en waren er al sinds 1600 in Suriname. Sommige van de Joden zijn plantage eigenaren geweest.

"Er zijn een aantal dingen die we ontdekken," geeft Dos Ramos aan. "Je kan zeggen dat we begonnen zijn aan een ontdekkingsreis. De dingen zijn er al, we moeten ze alleen nog bij elkaar brengen." Gebleken is dat in Guyana waar het overgrote deel van de Portugese contractarbeiders naar toe gingen, dat garlic pork, black cake en 'bake' van Madrese origine zijn. In Suriname is het beeld van de 'schaafijsman' van het eiland meegekomen. Madeira staat onder andere bekend om suiker, wijn, borduurwerk en vuurwerk.