Hawaï: Tientallen doden bij bosbranden, Biden noemt het 'grote ramp'

Bosbranden aan de westkust van Maui - aangewakkerd door harde wind van een orkaan die naar het zuiden trok - braken dinsdag uit en raasden snel over de badplaats Lahaina. De snel oprukkende vlammen dwongen velen om de oceaan in te vluchten om te ontsnappen, zeiden functionarissen.

President Joe Biden verklaarde de branden tot een "grote ramp" en deblokkeerde de federale hulp voor hulpverlening, omdat bewoners zeiden dat ze meer hulp nodig hadden en vreesden dat het jaren zou duren voordat de stad was hersteld.

De commandant van de Amerikaanse kustwacht, Aja Kirksey, vertelde CNN dat de eerste rapporten aangaven dat er "ongeveer 100 mensen het water in moesten".

Kirksey zei dat helikopters die naar het gebied waren gestuurd extreem slecht zicht hadden vanwege de rook, maar dat een schip van de kustwacht meer dan 50 mensen uit het water had kunnen halen.

"Het was een heel snel ontwikkelende scène en behoorlijk aangrijpend voor de slachtoffers die in het water moesten springen", voegde ze eraan toe.

Voor inwoner Kekoa Lansford was de reactie van de autoriteiten gebrekkig. "We hebben mensen eruit gehaald... We proberen het leven van mensen te redden, en ik heb het gevoel dat we niet de hulp krijgen die we nodig hebben", vertelde Lansford aan CBS. "We krijgen nog steeds dode lichamen die in het water drijven en op de zeewering."

Luchtfoto's van Lahaina, dat in het begin van de 19e eeuw de hoofdstad van het Hawaiiaanse koninkrijk was, toonden hele blokken die tot sintels waren gereduceerd.

Ambtenaren zeiden dat 36 mensen officieel dood waren verklaard, en dat het aantal naar verwachting zal stijgen naarmate de zoekacties doorgaan.

"Met verloren levens en gedecimeerde eigendommen rouwen we met elkaar in deze ontroostbare tijd", zei burgemeester Richard Bissen in een video op Facebook. "In de komende dagen zullen we sterker zijn als gemeenschap ..." voegde hij eraan toe, "terwijl we herbouwen met veerkracht en aloha."

Evacuaties
Duizenden mensen zijn geëvacueerd uit Maui, met plannen voor meer vluchten vanaf de belangrijkste luchthaven in Kahului op donderdag.

De provincie Maui heeft bezoekers verzocht "zo snel mogelijk" te vertrekken en heeft bussen georganiseerd om evacués van de opvangcentra naar de luchthaven te brengen.

Een eerstehulpverlener die in de stad was nadat de brand was overgeslagen, beschreef een scène van verwoesting. "Terwijl je over de weg rijdt... hoe je het ook bekijkt, het is eerlijk gezegd gewoon puin", vertelde de persoon aan AFP op voorwaarde van anonimiteit, omdat ze niet bevoegd waren om met de pers te praten. "Met hoeveel verkoold materiaal er was... Ik denk niet dat er daarbinnen veel leeft."

De gouverneur van Hawaï, Josh Green, kwam vroeg terug van een reis om de crisis het hoofd te bieden.

Donderdag verklaarde Biden een "grote ramp" in Hawaï en gaf hij een verklaring af, waar Green naar op zoek was, die de federale noodhulp zal deblokkeren als aanvulling op de inspanningen van de staat, zowel voor individuen als voor lokale overheden.

Oproep voor klimaatnoodsituatie
Er braken ook branden uit op het Big Island van Hawaï, maar de lokale evacuatiebevelen werden woensdag laat opgeheven.

De toerismechef van de staat, Jimmy Tokioka, erkende de tragedie, maar herhaalde dat "de rest van Hawaï open is".

Met een orkaan die naar het zuiden van Hawaï trok, voedden harde wind en droge vegetatie de vlammen.

De branden in Hawaï volgen op andere extreme weersomstandigheden deze zomer in Noord-Amerika, met recordbrekende bosbranden die nog steeds in heel Canada branden en een grote hittegolf die het zuidwesten van de VS bakt.

Naarmate de wereldwijde temperaturen in de loop van de tijd stijgen, zullen hittegolven naar verwachting vaker voorkomen, met meer droogte als gevolg van veranderende regenpatronen die ideale omstandigheden creëren voor gras- of bosbranden.

Sommigen roepen Biden op om een nationale noodsituatie af te kondigen in verband met klimaatverandering om toegang te krijgen tot meer bestuurlijke bevoegdheden om de crisis aan te pakken.

Toen hem donderdag werd gevraagd of de bosbranden in Hawaï het denken van de president over de kwestie hadden veranderd, vertelde de functionaris van het Witte Huis, John Kirby, aan CNN dat er nog geen beslissing is genomen.

"Deze bosbranden en alle zware stormen die we blijven zien, worden zeker veroorzaakt als gevolg van wat er gaande is in de stijgende temperatuur over de hele wereld en dus moeten we dit serieus behandelen."