Laatste roman Clark Accord verschijnt deze week

Iets meer dan vijf maanden na zijn dood verschijnt Plantage d’Amour, het laatste boek van Clark Accord. Bij zijn overlijden bleek het manuscript nog lang niet klaar. De uitgave die op 28 oktober in Amsterdam wordt gepresenteerd, blijft dan ook beperkt tot het eerste deel van wat een grootse familiekroniek had moeten worden. Het is een speurtocht naar het slavernijverleden én een verhaal over Accord zelf.

De auteur liep al sinds de verschijning van zijn debuutroman, de bestseller De Koningin van Paramaribo in 1999, rond met het plan om zijn familiegeschiedenis op te tekenen. De benodigde documenten en de titel had hij al, vertelt zijn zus Liesbeth Accord: ‘Hij vond het belangrijk dat mensen weten waar ze vandaan komen en hoe ze gevormd zijn. Daarnaast wilde hij Surinamers aanmoedigen om hun eigen verhaal te vertellen. Ook al gaat het over de slaventijd en de gruwelijkheden die zich toen hebben voorgedaan.’

Accord had een roman in drie delen in gedachten waarmee hij meteen ook het beeld over de slavernij zou bijstellen. Volgens Manon Miltenburg, zijn redacteur bij Nijgh & Van Ditmar, vond hij dat de huidige generaties Surinamers zich niet eindeloos achter de geschiedenis konden blijven verschuilen. Ze zouden juist het heft in handen moeten nemen en volop gebruik moeten maken van de bodemschatten en de vruchtbare grond die hun land te bieden heeft.

Eigen grond
In de nu verschenen roman gaat hoofdpersoon Kenneth Campbell anno 2010 na een langdurig verblijf in Nederland op zoek naar zijn roots in geboorteland Suriname. Hij komt terecht op de plantage waar zijn overovergrootvader als slaaf had gewerkt. Op de overgeleverde verhalen zou Accord deel twee baseren: het gedramatiseerde leven van Andro Macnack, de grootvader van de oma van Accord. Deze Andro besloot rond de afschaffing van de slavernij in 1863 om zelf te investeren in de toekomst van zijn familie. Met de opbrengsten uit goudwinning zag hij kans eigen grond te kopen en zelf een plantage op te bouwen. In het laatste deel, zoals het Accord voor ogen stond, zou Kenneth tot het besluit komen om voorgoed terug te keren naar Suriname en geheel in de traditie van voorvader Andro de regie over zijn leven in eigen hand te nemen.

Daarmee is ‘Plantage d’amour’ ook een boek over Accord zelf, die, mede op grond van zijn speurtocht naar het familieverleden, had besloten om zich opnieuw in zijn moederland te vestigen. Hij had nog genoeg dromen te realiseren in Suriname. Een eigen huis aan de rivier maar ook een ‘writers residence’ en een opleiding voor make-up artiest, de discipline waarmee hij internationaal bekendheid kreeg vóór hij begon te schrijven.
Zover is het niet gekomen. In het najaar werd hij ziek en kwam hij in het ziekenhuis terecht. Begin dit jaar werd darmkanker geconstateerd. Enkele dagen nadat hij officieel werd onderscheiden in de Ereorde van de Gele Ster overleed hij op 11 mei op 50-jarige leeftijd. Hoewel Accord zelf nooit heeft onderkend dat hij zijn boek niet zou afronden, bleef het bij de eerste tien hoofdstukken.

Cliffhanger
Even werd overwogen een schrijver in te schakelen om het manuscript zo veel mogelijk in de stijl van Accord te laten afronden. Maar dat vond redacteur Miltenburg geen recht doen aan het bestand dat hij had nagelaten: ‘Dat was op zichzelf al een heel behoorlijk boek. Het was alleen niet af. We hadden eigenlijk een novelle met een soort cliffhanger.’ Uiteindelijk redigeerde Miltenburg het boek, ‘zoveel mogelijk met de pen van Clark’. Het eindigt met een samenvatting van het tweede deel, van de hand van de schrijver zelf.

Zijn zusters Liesbeth en Irma Accord waren nauw betrokken bij de publicatie van Plantage d’Amour. De familie had tussen zijn spullen een USB-stick met een uitgebreidere versie gevonden. Liesbeth miste bepaalde passages in de drukproeven maar kon prima leven met de gemaakte keuzes, omdat ze wist dat haar broer in zijn laatste weken nog intensief contact had met de uitgever. Zelf had hij hoge verwachtingen van het boek, vertelt ze: ‘Het lag heel dicht op zijn huid. Veel dichter dan De koningin. Door de sfeer en de kleur van Suriname die Clark oproept, denk ik dat het net zo veel lezers zal aanspreken. Daarnaast verwacht ik dat het boek de mensen in Suriname en ook de Surinamers in de diaspora veel kracht teruggeeft.’

Diederik Samwel