Al is het al 7 jaren geleden de kwestie van de inbeslagname van €19,5 miljoen door Nederland, het blijft de gemoederen bezighouden. Tot tweemaal toe hebben rechterlijke colleges in Nederland gelast tot opheffing van de inbeslagname, maar na cassatie bij de Hoge Raad werd die beslissing teruggedraaid. Bij elke opheffing constateer ik een euforie bij bepaalde groepen, die lijken een verlate antikoloniale strijd tegen het voormalige moederland te voeren.

Toegegeven, er is van Nederlandse kant wat aversie te bespeuren geweest tegen de regering die toen aan de macht was en die ten gevolge daarvan op weinig welwillendheid van Nederlandse kant kon rekenen. Omdat ook de huidige regering er niet in slaagt het in 2014 gelegde beslag opgeheven te krijgen, doet vermoeden dat Suriname niet de juiste juridische strategie heeft gevolgd en nog steeds niet volgt. Het beslag is gelegd op gelden, die niet op de Nederlandse bank gestort moesten worden, wat tot 2018 wel het geval was.

Aan de medewerking van de Nederlandse bank kwam toen een eind vanwege de policy van de-risking die Nederlandse banken ten aanzien van gelden uit Suriname gingen voeren. Eenvoudig en simpel gezegd: de Nederlandse banken hadden geen vertrouwen dat het zuivere koffie was met de gelden die de Surinaamse banken ter omwisseling aanboden.

Suriname moet al vermoeden hiervan hebben gehad want al in 2014 werd met de Bank of China een overeenkomst voor de omwisseling van Surinaams geld gesloten. Naar die Bank was het geld op weg, waarbij de CBvS als ‘shiper' optrad. Het (KLM)vliegtuig dat de zending vervoerde moest een tussenlanding maken op Schiphol en werd onmiddellijk aan Douanetoezicht onderworpen. De Douane schakelde na het vinden van het geld de FIOD in, die weer het Openbaar Ministerie (OM) inschakelde. Die uitte toen het vermoeden dat het witwasoperatie betrof en legde toen op grond van de Wet witwassen en financiering van terrorisme (Wwft) 'strafvorderlijk beslag’ op de gelden. Tot drie keer toe is onder aanvoering van de toenmalige minister van Justitie een delegatie in onderhandeling getreden met het OM te Haarlem maar slaagde er niet in het vermoeden van witwassen bij het OM weg te nemen.

Rechtshulpverzoeken, die Nederland toen richtte aan Suriname leiden niet tot opheffing van het beslag waarna Suriname na ingewonnen advies van een Nederlandse hoogleraar Internationaal recht een zogenaamde Voorlopige Voorziening strekkende tot opheffing van het beslag bij de rechtbank Haarlem indiende.  Uit het ingediende verzoekschrift bleek dat Suriname van juridische positie was veranderd. Niet langer bestreed Suriname dat het om een witwasoperatie zou gaan (de bewering van het Haarlemse OM), maar werd nu de stelling betrokken dat het gelegde beslag in strijd was met het volkenrechtelijk beginsel van de staatssoevereiniteit. Suriname boekte met deze stelling bij de Haarlemse rechtbank succes. Maar na door het OM ingestelde cassatie bij de Hoge Raad werd die beslissing vernietigd en de zaak verwezen naar het Hof Amsterdam.

Op een 5-tal gronden, waaronder niet de kwestie staatssoevereiniteit, concludeerde ook dit college tot opheffing van het beslag. Het OM stelde weer cassatie in. Ook nu weer lukte het het OM het arrest van het Amsterdamse Hof vernietigd te krijgen. De zaak is nu ter verdere afdoening verwezen naar het Gerechtshof Den Haag. Het is na twee mislukkingen duidelijk dat Suriname een andere weg zal moeten inslaan wil het de beslagen gelden vrij van beslag te krijgen.

André Haakmat