Astronomen identificeren grootste kosmische explosie ooit waargenomen

Astronomen hebben de grootste kosmische explosie geïdentificeerd die ooit is waargenomen, een vuurbal die 100 keer zo groot is als ons zonnestelsel en die meer dan drie jaar geleden plotseling begon te ontbranden in het verre universum. Terwijl de astronomen vrijdag zeiden wat volgens hen de meest waarschijnlijke verklaring voor de explosie is, benadrukten ze dat er meer onderzoek nodig was om het raadselachtige fenomeen te begrijpen.

De explosie, bekend als AT2021lwx, duurt momenteel meer dan drie jaar, vergeleken met de meeste supernova's die slechts enkele maanden zichtbaar helder zijn, volgens een studie gepubliceerd in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Onder leiding van de Universiteit van Southampton geloven de astronomen dat de explosie het resultaat is van een enorme gaswolk, mogelijk duizenden keren groter dan onze zon, die gewelddadig is verstoord door een superzwaar zwart gat.

Volgens de studie vond de explosie plaats op bijna 8 miljard lichtjaar afstand, toen het universum ongeveer 6 miljard jaar oud was en nog steeds wordt gedetecteerd door een netwerk van telescopen.

Dergelijke gebeurtenissen zijn zeer zeldzaam en niets op deze schaal is eerder gezien, zeggen de onderzoekers.

Vorig jaar waren astronomen getuige van de helderste explosie die ooit is geregistreerd - een gammastraaluitbarsting die bekend staat als GRB 221009A, die de bijnaam BOAT kreeg - voor Brightest Of All Time.

Hoewel BOAT helderder was dan AT2021lwx, duurde het slechts een fractie van de tijd, wat betekent dat de totale energie die vrijkwam door de AT2021lwx-explosie veel groter was.

AT2021lwx heeft de bijnaam "Enge Barbie" van onderzoekers verdiend vanwege zijn "angstaanjagende energie".

Volgens Danny Milisavljevic, assistent-professor natuurkunde en sterrenkunde aan de Purdue University, kreeg AT2021lwx bij zijn ontdekking voor het eerst een willekeurige alfanumerieke naam toegewezen: ZTF20abrbeie. De bijnaam "Scary Barbie" kwam van de alfanumerieke aanduiding "abrbeie" en "eng" vanwege zijn kracht.


AT2021lwx werd voor het eerst gedetecteerd in 2020 door de Zwicky Transient Facility in Californië en vervolgens opgepikt door het Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS) in Hawaï.

Maar tot nu toe was de omvang van de explosie onbekend.

Philip Wiseman, onderzoeksmedewerker aan de Universiteit van Southampton, die het onderzoek leidde, zei: "De meeste supernova's en getijdenverstoringen duren slechts een paar maanden voordat ze vervagen. Dat iets twee jaar lang helder was, was meteen heel ongebruikelijk.

Pas toen astronomen, waaronder Wiseman, ernaar keken door krachtigere telescopen, beseften ze wat ze in handen hadden. Door verschillende golflengten van licht te analyseren, kwamen ze erachter dat de explosie ongeveer 8 miljard lichtjaar verwijderd was. Dat is veel verder dan de meeste andere nieuwe lichtflitsen in de lucht, wat betekent dat de explosie erachter veel groter moet zijn.

Het wordt geschat op ongeveer 2 biljoen keer helderder dan de zon, zei Wiseman.

Astronomen hebben verschillende mogelijke verklaringen onderzocht. Een daarvan is dat AT2021lwx een exploderende ster is - maar de flits is 10 keer helderder dan elke eerder waargenomen "supernova".

Een andere mogelijkheid is wat een getijdenverstoring wordt genoemd, wanneer een ster uit elkaar wordt gescheurd terwijl deze in een superzwaar zwart gat wordt gezogen. Maar AT2021lwx is nog steeds drie keer helderder dan die gebeurtenissen en Wiseman zei dat hun onderzoek niet in deze richting wees.

De enige enigszins vergelijkbare heldere kosmische gebeurtenis is een quasar, die plaatsvindt wanneer superzware zwarte gaten enorme hoeveelheden gas inslikken in het centrum van sterrenstelsels. Maar ze hebben de neiging om in helderheid te flikkeren, zei Wiseman, terwijl AT2021lwx drie jaar geleden plotseling uit het niets begon op te flakkeren en nog steeds oplaait.

"Dit ding hebben we nog nooit eerder gezien - het kwam gewoon uit het niets", zei Wiseman.

Nu astronomen weten waar ze naar moeten zoeken, zoeken ze de lucht af om te zien of andere soortgelijke explosies zijn gemist.