China zegt soevereiniteit ex-Sovjetstaten te respecteren

China respecteert de status van voormalige Sovjet-lidstaten als soevereine naties, zei het ministerie van Buitenlandse Zaken maandag, nadat opmerkingen van zijn gezant in Parijs tot opschudding leidden onder de Europese hoofdsteden. Verschillende ministers van Buitenlandse Zaken van de EU hadden eerder gezegd dat opmerkingen van ambassadeur Lu Shaye - waarin hij de soevereiniteit van Oekraïne en andere voormalige Sovjetstaten in twijfel leek te trekken - onaanvaardbaar waren en hadden  Beijing gevraagd zijn standpunt te verduidelijken.

Gevraagd naar zijn standpunt over de vraag of de Krim deel uitmaakte van Oekraïne of niet, zei Lu in een interview dat vrijdag op de Franse tv werd uitgezonden dat het historisch gezien deel uitmaakte van Rusland en door de voormalige Sovjetleider Nikita Chroesjtsjov aan Oekraïne was aangeboden.

"Deze ex-USSR-landen hebben geen echte status in internationaal recht omdat er geen internationale overeenkomst is om hun soevereine status te materialiseren", voegde Lu eraan toe. Lu heeft een reputatie opgebouwd als een van China's "wolfstrijder" diplomaten, zo genoemd vanwege hun agressieve en bitsige stijl.

Zijn laatste opmerkingen waren "totaal onaanvaardbaar", zei de Tsjechische minister van Buitenlandse Zaken, Jan Lipavsky, tegen verslaggevers voorafgaand aan een Luxemburgse bijeenkomst van EU-ministers van Buitenlandse Zaken. "Ik hoop dat de bazen van deze ambassadeur deze zaken rechtzetten."

Verscheidene andere EU-ministers noemden de opmerkingen ook onaanvaardbaar, en de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Gabrielius Landsbergis zei dat de drie Baltische landen - die allemaal voorheen deel uitmaakten van de Sovjet-Unie - Chinese vertegenwoordigers zouden oproepen om officieel om opheldering te vragen en te controleren of hun standpunt was veranderd.

De Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken, Jean Asselborn, noemde de opmerkingen van Lu een "blunder" en zei dat er pogingen werden ondernomen om de zaken te kalmeren.

'Objectief en onafhankelijk'
Op de vraag of Lu's standpunt het officiële standpunt van China vertegenwoordigde, zei de woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, Mao Ning, dat Beijing de status van de voormalige Sovjet-lidstaten als soevereine naties respecteerde na de ineenstorting van de Sovjet-Unie. Mao vertelde op een reguliere nieuwsbriefing dat haar opmerkingen over soevereiniteit het officiële regeringsstandpunt van China vertegenwoordigden.

Haar verklaring leek een poging te zijn om Beiing te distantiëren van Lu's opmerkingen en de spanning met Brussel te verminderen.

China is "objectief en onpartijdig" geweest over soevereiniteitskwesties, zei ze.

Een Franse functionaris zei dat er later op maandag een "zeer stevig" gesprek zal plaatsvinden met de Chinese ambassadeur op het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Lu is in het verleden verschillende keren ontboden bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, onder meer omdat hij suggereerde dat Frankrijk oude mensen in verpleeghuizen achterliet tijdens de Covid-19-pandemie en omdat hij een gerespecteerde Chinese geleerde bij een Franse denktank een "gekke hyena" noemde.

Josep Borrell, hoofd van het buitenlands beleid van de EU, zei dat het blok van 27 landen tijdens de bijeenkomst van maandag "de strategie ten opzichte van China zal beoordelen en herijken", en dat Lu's opmerkingen deel zullen uitmaken van de discussie.

"We zullen de discussies over China moeten voortzetten, het is een van de belangrijkste kwesties van ons buitenlands beleid", zei hij.

De EU-leiders zullen tijdens hun volgende top in juni de houding van het blok tegenover China en zijn toekomstige betrekkingen met Beijing bespreken, zei EU-voorzitter Charles Michel.