NAVO-lid Finland voortvarend met grenshek Russische grens

De bouw van een prikkeldraadhek langs de lange grens van Finland met Rusland - in de eerste plaats bedoeld om illegale migratie tegen te gaan -  nabij de zuidoostelijke stad Imatra, is minder dan twee weken nadat het Noordse land als 31ste lid van de militaire alliantie toetrad tot de NAVO aangevangen.

De Finse grenswacht demonstreerde vrijdag de bouw van het eerste stuk van drie kilometer van het hek dat in Pelkola moet worden opgetrokken, vlakbij een grensovergang bij Imatra, een rustig stadje aan het meer met zo'n 25.000 inwoners.

De 1.340 kilometer grens van Finland met Rusland is de langste van alle lidstaten van de Europese Unie.

De bouw van het grenshek is een initiatief van de grenswacht dat vorig jaar met brede politieke steun werd goedgekeurd door de regering van premier Sanna Marin. Het belangrijkste doel van het drie meter hoge stalen hek met een prikkeldraadverlenging erop is om illegale immigratie uit Rusland te voorkomen en de autoriteiten tijd te geven om te reageren, zeggen Finse grensbeambten.

In 2015-2016 probeerde Moskou Finland te beïnvloeden door grote aantallen asielzoekers naar Noord-Finse grensovergangen in het Arctische Lapland te organiseren. Men zag hoe de Russische autoriteiten opzettelijk duizenden asielzoekers – voornamelijk uit Irak, Afghanistan en andere landen in het Midden-Oosten – naar die grensovergangen brachten.

De handeling werd gezien als een vertoning van spierkracht door Moskou. De kwestie werd beslecht toen de Finse president Sauli Niinistö gesprekken voerde met de Russische president Vladimir Putin. De stroom migranten stopte kort daarna.

Dit is een scenario dat Finland - een land met 5,5 miljoen inwoners dat officieel NAVO-lid werd op 4 april - niet herhaald wil zien.

Grensbeambten erkennen echter snel dat het de Russische invasie in Oekraïne op 24 februari vorig jaar was - de belangrijkste reden voor de snelle poging van Finland om lid te worden van de NAVO na decennia van militaire ongebondenheid - die leidde tot de bouw van het grenshek.

"Grensafscheiding was voor de oorlog (in Oekraïne) geen politiek onderwerp. En eigenlijk was het niet een soort plan van de Finse grenswacht," vertelde Brigade-Generaal Jari Tolppanen, hoofd van de technische afdeling van de Finse grenswacht, aan The Associated Press. "Alles veranderde na de aanval (van Rusland op Oekraïne)."

Het proefgedeelte van het hek moet deze zomer klaar zijn, terwijl de barrière uiteindelijk zal worden verlengd tot maximaal 200 kilometer. Het zal gebieden bestrijken - in stukjes en beetjes van verschillende lengte - voornamelijk in het zuidoosten van Finland nabij de belangrijkste grensovergangen met Rusland, maar het zal ook secties hebben in het Noordpoolgebied in Lapland.

"In deze nieuwe situatie moeten we veel geloofwaardiger en veel onafhankelijker grenscontroles hebben", zei Tolppanen. "We moeten onze middelen versterken. En het hek is nodig om bijvoorbeeld grootschalige illegale immigratie te beheersen."

Imatra ligt op slechts zeven kilometer van de Russische industriestad Svetogorsk in de regio Karelië en op een paar uur rijden van de tweede stad van Rusland, St. Petersburg. De stad heeft een lange geschiedenis in de omgang met Russen - zowel toeristen, dagjesmensen als permanente bewoners.

"Hier in Imatra zijn we niet zo bang voor Russen omdat de grens er altijd is geweest en het nooit zo open is geweest als tussen Europese landen", zegt Antero Lattu, vicevoorzitter van de gemeenteraad van Imatra. Hij benadrukte dat de lokale bevolking niet bang is voor Russen "maar we zijn blij vanwege dat hek."

Erkki Jouhki, die als stadsplanner werkt, was het daarmee eens, maar benadrukte ook de militaire capaciteiten van Finland. Het NAVO-lidmaatschap geeft Finland "een sterke rug, maar we hebben een heel sterk leger. het is heel goed (gewapend) ... het is hier een heel modern leger vanwege Rusland."

Het grenshekproject kost naar schatting in totaal 380 miljoen euro (US$ 422 miljoen) en zal naar verwachting in 2026 voltooid zijn.

De lange oostgrens van Finland loopt voornamelijk door dichte bossen. Op sommige plaatsen wordt de Fins-Russische grens alleen gemarkeerd door houten palen met lage hekken die bedoeld zijn om loslopend vee tegen te houden.