Rusland voorzitter VN Veiligheidsraad ondanks woede Oekraïne

Rusland heeft het voorzitterschap van de VN-Veiligheidsraad overgenomen ondanks  dat Oekraïne er bij de leden op aandrong de stap te blokkeren. Elk van de 15 leden van de raad neemt het voorzitterschap voor een maand op zich, volgens een roulerend patroon.

De laatste keer dat Rusland president was, in februari 2022, lanceerde het een grootschalige invasie in Oekraïne. Het betekent dat de Veiligheidsraad wordt geleid door een land waarvan de president is onderworpen aan een internationaal arrestatiebevel wegens vermeende oorlogsmisdaden.

Het Internationaal Strafhof - dat geen VN-instelling is - heeft vorige maand het bevel uitgevaardigd tegen Vladimir Putin.

Ondanks de klachten van Oekraïne zei de Verenigde Staten (VS) dat ze Rusland - een permanent raadslid - niet konden beletten het presidentschap op zich te nemen. De andere permanente leden van de raad zijn het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en China.

De rol is voornamelijk procedureel, maar de ambassadeur van Moskou bij de VN, Vasily Nebenzia, vertelde het Russische persbureau Tass dat hij van plan was toezicht te houden op verschillende debatten, waaronder een over wapenbeheersing. Hij zei dat hij een "nieuwe wereldorde" zou bespreken die, zei hij, zou komen om "de unipolaire te vervangen".

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmytro Kuleba, noemde het Russische presidentschap "de slechtste grap ooit voor 1 april" en een "sterke herinnering dat er iets mis is met de manier waarop de internationale veiligheidsarchitectuur functioneert".

De presidentiële adviseur van Oekraïne, Mykhaylo Podolyak, zei dat de stap "weer een verkrachting van het internationaal recht was ... een entiteit die een agressieve oorlog voert, de normen van humanitair en strafrecht schendt, het VN-handvest vernietigt, nucleaire veiligheid negeert, kan 's werelds belangrijkste beveiligingsorgaan niet leiden".

President Volodymyr Zelensky riep de Veiligheidsraad vorig jaar op om te hervormen of "helemaal te ontbinden", waarbij hij hem ervan beschuldigde onvoldoende actie te ondernemen om de invasie van Rusland te voorkomen. Hij heeft ook opgeroepen om Rusland uit zijn lidmaatschapsstatus te verwijderen.

Maar de VS heeft gezegd dat hun handen gebonden zijn, aangezien het VN-handvest de verwijdering van een permanent lid niet toestaat. "Helaas is Rusland een permanent lid van de Veiligheidsraad en bestaat er geen haalbare internationale juridische weg om die realiteit te veranderen", zei de perssecretaris van het Witte Huis, Karine Jean-Pierre, deze week op een persconferentie.

Ze voegde eraan toe dat de VS verwacht dat Moskou "zijn zetel in de raad blijft gebruiken om desinformatie te verspreiden" en zijn acties in Oekraïne rechtvaardigt.

De VN-Veiligheidsraad is een internationaal orgaan dat verantwoordelijk is voor het handhaven van de vrede.

Vijf landen zijn permanent vertegenwoordigd in de Veiligheidsraad. Ze weerspiegelen de naoorlogse machtsstructuur die heerste toen de raad werd gevormd. Leden van deze groep werken samen met 10 niet-permanente lidstaten.

Door de aanwezigheid van Rusland als permanent lid in de Veiligheidsraad kan het zijn veto uitspreken over resoluties. Om een stemming in de Veiligheidsraad goed te keuren, moeten er negen stemmen voor zijn, waarbij geen van de vijf permanente leden tegenstemt.

In februari vorig jaar sprak Rusland zijn veto uit over een resolutie die bedoeld was om een einde te maken aan de Russische invasie in Oekraïne (China, India en de Verenigde Arabische Emiraten onthielden zich allemaal van stemming).

In september sprak het zijn veto uit over een resolutie waarin werd opgeroepen tot ongedaanmaking van de illegale annexatie van vier regio's in Oekraïne. Brazilië, China, Gabon en India onthielden zich van stemming.