Suriname haalt wereldnieuws cum laude

De 'Caricom statement on the situation in Suriname', is de titel van een artikel van 17 februari 2023 op de Caricom website en de directe aanleiding tot dit stuk. Het Handvest van de Verenigde Naties (VN), benadrukt dat alle Staten, souverein en gelijk zijn en de soevereiniteit brengt met zich mee dat Staten en Statelijke entiteiten (organisaties), zich onthouden van inmenging met de interne (binnenlandse) aangelegenheden van een Staat.

Artikel 2 lid 7 van het Handvest waarborgt dit non-interventie beginsel. Ik meen te mogen stellen dat de gebeurtenissen van 17 februari jl. in het centrum van Paramaribo, onder de noemer van de binnenlandse aangelegenheden van de Staat Suriname vallen, daargelaten de bittere nasmaak van deze gebeurtenissen. Het zoveel mogelijk zelf oplossen van problemen in de Staat, is een aangelegenheid van de Staat en de Staat bestaat als is voldaan aan de vereisten van: een afgebakend grondgebied, een regering, een bevolking en de capaciteit om relaties aan te gaan met andere staten.

Suriname is dan ook een volwaardige Staat en lid van de VN. In onze Grondwet is o.a. niet alleen het recht op vrije meningsuiting verankerd, maar ook het voorschrift dat het staatshoofd verantwoordelijk is voor het buitenlands beleid. In dit buitenlands beleid kunnen in meer of mindere mate, interne dus binnenlandse aangelegenheden worden blootgelegd, echter niet zonder consequenties, immers de grens tussen interne en buitenlandse zaken, wordt een stippellijn met mazen van oordelen door andere staten.

Ik vroeg mij af wat de aanleiding kon zijn van de secretaris-generaal van de VN en van de Verenigde Staten van Amerika om in een publieke verklaring in de Surinaamse media de gebeurtenissen van 17 februari 2023 te bespreken en een oordeel te geven, met in gedachten art. 2 lid 7 van het VN Handvest.

Het Caricom artikel van 17 februari 2023, waarin stond dat de Surinaamse minister van Buitenlandse Zaken een rapportage had gegeven van de gebeurtenissen tijdens de CARICOM-staatshoofden vergadering, gaf mij een deel van het antwoord. De persverklaring op de televisie van de president van Suriname in de vooravond van 17 februari 2023 waarin werd aangegeven dat buitenlandse diplomatieke missies in Suriname, waren geïnformeerd over de gebeurtenissen, gaf mij het restantwoord.

Ik trok de conclusie dat op 17 februari zelve, aan buitenlandse actoren, was gerapporteerd omtrent een interne aangelegenheid van de Staat Suriname. De reacties van de Caricom en secretaris-generaal van de VN, waren veelal identiek en diplomatiek correct, immers riepen zij op dat alle partijen betrokken bij de gebeurtenissen, de openbare veiligheid binnen Suriname dienen te waarborgen en verder zal de reactie dan ook niet gaan nu rekening gehouden wordt met het non interventie beginsel, dat gebaseerd is op de staatssoevereiniteit.

Suriname is na zijn onafhankelijkheid toegetreden tot de Non Aligned Movement (NAM), die vooral de territoriale integriteit en non interventie als basisbeginselen kent. De NAM-lidstaten hebben veelal hun buitenlands beleid volgens de pijler van non interventie geïmplementeerd, waardoor de territoriale integriteit gewaarborgd wordt en ik meen dat Suriname geen uitzondering is. Het rapporteren over interne aangelegenheden, uit enthousiasme om misschien de media vóór te zijn, maakt die interne aangelegenheden tot gevoeligheden, die verwarrende beeldvorming van het eigen buitenlands beleid kan creëren bij andere staten en organisaties.

Ik kan het niet laten om de uitspraak van het Internationaal Hof van Justitie van 2005 te noemen in het geschil tussen Congo en Uganda en het Hof oordeelde dat Uganda het non interventie beginsel had geschonden, door militaire ondersteuning te geven aan binnenlandse rebellen in Congo. Het beginsel van non- interventie is fundamenteel van aard en is verworden tot een essentieel element van de soevereiniteit van Staten, dus ook van Suriname. Inbreuken op dit beginsel door andere Staten, maar ook tornen aan dit beginsel door de Staat zelf, zijn niet in overeenstemming met het Handvest van de VN.

Ik sluit af met de suggestie dat weloverwogen, niet impulsief en vooral met diplomatieke elegantie de keuze moet worden gemaakt in welke mate interne aangelegenheden buiten landsgrenzen worden uitgehangen.

Aashna Kanhai