Cultuur en suïcide in de Indiase diaspora

Op 22 december 2022 promoveerde Indra Boejarath, psycholoog en psychotherapeut, aan de Universiteit Amsterdam op een onderzoek naar cultuur gerelateerde factoren die van invloed zijn bij zelfmoord of een poging daartoe. Het internationaal onderzoek naar zelfdoding bij niet-Westerse groepen, vindt mevrouw Boejarath 'beperkt' omdat die niet diepgravend zijn en geen verklaringen bieden. Met haar onderzoek wil zij dit hiaat opvullen aangezien wetenschappers, medici en psychologen nog steeds zoeken in geestelijke, medische of in maatschappelijke factoren zoals woon- en leefomstandigheden en niet in culturele.

In haar dissertatie richt dr. Boejarath zich op de Indiase diaspora en met name op de zogenoemde girmitya countries, landen die Brits-Indische contractarbeid hebben gekend. Dat zijn onder andere Suriname, Guyana, Trinidad, Mauritius en Fiji. Ook Nederland is in dit onderzoek opgenomen vanwege de tweede migratie van Surinaamse Hindostanen, grotendeels wonend in de agglomeratie Den Haag waar Boejarath in verschillende functies heeft gewerkt en inmiddels haar eigen praktijk heeft. Haar promotie-onderzoek werd begeleid door prof. dr. Ruben Gowricharn van de Universiteit van Amsterdam.  

Als cultuurbepaalde oorzaken van suïcidaal gedrag onder Surinaamse-Hindostaanse mannen kunnen genoemd worden het gevoel van falen, gezichtsverlies en tekortkomingen bij het vervullen van de verwachte mannelijke rol. ‘Vooral de werking van enkele heersende cultuurspecifieke concepten, zoals karma en kismat (lot) en manai ká boli (wat zullen de mensen zeggen) bleken saillante krachten te vormen in het bestudeerde suïcide gedrag’, aldus Boejarath. In het geheel van cultureel-suïcidale krachten binnen de Indiase diaspora noemt zij ijjat (eigenwaarde, eer), taal, religie, verhalen, films (Bollywood), literatuur, herinneringen, liedjes enz. ‘Dit cultureel erfgoed wordt van generatie op generatie overgedragen en omdat het alomtegenwoordig is, is het bijna onmogelijk om deze cultureel-suïcidale krachten te ontwijken’.

Steken we over naar het buurland Guyana, waar de Hindostaanse bevolkingsgroep de grootste is, dan blijkt dat Indo-Guyanezen verantwoordelijk zijn voor 80% van alle zelfmoorden in Guyana. Ruim de helft bestaat uit mannen tussen de 20 en 49 jaar; 65% overleed na inname van pesticiden. In de periode 2001-2008 behoorde Guyana, samen met Suriname overigens, tot de Latijns-Amerikaanse landen met het hoogste totaal zelfmoorden onder jongeren tussen de 10 en de 24 jaar. Guyana is het enige land dat suïcidaal gedrag wettelijk als illegaal heeft bestempeld en derhalve strafbaar. Boejarath constateert dat in de literatuur deze strafbaarstelling nergens wordt besproken.
Voor wat Trinidad & Tobago betreft, nam het eiland qua suïcidecijfers in 2016 voor het Caribisch gebied, na Suriname de vijfde plaats in. De rangorde is volgens de WHO: Haïti, Jamaica, Guyana, Suriname en dan Trinidad. Net als in Suriname en in Guyana kent het eiland dezelfde karakteristieken voor suïcide (gebruik van pesticiden), maar opmerkelijk is dat beduidend veel meer Hindostaanse mannen dan vrouwen op het eiland zelfmoord plegen.

Interessant is het overzicht van middelen die gebruikt worden voor (een poging tot) zelfmoord. Suriname: voornamelijk pesticiden; ophanging (vooral door volwassen mannen); inname van azijnconcentraat, chloor en – nu komt het – ‘jumping from a high bridge’ waarmee natuurlijk de Bosje brug over de Surinamerivier wordt bedoeld. In Guyana vooral pesticiden (65%) en minder dan 20% middels ophanging. De zelfmoordmiddelen in Nederland bestaan vooral uit inname van een overdosis aan drugs.

roy.khemradj@gmail.com

Het proefschrift van dr. Indra Boejarath is te downloaden via:
https://pure.uva.nl/ws/files/99842256/Thesis.pdf

Disclaimer: heeft u naar aanleiding van dit artikel behoefte om over zelfmoord te praten dan is in Suriname het gratis telefoonnummer 114 en in Nederland 0800-0113