De controversiële grondconversie en dubbele uitgifte!

Het doel van grondconversie is het verschaffen van meer/extra rechtszekerheid aan de verkrijger van domeingrond in eigendom. Voor de samenleving is deze rechtszekerheid heel belangrijk. Burgers behoeven deze zekerheid, vanwege de verschillen die er zijn tussen de titels grondhuur en eigendom. Grondhuur wordt uitgegeven voor verschillende doelen, waaronder bebouwing en bewoning, ter uitoefening van tuinbouw, landbouw, etc. voor de duur van ten minste 15 en ten hoogste 40 jaren. Eigendom (625 e.v. SBW) is het recht van een zaak het vrije genot te hebben en daarover volledig te mogen beschikken. Mensen met eigendomsrechten kunnen hierdoor een sterkere rechtspositie innemen in vergelijking met de grondhuurder, die een zakelijke gerechtigde is.

Dubbele gronduitgiftes zijn een bron van irritatie. In deze gevallen krijgt een burger, wanneer die een hypothecair uittreksel gaat halen, een uittreksel met twee namen van gerechtigden. Waar er sprake is van slechts één (1) perceel, kunnen meerdere mensen die hypotheken hebben gesloten en/of andere rechtshandelingen hebben verricht. Een transportakte, bijvoorbeeld een eigendomsakte enerzijds en anderzijds een toewijzingsbeschikking oftewel een grondhuur beschikking is denkbaar. De grondhuurbeschikking is onrechtmatig verstrekt en is niet rechtsgeldig. Het eerste recht, met name het eigendomsrecht is rechtsgeldig en blijft intact. De Staat kan niet meer rechten uitgeven dan zij heeft en wordt de grondhuurbeschikking vaak via een rechtsprocedure nietig verklaard, met allerlei gevolgen van dien.

Wanneer de eigenaren van een onroerend goed overlijden, wordt het bezit van de overledenen met meerdere erfgenamen, erfenis genoemd. Bij erfrechtzaken komen er erfgenamen in beeld, waarbij een van de erfgenamen gronden krijgt onder de titel grondhuur en andere erfgenamen niets. Velen van de erfgenamen zijn vaak niet op de hoogte van deze acties. Als ze dat ontdekken, soms pas na jaren, worden er rechtszaken aangespannen. Uiteindelijk gaat het om onrechtmatige grondverdeling aan slechts één erfgenaam, terwijl volgens de wet alle erfgenamen moeten hebben ingestemd met hun handtekeningen en hun aandeel moeten hebben gekregen. Als een betrokken grondeigenaar in dit geval naar de overheid of de notaris gaat voor een grondconversie naar eigendom en deze conversie daadwerkelijk plaatsvindt, heeft dit ook rechtsgevolgen.

Als de oorspronkelijke grondverdeling onrechtmatig was, is de grondconversie die gebaseerd is op de onrechtmatige grondverdeling logischerwijs ook onrechtmatig. Het omstreden art. 16 (De bepaling m.b.t. aanwijzing van een der erfgenamen op wie het recht van grondhuur zal overgaan na het overlijden van de grondhuurder), zorgt ook nog voor allerhande spanningen en discussies en blijkt dat gebruik, rechtspraak en 40-jarige wet (Decreet) niet op dezelfde lijn zitten qua uitleg.

Een van de voorwaarden om domeingrond in eigendom te verkrijgen is dat er een bepaald bedrag voor betaald zal moeten worden. Indien achteraf blijkt dat de verkrijging van eigendom onrechtmatig is geschied en deze wordt door de rechter vernietigd zal blijken dat aldus de gewenste rechtszekerheid nog steeds niet gewaarborgd is.

Er mag geconcludeerd worden dat er niet is nagedacht over de gevolgen van het omzetten van onrechtmatig verstrekte grondhuurrechten cq domeingrond. De rechtszaken zullen toe nemen, omdat ook de problemen zullen toenemen. Er is ook een duidelijke toename van de complicaties en grondproblemen die bewust of onbewust worden veroorzaakt. Het wordt moeilijk om in deze omstandigheden de gewenste rechtszekerheid te verzekeren door middel van omzetting van rechten op domeingrond in eigendom.

Langzaam maar zeker zullen steeds meer burgers klagen over kosten (zoals advocaatkosten) omdat ze gedwongen zullen zijn om hun belangen te verdedigen bij de rechter. Het proces wordt steeds complexer. Dit komt doordat de burger niet langer te maken heeft met een beschikking waarbij nog gerectificeerd kan worden, zoals een grondhuurrecht dat nog kan worden vervallen verklaard, ingetrokken of gecompenseerd. Er blijft alleen een nietig omgezette eigendomsakte over, welke als gevolg heeft totaal verlies. Om daarna een schadevordering in te stellen en de schade betaald te krijgen van de staat Suriname, kan men vergeten. De deur staat dus en blijft wagenwijd open voor onoorbare handelingen, nietigheid, frustraties en verlies van rechten. De wet behoort tot in de puntjes te zijn geredigeerd!