Historisch biodiversiteitsakkoord bereikt op VN-conferentie

Onderhandelaars bereikten begin maandag een historische overeenkomst op een VN-biodiversiteitsconferentie die de belangrijkste inspanning zou vertegenwoordigen om de landen en oceanen van de wereld te beschermen en cruciale financiering zou bieden om de biodiversiteit in de ontwikkelingslanden te redden.

Het wereldwijde raamwerk komt op de dag dat de Biodiversiteitsconferentie van de Verenigde Naties (COP15) in Montreal zal eindigen. China, dat het voorzitterschap van deze conferentie bekleedt, heeft zondag een nieuw ontwerp vrijgegeven dat de soms controversiële gesprekken een broodnodige impuls gaf.

"We hebben een pakket in handen waarvan ik denk dat het ons als leidraad kan dienen terwijl we allemaal samenwerken om het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen en het tij te keren en de biodiversiteit op weg te helpen naar herstel ten voordele van alle mensen in de wereld", zei de Chinese minister van Milieu, Huang Runqiu, tegen afgevaardigden voordat het pakket werd aangenomen onder daverend applaus vlak voor zonsopgang. "We mogen oprecht trots zijn."

Het belangrijkste onderdeel van de overeenkomst is een toezegging om tegen 2030 30% van het land en het water te beschermen dat belangrijk wordt geacht voor de biodiversiteit, ook wel bekend als 30 bij 30. Momenteel wordt 17% van de terrestrische en 10% van de zeegebieden beschermd.

De deal roept ook op om tegen 2030 US$ 200 miljard op te halen voor biodiversiteit uit een reeks bronnen en te werken aan het geleidelijk afschaffen of hervormen van subsidies die nog eens US$ 500 miljard voor de natuur kunnen opleveren. Als onderdeel van het financieringspakket vraagt het raamwerk om tegen 2025 het geld dat naar arme landen gaat te verhogen tot ten minste 20 miljard dollar per jaar. Dat aantal zou in 2030 elk jaar oplopen tot 30 miljard dollar.

Financiering kwam laat in de besprekingen naar voren en dreigde een overeenkomst te laten ontsporen. Verschillende Afrikaanse landen hielden de definitieve deal bijna negen uur lang tegen. Ze wilden de oprichting van een nieuw fonds voor biodiversiteit, maar stemden in met de oprichting van een fonds onder de al bestaande Global Environmental Facility.

"Het creëren van een fonds onder de GEF is de beste manier om iets onmiddellijk en efficiënt te krijgen", zei Christophe Béchu, de Franse minister voor ecologische transitie die de delegatie leidde. Hij voegde eraan toe dat het enkele jaren zou hebben geduurd om een volledig nieuw fonds op te richten en dat het ontwikkelingslanden zou achterhouden van onmiddellijk geld voor de biodiversiteit.

Toen de overeenkomst op het punt stond te worden aangenomen, stond Congo op en zei dat het tegen de deal was omdat het niet dat speciale biodiversiteitsfonds had opgezet om ontwikkelingslanden tegen 2030 US$ 100 miljard te verstrekken.

Huang veegde de oppositie aan de kant en de documenten die het kader vormen, werden aangenomen. De juridische expert van de conventie oordeelde dat Congo nooit formeel bezwaar heeft gemaakt tegen het document. Verschillende andere Afrikaanse landen, waaronder Kameroen en Oeganda, kozen tevergeefs de kant van Congo en zeiden dat ze een klacht zouden indienen.

"Velen van ons wilden meer dingen in de tekst en meer ambitie, maar we kregen een ambitieus pakket", zei de Canadese minister van Milieu en Klimaatverandering Steven Guilbeault. "We hebben 30 bij 30. Zes maanden geleden, wie had gedacht dat we 30 bij 30 konden in Montreal? We hebben een overeenkomst om het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen en om het te keren, om te werken aan herstel, om het gebruik van pesticiden te verminderen. Dit is een enorme vooruitgang."

De Franse Béchu noemde het een 'historische deal'.

"Het is geen kleine deal. Het is een deal met zeer precieze en gekwantificeerde doelstellingen op het gebied van pesticiden, op het terugdringen van het verlies van soorten, op het afschaffen van slechte subsidies", zei hij. "We verdubbelen tot 2025 en verdrievoudigen in 2030 de financiering voor biodiversiteit."

De ministers en regeringsfunctionarissen uit ongeveer 190 landen zijn het er grotendeels over eens dat de bescherming van de biodiversiteit een prioriteit moet zijn, en velen vergelijken die inspanningen met de klimaatbesprekingen die vorige maand in Egypte werden afgerond.

Klimaatverandering in combinatie met habitatverlies, vervuiling en ontwikkeling hebben de biodiversiteit in de wereld aangetast, met een schatting in 2019 die waarschuwde dat een miljoen planten- en diersoorten binnen decennia met uitsterven worden bedreigd - een verliespercentage dat 1000 keer groter is dan verwacht. Mensen gebruiken routinematig ongeveer 50.000 wilde soorten, en 1 op de 5 mensen van de 8 miljard wereldbevolking is afhankelijk van die soorten voor voedsel en inkomen, aldus het rapport.

Maar ze worstelden bijna twee weken om het eens te worden over hoe die bescherming eruit ziet en wie ervoor zal betalen.

De financiering was een van de meest controversiële kwesties, waarbij afgevaardigden uit 70 Afrikaanse, Zuid-Amerikaanse en Aziatische landen woensdag de onderhandelingen verlieten. Enkele uren later keerden ze terug.

Brazilië, dat deze week namens ontwikkelingslanden sprak, zei in een verklaring dat er een nieuw financieringsmechanisme voor biodiversiteit moet worden opgezet en dat ontwikkelde landen tot 2030 jaarlijks 100 miljard dollar aan financiële subsidies verstrekken aan opkomende economieën.

"Alle elementen zijn aanwezig voor een balans van ongeluk, wat het geheim is om overeenstemming te bereiken in VN-organen", vertelde Pierre du Plessis, een onderhandelaar uit Namibië die de Afrikaanse groep helpt coördineren, voor de stemming aan The Associated Press. "Iedereen kreeg een beetje van wat ze wilden, niet noodzakelijkerwijs alles wat ze wilden."

Er waren voorstanders van het kader die zeiden dat het op verschillende gebieden tekortschoot.

De Wildlife Conservation Society en andere milieugroeperingen waren bezorgd dat de deal een doel uitstelt tot 2050 om het uitsterven van soorten te voorkomen, de integriteit van ecosystemen te behouden en de genetische diversiteit binnen populaties te behouden. Ze vrezen dat de tijdlijn niet ambitieus genoeg is.

Sommige voorstanders wilden ook hardere taal rond subsidies die voedsel en brandstof in veel delen van de wereld zo goedkoop maken. Het document roept alleen op om tegen 2025 subsidies te identificeren die kunnen worden hervormd of afgebouwd en om deze tegen 2030 te verminderen.

"De nieuwe tekst is een allegaartje", zei Andrew Deutz, directeur van wereldwijd beleid, instellingen en natuurbeschermingsfinanciering voor The Nature Conservancy. "Het bevat een aantal sterke signalen over financiën en biodiversiteit, maar het slaagt er niet in verder te komen dan de doelstellingen van 10 jaar geleden wat betreft het aanpakken van oorzaken van biodiversiteitsverlies in productieve sectoren zoals landbouw, visserij en infrastructuur, en loopt dus nog steeds het risico volledig transformationeel te zijn."