Hans Breeveld
Het Surinaams politiek vocabulaire is rijk aan zegswijzen. Flogo ala tien; Tay ‘ori; Wees gerust, alles komt terecht; Zij die op mij lijken; Kome, kome pè? Neks no fout; reshuffelen; w’o set’ en; Bromtyi dyari. Het zijn slechts enkele spitsvondigheden ontsproten aan het brein van Surinaamse politici. Deze spitsvondigheden worden vaak kritiekloos overgenomen. 

Neem nu die van de achteruitkijkspiegel. Plotseling kreeg dat onderdeel van een voertuig een politieke lading. Het wordt vaker leden van de regering of het parlement kwalijk genomen indien zij over de minder florissante dan wel destructieve kanten van het beleid van een voorbije regering zouden praten. Ze krijgen dan het verwijt in de ‘achteruitkijkspiegel’ te kijken. Bedoeld wordt dat historische feiten met rust gelaten moeten worden. Negatieve kanten van het door hen gevoerde beleid moeten uitgevlakt worden; Zand erover!

Het was dan ook verademend dat president Santokhi tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in het parlement klip en klaar aangaf hoezeer wanbeleid van de vorige regering het regeren in deze periode stagneert. Hij zei dat meer dan 1/3 deel van de overheidsbegroting voor het dienstjaar 2023 gebruikt wordt voor het aflossen van schulden. Op de totale begroting van SRD 37,2 miljard komt dat neer op ruim SRD 13,5 miljard.

Aan de vorige regering en met name de vorige minister van financiën werd tot vervelens toe door de toenmalige oppositie, de Vereniging van Economisten in Suriname en ander verantwoordelijke personen en entiteiten erop gewezen wat voor destructieve gevolgen het onverantwoord en ongebreideld lenen voor de ontwikkeling van het land kan hebben. Maar eigenwijs  ging men verder met het lenen - voor hoofdzakelijk consumptieve doeleinden. In een interview verweet een marktverkoopster de vorige regering dat die een leendemoon had.
Evenals de achteruitkijkspiegel goed dienst doet in het verkeer is deze geen overbodige luxe in de politieke arena; ook al heeft deze daar een andere functie.

De historie gebiedt ons te leren van onze fouten en die van anderen. Wie niet leert van fouten is geneigd of gedoemd deze te herhalen. Politici met een beetje schaamtegevoel bieden met spijt hun verontschuldigingen aan het electoraat aan voor fouten door hun begaan. Maar zeker gaan zij niet vooroplopen bij het maken van verwijten aan een volgende regering voor fouten die voor een groot deel het gevolg zijn van hun wanbeleid.

Een probleem van het kijken in de politieke achteruitkijkspiegel in Suriname is dat men daar zeer selectief bij is. Fouten van de politieke opponent worden uitvergroot, terwijl het complimenteren van die opponent een doodzonde schijnt te zijn.
Het lijkt mij dat als de Surinaamse politici genuanceerder de achteruitkijkspiegel zouden gebruiken de aversie tegen deze spiegel zou verdwijnen. Bij een genuanceerdere kijk in die spiegel zouden de huidige regeerders bij het overlijden van Cristien Renata Polak op 26 september van dit jaar ook de monikarta hebben gezien, die zij als minister van Sociale Zaken en Volkshuisvesting introduceerde. Een schitterend idee om af te komen van het corruptiegevoelig zwerven met trommels vol geld door ambtenaren om in de verre streken allerhande behoeftigen uit te betalen.

Ook zou men zien de opdracht van regering Bouterse (2010 tot 2020) aan Marlon Oosterling om als directeur van de Surinaamse Waterleiding Maatschappij met voortvarendheid voor zoveel als mogelijk Surinamers de watervoorziening te verbeteren. Oosterling deed het zo goed dat hij door regering Santokhi gevraagd werd daarmee door te gaan, zelfs na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Voor zover mij bekend behoort Marlon Oosterling tot een van de weinigen in ons land die door zowel Desi Bouterse als Mahinder Jogi publiek geprezen werd vanwege zijn geleverde prestatie.

Als regeerders hun werk naar behoren doen – en dat verdient het Surinaamse volk – dan zou geen van hen bezwaar kunnen hebben dat daaropvolgende college hen via de achteruitkijkspiegel zou bekijken. Anderzijds kan je niet een regeerperiode lang in achteruitkijkspiegel blijven kijken en je bezondigen aan grotere wandaden. Probeer goed bestuur als maatstaf aan te nemen en nimmer hoeft u te klagen dat andere jouw daden bekijken via de achteruitkijkspiegel. Van het verleden moeten we leren, dus laat die achteruitkijkspiegel met rust.

Maar regeerders die slechts in de achteruitspiegel kijken, maar nu dezelfde of grotere blunders maken en bovendien verzuimen de goede richting voorwaarts te gaan zullen zeker ook die achteruitkijkspiegel gepresenteerd krijgen’. Wees nimmer boos op die achteruitkijkspiegel en ook niet op zij die daarin kijken. Wees boos op het door jou gevoerd wanbeleid.

Hans Breeveld