Hoogstwaarschijnlijk komen door het uiterst gewelddadige, voortdurende en racistische slavenhandel en slavernij, geen excuses, maar ‘diepe excuses’. In het laatste onderhoud dat in augustus jl. met negen leden van de vaste commissie van de Tweede Kamer en in september met de Nederlandse premier Mark Rutte zijn gevoerd, zijn er overigens suggesties gedaan van hoe met succes een programma voor erkenning, excuses en herstel  van het slavernijverleden van de Inheemsen en de Afrikanen kan worden uitgevoerd. Dit is van groot belang, aangezien de excuses uiteindelijk door de nazaten van de Inheemsen en de Afrikanen moeten worden geaccepteerd.

De eerste suggestie was om de excuses niet vanuit het torentje in Den Haag aan te bieden, maar in Suriname, omdat de slavernij in dit land heeft plaatsgevonden. De tweede suggestie was dat de excuses het beste kunnen worden aangeboden door drie top vertegenwoordigers van het Nederlandse volk, te weten, de Nederlandse koning, de Nederlandse premier en de voorzitter van de Tweede Kamer.  De derde suggestie was om vertegenwoordigers van de Nationale Repararie Commissie  te betrekken bij de formulering van de tekst van de excuses.

Ook is bij de gesprekken met de Nederlandse politici duidelijk gemaakt dat er aan de excuses een onlosmakelijk programma van herstel moet worden gekoppeld, waarvan het overgewicht van het programma van herstel in Suriname moet liggen, legt Zunder uit.

Bij de recente bekendmaking van het aanbieden van excuses zijn ook twee projecten en de daarbij behorende bedragen genoemd. Het eerste project betreft een bewustwordingscampagne (in Nederland?) voor een bedrag van 200 miljoen euro en het tweede project betreft de opzet van een slavernijmuseum in Amsterdam. Beide zijn heel goede projectideeën, maar je vraagt je af of deze projecten in eerste instantie niet in Suriname zouden moeten worden uitgevoerd, stelt Zunder.

"In ieder geval is enkele maanden geleden aan de Nederlandse politici medegedeeld dat een programma voor herstel zoals dat vanuit de bril van de Caricom wordt bezien in het kader van het Tien Punten Programma voor reparaties niet in de miljoenen, maar in de miljarden euro’s zou lopen. Bovendien zou de looptijd van het herstelprogramma minimaal 25 jaar zijn", merkt Zunder op.