Bolsonaro verbreekt de stilte zonder verlies toe te geven

De president van Brazilië, Jair Bolsonaro, heeft het stilzwijgen verbroken dat hij had onderhouden sinds hij verslagen was bij de presidentsverkiezingen van zondag. Hij bedankte de kiezers die voor hem hadden gestemd, maar de nederlaag niet erkenden.

Maar Bolsonaro betwistte de uitslag ook niet, zoals sommigen hadden gevreesd. Zijn stafchef, Ciro Nogueira, sprak na de korte verklaring van Bolsonaro dat het "proces van machtsoverdracht" zou beginnen.

Hoewel Bolsonaro zelf zijn nederlaag niet in zijn eigen woorden erkende, bracht het Braziliaanse Hooggerechtshof kort na zijn toespraak een verklaring uit waarin hij zei dat hij de uitslag van de verkiezingen had erkend door de machtsoverdracht goed te keuren.

Strijdige uitspraken van de president in het verleden - zoals dat 'alleen God' hem uit zijn ambt kon zetten - zorgden ervoor dat er gespannen was gewacht tot hij in het openbaar zou verschijnen. Voor de verkiezingen had hij ook herhaaldelijk ongegronde twijfels geuit over het stemsysteem.

Toen hij eindelijk in het openbaar verscheen, 44 uur nadat de verkiezingsuitslag bekend was gemaakt, duurde de verklaring van Bolsonaro slechts twee minuten en beantwoordde hij geen vragen van de verzamelde verslaggevers.

Hij herhaalde de waarden waar hij en zijn partij voor staan ​​- "God, vaderland, familie en vrijheid" - en drong erop aan dat hij zou blijven streven naar "orde en vooruitgang", de woorden die op de vlag van Brazilië prijken.

Hij noemde Luiz Inácio Lula da Silva, zijn aartsrivaal die hem zondag nipt versloeg, helemaal niet. In een breuk met de traditie heeft Bolsonaro nog steeds niet gebeld met de man die hem bij de verkiezingen heeft verslagen.

Hardcore-aanhangers van Bolsonaro - die weigeren te accepteren dat hij verloor - hebben honderden wegversperringen opgetrokken in alle delstaten van Brazilië, op twee na. In zijn toespraak verwees Bolsonaro naar hen als "huidige volksbewegingen" en zei dat ze "de vrucht waren van verontwaardiging en een gevoel van onrechtvaardigheid over hoe het verkiezingsproces zich ontvouwde".

Hij voegde eraan toe dat "vreedzame demonstraties" altijd welkom zouden zijn, maar dat "onze methoden niet dezelfde kunnen zijn als die van links, die altijd schadelijk zijn voor de bevolking, zoals invasie van land, het niet respecteren van eigendom en het belemmeren van het recht om te komen em te gaan."

Het hoofd van het Braziliaanse Hooggerechtshof, Alexandre de Moraes, had eerder op dinsdag gezegd dat de wegblokkades "een risico voor de nationale veiligheid" vormden en beval dat ze moesten worden opgeruimd. Maar de politie heeft moeite om ze allemaal te verwijderen, met meer dan 250 nog op hun plaats.

De blokkades veroorzaken aanzienlijke verstoringen en tasten de voedselvoorzieningsketens aan.

Ze begonnen kort nadat de Braziliaanse verkiezingsautoriteiten een nipte overwinning voor Lula aankondigden in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Nu alle stemmen geteld waren, had Lula 50,9% van de geldige stemmen, tegen de 49,1% van Bolsonaro.

De felicitaties voor Lula begonnen onmiddellijk van over de hele wereld binnen te stromen, waarbij de Amerikaanse president Biden zei dat de overwinning "na vrije, eerlijke en geloofwaardige verkiezingen" volgde.

Bolsonaro, die normaal gesproken een fervent gebruiker van sociale media is, bleef stil en uit het publieke oog. Maar hij begon er steeds meer geïsoleerd uit te zien toen zelfs zijn naaste bondgenoten Lula feliciteerden.

De machtige spreker van het Lagerhuis van het Congres, Arthur Lira, stuurde een krachtige boodschap toen hij zei dat "de wil van de meerderheid, zoals die in de peilingen wordt uitgedrukt, nooit kan worden betwist".

Maar sommige aanhangers van Bolsonaro leken aangemoedigd door zijn stilzwijgen. "We accepteren niet dat we verliezen wat we hebben gewonnen, we willen wat er op onze vlag staat, 'orde en vooruitgang'", zei een demonstrant in Rio de Janeiro tegen persbureau AFP. "We zullen de situatie niet accepteren zoals die is", voegde de man eraan toe.