Bolsonaro voert campagne bij viering 200e onafhankelijkheidsdag

President Jair Bolsonaro noemde woensdag de tweehonderdjarige onafhankelijkheidsdag van Brazilië een kans om de geschiedenis van het land te vieren. Critici zeggen echter dat wat een dag van eenheid zou moeten zijn, hij die heeft omgevormd tot een campagne-evenement. Ze vrezen dat hij deze zal gebruiken om de verkiezingen van volgende maand te ondermijnen in de grootste democratie van Latijns-Amerika.

Bolsonaro, die vóór de stemming van 2 oktober in de peilingen achterblijft, heeft er bij de Brazilianen op aangedrongen de straten te overspoelen. Tienduizenden van zijn aanhangers kwamen op voor een betoging in Brasilia, met vergelijkbare menigten die verwacht werden voor een machtsvertoon in Rio de Janeiro. De strijdkrachten voerden militaire tentoonstellingen uit in de steden, in aanwezigheid van Bolsonaro.

De huidige president heeft er jarenlang een missie van gemaakt om het Braziliaanse patriottisme aan te moedigen en de nationale kleuren groen en geel als de zijne te gebruiken. Hij stapelde zijn administratie op met militaire officieren en zocht herhaaldelijk hun steun, meest recentelijk om twijfel te zaaien over de betrouwbaarheid van het elektronische stemsysteem van de natie.

Zijn aanvallen op het stemsysteem hebben geleid tot wijdverbreide bezorgdheid onder zijn tegenstanders dat hij de voetsporen van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump zou kunnen volgen bij het afwijzen van de verkiezingsresultaten.

"Bolsonaro en zijn supporters hebben dit tot de belangrijkste dag van de hele campagne opgebouwd. Dus hij zal iets moeten leveren', zegt Brian Winter, vicepresident voor beleid bij de Americas Society/Council of the Americas. "Maar iedereen wil weten of hij die grens zal overschrijden en een echte institutionele crisis zal veroorzaken."

Bolsonaro arriveerde op het eerste evenement van de dag, de militaire demonstratie in Brasilia, vergezeld van ten minste één van de bedrijfsleiders die naar verluidt had deelgenomen aan een privé-chatgroep met opmerkingen over een mogelijke staatsgreep en militaire betrokkenheid bij de politiek, en die wordt onderzocht door de Federale Politie voor het mogelijk financieren van antidemocratische acties.

De menigte, uitgedost in groen en geel, scandeerde tegen voormalig president Luiz Inácio Lula da Silva, die koploper is in de peilingen. Lula da Silva probeert terug te keren naar de functie die hij in 2003-2010 bekleedde. Tijdens een bijeenkomst onmiddellijk daarna, verwees Bolsonaro niet naar de strijd voor onafhankelijkheid van Brazilië, maar concentreerde hij zich in plaats daarvan op zijn prestaties terwijl hij de Arbeiderspartij van Lula da Silva bekritiseerde.

Een paar duizend demonstranten verzamelden zich ook op de belangrijkste boulevard in het centrum van Sao Paulo. Door een regenbui en het feit dat Bolsonaro niet zou verschijnen, was de opkomst een fractie van die van vorig jaar.

Later moest Bolsonaro een andere militaire vertoning bijwonen in Rio langs het strand van Copacabana - waar zijn aanhangers vaak demonstraties houden. Het omvat geweersaluutschoten, kanonvuur, viaducten, parachutisten en oorlogsschepen die voor de kust voor anker liggen.

Die vertoning - en een openbare viering - was verplaatst van het centrum, waar meestal parades op onafhankelijkheidsdag worden gehouden. De president kondigde aanvankelijk aan dat er dit jaar ook een parade zou zijn, maar de burgemeester en militaire leiders van Rio vestigden zich op het meer bescheiden display op het strand dat door de president was aangewezen.

Bolsonaro, decennialang voormalig legerkapitein en wetgever voordat hij de presidentsverkiezingen van 2018 won, heeft het grootste deel van zijn eerste ambtstermijn doorgebracht met rechters van het Hooggerechtshof, van wie sommigen ook topleden van de verkiezingsautoriteit zijn.

Hij heeft sommige rechters ervan beschuldigd zijn regering te verlammen en Lula da Silva te bevoordelen. Dat heeft die personen en hun instellingen in feite tot vijanden gemaakt voor de basis van Bolsonaro, die ongeveer een kwart van het electoraat vertegenwoordigt.

Toen Bolsonaro zijn herverkiezingsbod op 24 juli lanceerde, vroeg hij supporters om "nog een laatste" steunbetuiging op Onafhankelijkheidsdag. "Die paar dove mensen in zwarte gewaden moeten begrijpen wat de stem van het volk is", zei hij, verwijzend naar de rechters.

Sinds zijn campagne begon, heeft Bolsonaro zijn toon verzacht. In de zuidelijke stad Curitiba zei hij vorige week aan supporters dat ze een spandoek moesten laten zakken dat een militaire staatsgreep eiste. En in een tv-spotje dat dinsdag werd vrijgegeven, drong hij er bij mensen op aan om naar de viering van het tweehonderdjarig bestaan van Brazilië ​​te komen "met vrede en harmonie".

Carlos Ranulfo de Melo, een politicoloog aan de Federale Universiteit van Minas Gerais, zei dat dit waarschijnlijk de campagnestrategie weerspiegelt om vurige retoriek te vermijden en in plaats daarvan te focussen op de verbeterende economie.

"We zullen degenen overtuigen die anders denken dan wij, we zullen hen overtuigen van wat het beste is voor Brazilië", zei Bolsonaro tegen de menigte in Brasilia. Hij onthield zich van aanvallen op het elektronische stemsysteem en het Hooggerechtshof.

Maar Rodrigo Prando, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Mackenzie Presbyterian University in Sao Paulo, zei dat hij verwachtte dat Bolsonaro de temperatuur overdag zou verhogen.

De president staat bekend om zijn uitbarstingen uit de losse pols. Tijdens de Onafhankelijkheidsdag-bijeenkomst van vorig jaar duwde hij het land op de rand van een institutionele crisis door te verklaren dat hij uitspraken van een rechter van het Hooggerechtshof zou negeren. Later kwam hij daarop terug en zei dat zijn opmerkingen in het heetst van de strijd kwamen en dat de kokende spanning tot een laag pitje was teruggebracht.

Er zijn zorgen over politiek geweld. Sommige die-hard supporters probeerden vorig jaar het Hooggerechtshof te bestormen. In juli doodde een federale gevangenisbewaker een lokale functionaris van de Arbeiderspartij terwijl hij zijn verjaardag vierde, en getuigen zeiden dat hij Bolsonaro steunde voordat hij de trekker overhaalde.

Onder andere de krant Estadao de S. Paulo meldde op 19 augustus dat de militaire inlichtingendienst risico's had geïdentificeerd van radicale, pro-Bolsonaro-bewegingen die onrust zouden veroorzaken bij vieringen van het tweehonderdjarig bestaan ​​en die opriepen tot militair ingrijpen. Dat was naar verluidt een belangrijke reden waarom de strijdkrachten weigerden langs Copacabana te paraderen.

"Er is een beweging die een staatsgreep probeert te legitimeren als de uitslag van de stembiljetten de Bolsonaristas niet behaagt", zegt Tai Nalon, medeoprichter van het factcheckbureau AosFatos. "Dat had je in 2018 niet."

Leden van Bolsonaro's campagne hopen dat hij zich aan de boodschap houdt. Congreslid João Augusto Rosa, plaatsvervangend voorzitter van de Liberale Partij van Bolsonaro, vertelde The Associated Press dat hij wil dat de president contact opneemt met onbesliste kiezers, vooral armere Brazilianen die hogere uitkeringen hebben ontvangen.

"We moeten alle voordelen laten zien die we voor hen hebben kunnen veroveren", zei het congreslid, beter bekend als Capitão Augusto, telefonisch. "Het is niet de tijd om te prediken tot degenen die zich al hebben bekeerd, maar in plaats daarvan tot degenen die nog van gedachten kunnen veranderen."