VES: Noodzaak voor nationaal export- en valuta verdienbeleid

Essentieel voor het herstel, opbouw en groei van onze economie is een sterke ontwikkeling van de productie en productiviteit. Hierbij is het van belang dat we ons richten op de productie en export van goederen en diensten, waarbij een deel van de verdiende valuta terugvloeit naar Suriname. Dit is nodig voor enerzijds investeringen in diverse productie- en exportsectoren en anderzijds de ontwikkeling van alle overige sectoren, waaronder onderwijs, gezondheidszorg, rechtsstaat en democratie en de voortbrenging van collectieve goederen. Dit stelt de Vereniging van Economisten in Suriname (VES) in haar septembereditie van Inzicht.
Centraal staat het ontwikkelen van een integraal beleid gericht op exportbevordering en een valuta verdienbeleid. Helaas ontbreekt dit in het huidige beleid van de regering! In Suriname zijn er diverse valutaverdiensectoren en beroepsgroepen die voor hun goederen en diensten naast SRDs ook valuta (US$ en/of euro) ontvangen*, zoals:
a. Exportbedrijven van goederen (goud, olie, hout, rijst, bananen, groenten, fruit, vis, vlees, enz.)
b. Verzekeringsmaatschappijen (klanten die hun polis in valuta betalen)
c. Banken (bedrijven die valutaleningen hebben lossen af in valuta)
d. ICT, outsourcingsbedrijven die projecten uitvoeren voor buitenlandse opdrachtgevers
e. Ingenieursbureaus, architecten, belastingadviseurs, adviesbureaus, advocatenkantoren, notariaten, accountants, artsen en specialisten, enz.
f. Importeurs, autohandelaren, reisbureaus, vliegmaatschappijen, hotels, touroperators, makelaars, bouwbedrijven, transportbedrijven, constructiebedrijven, opleidingsinstituten, Staatsbedrijven, enz. die goederen/diensten verkopen/leveren in valuta

Retentieregeling over de hele linie
De productie van goederen en diensten vinden plaats op het grondgebied van Suriname waarbij de gebruikmaking van de gemeenschappelijke faciliteiten (collectieve goederen) en natuurlijke hulpbronnen per sector verschilt. Ter facilitering van de nationale ontwikkeling is het noodzakelijk dat een deel** (bijvoorbeeld 20%) van de winst ontvangen in valuta verplicht wordt ingewisseld bij de CBvS en de commerciële banken tegen de CBvS koers. Voorwaarde hierbij is dat de CBvS koers niet lager mag zijn dan de straatkoers.

Instituut voor valutagenerering, productie- en exportontwikkeling
Dit instituut zal zich bezighouden met de ontwikkeling van alle sectoren gericht op vergroting van de valuta verdiencapaciteit. Belangrijke taken van het instituut zijn:
1. Administratie en databeheer van alle valutaverdienactiviteiten. Hierbij zal er een sterke relatie zijn met overheidsdiensten (zoals belastingkantoor, douane), CBvS en commerciële banken.
2. Identificatie van valutaverdienmogelijkheden en nieuwe markten voor Surinaamse producten en diensten.
3. Bijhouden van de retentieregeling en de aanwending door de overheid.
In 2021 is er meer dan US$ 2.2 miljard aan exportinkomsten geregistreerd. Dit bedrag behelst alleen de exporten. Hierbuiten is gelaten alle valuta-inkomsten van personen en bedrijven in Suriname (transacties die hebben plaatsvinden binnen Suriname). Indien deze cijfers ook geregistreerd worden, biedt dit mogelijkheden voor de Staat om meer valuta te werven (verplicht inwisselen; zie tabel boven).

Draagvlak voor het Instituut en de retentieregeling
Voor de implementatie van het beleid en het instituut is draagvlak en acceptatie noodzakelijk. Om een zo groot mogelijke draagvlak te werven dienen de volgende zaken in acht te worden genomen:
1. A-politieke inrichting van het instituut en het beleid met deskundige bemensing van het instituut.
2. Vertegenwoordigers van valutaverdiensectoren in de organisatiestructuur.
3. Onafhankelijke positionering van het instituut met een wettelijke grondslag.
4. Beschikbaarstelling van een eigen budget voor het instituut (bepaald percentage van de retentieopbrengsten).
5. Duidelijke accountability en check and balances.
6. Rapportage van de aanwending van de retentiemiddelen.

Het instituut zal zich moeten richten op de ontwikkeling van een sterk 'export- en valuta verdienbeleid', waarbij personen en bedrijven worden gestimuleerd om meer valuta te verdienen. Dus groei van de bestaande valuta verdienbedrijven en een toename van het aantal van deze bedrijven. Hiermee genereren we meer bedrijvigheid en dynamiek in Suriname en een toename van de valuta-inkomsten.