Zakenkabinetten en autocraten zijn ongewenst

Huishoudens voelen steeds meer de inflatie in hun portemonnee. De meeste zijn door de recente prijsstijgingen er flink op achteruit gegaan. In juli 2022 zijn, volgens het Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS), de consumentenprijzen vergeleken met juli 2021 gemiddeld met 49,2% gestegen. Volgens analisten gaat ook dit jaar de koopkracht opnieuw fors onderuit en zullen meer gezinnen in de armoede belanden.

Er is een groeiend aantal mensen dat nauwelijks rondkomt en voor wie de kosten van levensonderhoud onbetaalbaar zijn geworden. De kosten van levensonderhoud zijn de berekening van goederen en diensten die huishoudens moeten consumeren om een bepaalde mate van tevredenheid te bereiken of om een bepaalde levensstandaard te bereiken. Doordat de inflatie op een relatief hoog niveau blijft hangen, hebben zij steeds meer geld nodig om aan hun basisbehoeften te voldoen. Dit, terwijl de inkomens maar beperkt stijgen. Door de waardevermindering kan minder gekocht worden met een Surinaamse dollar.

Wantrouwen
Een stabiele Surinaamse dollar is voor ‘de gewone man’, ondernemers en bedrijven belangrijk, omdat het planning en budgettering makkelijker maakt. Maar de inzet van Santokhi in de voorbije twee jaar is voor menigeen op een enorme teleurstelling uitgelopen. Voor grote groepen is de financiële situatie er zeker niet beter op geworden. Door het onderpresteren van Santokhi heerst bij hun wantrouwen tegen de politiek en daardoor lijken ze te zijn afgehaakt. Het gaat om kiezers die de verbinding kwijt zijn met de politiek en geen vertrouwen in hun eigen toekomst meer hebben. Kiezers die denken dat de politiek hun problemen en die van het land niet kan oplossen.

Quick fixes
Het formeren van een zakenkabinet voor de resterende periode van de ambtstermijn van Santokhi, met inachtneming van de samenwerking met het Internationaal Monetaire Fonds (IMF), zien sommigen als een ‘quick fix’ om het huidige tij te keren. Weer anderen roepen om een ‘sterke leider’ van het kaliber van Lee Kuan Yew (Singapore) of Vladimir Poetin (Rusland) om voor herstel en groei van de economie te zorgen. Beide groepen stellen dat een zakenkabinet of een autocraat het land daadkrachtiger kan besturen, met minder politieke strubbelingen die het doorvoeren van bijvoorbeeld belastinghervormingen voor de kleinschalige goudmijnbouw, dwarsbomen.

Bij het formeren van een zakenkabinet zou het vooral gaan om een ministersploeg bestaande uit technocraten. Een extraparlementair kabinet die bemenst is met gespecialiseerde bewindslieden die geen binding hebben met politieke partijen. De expertise van zo een ploeg technocraten is waardevol, maar de mogelijkheid van een zakenkabinet lijkt voorlopig onhaalbaar of lijkt zelfs geheel onmogelijk. Een autocraat heeft niet per se kwaaie bedoelingen. Singapore groeide onder een autocratische leider in decennia uit tot een welvarende economie. Maar de voorstanders van een ‘sterke leider’ vergeten de kritiek die er vaak op Singapore was en nu op Rusland is door het gebrek aan vrijheid en de autocratische leiderschapsstijl van deze leiders.

Ongewenst
Een zakenkabinet of een autocraat zijn geen van beide een ‘silver bullet’ (wondermiddel of simpele effectieve oplossing) om de alsmaar voortslepende economische problemen op te lossen. Ze zijn daarbovenop door hun ondemocratisch karakter ten hoogste ongewenst. Een open, democratische samenleving is te waardevol om ‘wat anders’ uit te proberen. Dat hebben we als land in de jaren tachtig ervaren en het is níet goed afgelopen.

Santokhi dient pragmatisch te werk te gaan bij het aangaan van de economische crisis. Hij zal daarbij zijn denken op korte termijn in daden moeten omzetten. Het feit dat er in de kleinschalige goudmijnbouw zoveel ondernemers zijn die geld verdienen, maar nergens belasting betalen, is niet meer uit te leggen. Het Surinaamse achterland is, zoals algemeen bekend, economisch achtergesteld. Nu is het de vraag of Santokhi de kleinschalige goudmijnbouw kan ordenen zonder de (brood)nodige belastinghervormingen voor de sector en zonder negatieve gevolgen voor de werkgelegenheid in het achterland. Dáár is de politiek voor om dat op te lossen. Dat gaat niet vanzelf.

Klus nog niet klaar

Vincent ROEP