Japan: Rouw en sombere verkiezingsoverwinning

Rouwenden stroomden maandag een tempel in Tokio binnen om hun respect te betuigen aan de vermoorde voormalige premier van Japan, Shinzo Abe, toen zijn moord een verkiezingsoverwinning overschaduwde voor de regerende partij die hij had gedomineerd. De huidige premier Fumio Kishida, die de kans heeft om zijn eigen macht te versterken na de verkiezingswinst van zondag, en de Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen behoorden tot de honderden bij Abe's wake, drie dagen nadat hij werd neergeschoten tijdens een verkiezingsbijeenkomst.

Dinsdag staat een privébegrafenis gepland voor Abe, die in 2020 aftrad en de langst dienende premier van Japan was.

"Er is een diep gevoel van verdriet over zijn verlies", vertelde Yellen aan verslaggevers buiten de tempel, waar ze wierook plaatste ter ere van Abe en zijn familie begroette. "Premier Abe was een visionair leider en hij heeft Japan versterkt... ik weet dat zijn nalatenschap zal voortleven", voegde ze eraan toe.

De schietpartij van Abe schokte een land waar politiek geweld en wapencriminaliteit zeldzaam zijn. De vermoedelijke moordenaar, die ter plaatse werd gearresteerd en door de politie werd geïdentificeerd als de 41-jarige Tetsuya Yamagami, geloofde dat Abe een religieuze groep had gepromoot waaraan zijn moeder een "enorme donatie" heeft gedaan, aldus het persbureau Kyodo, daarbij verwijzend naar onderzoekers.

De Unification Church, een controversiële groep die bekend staat om zijn massale bruiloften en toegewijde aanhang, zei maandag dat de moeder van de verdachte een van haar leden was.

Noch Abe noch Yamagami waren lid van de kerk, zei Tomihiro Tanaka, president van de Japanse tak, eraan toevoegend dat het zou samenwerken met de politie als daarom wordt gevraagd.

Sombere overwinning
Bij verkiezingen van zondag hebben de Liberaal-Democratische Partij (LDP) en haar regerende coalitiepartner hun meerderheid in de Eerste Kamer uitgebreid. Nu er al een meerderheid in de Tweede Kamer was, werd wat onder normale omstandigheden een feestelijke stemming op het hoofdkantoor van de LDP zou zijn geweest, somber.

Een moment van stilte voor Abe werd ter nagedachtenis in acht genomen en Kishida's gezicht bleef grimmig, terwijl hij rozetten naast de namen van de winnende kandidaten op een bord spelde als symbool van hun overwinning.

De dood van Abe heeft geleid tot condoleances van leiders over de hele wereld, van de Britse koningin Elizabeth tot de Chinese premier Xi Jinping. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, ontmoette Kishida maandag tijdens een korte tussenstop om namens president Joe Biden steunbetuigingen aan te bieden. Vicepresident William Lai werd de hoogste ambtenaar van Taiwan die in vijf decennia Japan bezocht, toen hij een privéreis naar Tokio maakte om zijn respect te betuigen.

Bij de wake zette een rij zwarte sedan-auto's, waaronder verschillende met diplomatieke kentekens, hoogwaardigheidsbekleders en familie af bij de Zojoji-tempel in Tokio, waar het lichaam van de ex-premier lag.

In het zwart gekleed, veegden sommigen van de aanwezigen het zweet van hun voorhoofd, terwijl ze in de zwoele avondlucht in de rij stonden onder de trappen die naar de tempel leidden. Een deel van de tempel was ook open voor delen van het publiek die naar binnen kwamen om bloemen te leggen. "Ik voel me zo verdrietig dat een premier die zich voor Japan heeft ingezet op deze manier is overleden", zegt Naoya Okamoto, een 28-jarige die in de bouw werkt. "Hij was de premier die de wereld opnieuw een sterk Japan liet zien."

Invloed partij
Abe bleef invloedrijk in de LDP-partij, zelfs nadat hij in 2020 aftrad vanwege een slechte gezondheid.

De LDP en zijn junior partner Komeito wonnen 76 van de 125 zetels die in de kamer werden betwist, tegenover 69 eerder. De LDP alleen won 63 zetels, tegen 55, om een ​​meerderheid van de betwiste zetels te winnen, hoewel het op zichzelf niet een gewone meerderheid haalde.

Nu er nog drie jaar geen verkiezingen zijn gepland, heeft Kishida, een beschermeling van Abe, nu een ongewoon lange adempauze om te proberen zijn eigen agenda uit te voeren. Dat omvat het uitbreiden van de defensie-uitgaven en het herzien van de pacifistische grondwet van Japan - een lang gekoesterde droom van Abe.

Abe leidde de grootste factie binnen de LDP en analisten zeiden dat zijn dood zou kunnen leiden tot mogelijke onrust binnen de partij die de controle van Kishida zou kunnen uitdagen.

Kishida vertelde op een persconferentie dat hij de moeilijke problemen zou aanpakken die Abe niet kon oplossen, zoals de herziening van de grondwet, en voegde eraan toe dat hij hoopte dat er tijdens de volgende zitting van het parlement discussies over het onderwerp zouden kunnen plaatsvinden.

"We kregen kracht van kiezers voor een stabiele regering van dit land", vertelde Kishida op een persconferentie.