Met enorme verbazing is geconstateerd dat de arbeidsfactor onderlimiet gewijzigd is. Dit besluit is gepubliceerd via de website van de N.V. Energiebedrijven Suriname (EBS). De arbeidsfactor is een belangrijke maatstaf die aangeeft hoe efficiënt de opgewekte energie omgezet wordt tot nuttige energie ten behoeve van licht, aandrijving, ventilatie, verwarming, koeling etc. voor groot commerciële en industriële verbruikers.

De arbeidsfactor namelijk bewaakt of maakt het mogelijk om te controleren hoe efficiënt de energie welke door de EBS wordt geleverd wordt omgezet door de klanten tot bruikbare energie. Met name dit laatste is van groot belang i.v.m. de minimalisering van netverliezen (energie verliezen) en spanningsverliezen, waardoor ook de netspanning beter beheersbaar is (een gezonde spanningshuishouding dus).

De arbeidsfactor kan waarden tussen 0 en 1 aannemen, waarbij 1 een optimale efficiëntie met betrekking tot de energieomzetting bij de eindverbruiker aangeeft. Eerder was de arbeidsfactor onderlimiet voor commercie en industrie gesteld op 0.83 en 0.79, respectievelijk. Bij waarden lager dan de gestelde onderlimieten volgde er een boete-toeslag voor een te lage arbeidsfactor bij betreffende eindverbruikers. Thans is de instelling 0.80, zowel voor commercie als industrie. Dit houdt in dat de EBS thans iets strenger optreedt naar industriële klanten (verhoging van 0.79 naar 0.80), terwijl commerciële klanten, echter, relatief sterk gevrijwaard worden (verlaging van 0.83 naar 0.80). Met het gegeven dat het aantal commerciële verbruikers veel groter is dan industriële verbruikers, is de vraag dus wat de redenering achter dit besluit is, omdat dit ongetwijfeld niet bevorderlijk is voor de efficiëntie.

Onnodige netverliezen kunnen gezien worden als onderbenutting van de capaciteit van het elektriciteitsnet. De verloren energie gaat uiteindelijk gepaard met een onnodige belasting van het elektriciteitsnet, zonder dat deze effectief geleverd kan worden aan klanten. Het leidt verder dus ook tot onnodige energie-opwekking en kosten, die uiteindelijk toch betaald moeten worden en dus doorgerekend worden in de energie kostprijs of in subsidievorm.

Een regionale (Caricomstaten) benchmark analyse leert dat energiebedrijven over het algemeen een arbeidsfactor van 0.85 en hoger hanteren, algemeen als “best practice” aanvaard (enkele voorbeelden met referentie naar duidelijk verifieerbare publicaties in nationale “grid-codes” of utiliteitswebsites: Aruba, NV ELMAR, > 0.85ꓼ Jamaica, JPS, > 0.85ꓼ Barbados, Barbados Light & Power company, > 0.85ꓼ Grenada, Grenada Electricity Services, > 0.90).
Het is dus meer dan voor de hand liggend om kritisch te kijken naar het besluit m.b.t. de herziening van de arbeidsfactor onderlimiet, zeker in het kader van het bevorderen van de duurzame ontwikkeling van de energie oftewel elektriciteitssector en op handen zijnde energie transitie.

Terwijl subsidies worden afgebouwd is het van belang dat wij zo efficiënt als mogelijk omgaan met het elektriciteitsnet ter voorkoming van onnodige kosten, die toch ergens vandaan moeten komen.

Suriname Energy Chamber
Orlando Olmberg
voorzitter