Een politieagent staat bij een muurschildering van wijlen de Haïtiaanse president Jovenel Moise nadat FBI-agenten en forensische teams huiszoekingen hadden uitgevoerd in zijn woning in Port-au-Prince na zijn moord op 7 juli 2021. (Archieffoto: AFP)
Een jaar nadat de Haïtiaanse president Jovenel Moise werd doodgeschoten in zijn huis in Port-au-Prince, is er nog geen vermoedelijk meesterbrein of motief geïdentificeerd, terwijl het onderzoek vastloopt in een afbrokkelende politieke omgeving. Moise werd vermoord in de vroege ochtend van 7 juli 2021, toen een commandogroep het privéhuis van de president binnenging en hem 12 keer beschoot.

Dezelfde dag mobiliseerde de Haïtiaanse politie uitzonderlijk snel om ongeveer 20 mensen te arresteren, waaronder 18 voormalige Colombiaanse soldaten die vermoedelijk als huurlingen waren ingezet. Maar die aanvankelijke snelheid is sindsdien gevolgd door een kruipend juridisch proces in Haïti en de Verenigde Staten.

De traagheid is de afgelopen weken alleen maar erger geworden, doordat een van de vele bendes die het land teisteren invallen hebben gepleegd in de kantoren van de openbare aanklagers in de Haïtiaanse hoofdstad. Hele delen van het land worden gecontroleerd door de vaak gewelddadige criminele bendes.

De vertragingen van het onderzoek hebben ook de bestaande politieke crisis in Haïti verder gecompliceerd.

Het presidentschap van de Caribische eilandnatie is sinds de dood van Moise vacant, en er is geen datum vastgesteld voor een stemming om de functie te vullen.

Niet minder dan vijf opeenvolgende rechters hebben de zaak geleid, maar geen van hen heeft een aanklacht ingediend tegen de 40 mensen die momenteel in verband hiermee worden vastgehouden.

Premier Ariel Henry, die slechts twee dagen voor de dood van Moise op zijn post werd benoemd, wordt ervan verdacht dat hij enkele uren na de aanval telefonisch heeft gesproken met een van de hoofdverdachten. Moise heeft die verdachtmakingen een "afleiding" genoemd.

Het parlement heeft in twee jaar niet naar behoren gefunctioneerd, aangezien Moise sinds zijn aantreden in 2017 geen verkiezingen heeft georganiseerd. En zonder een staatshoofd om rechters te benoemen, is ook het rechtssysteem van het land afgezwakt.

Verdachten aangeklaagd in VS
Nu het vertrouwen in hun eigen regering zo goed als verdwenen is, hebben veel Haïtianen hun hoop in de handen van het Amerikaanse rechtssysteem gelegd.

Drie verdachten zijn aangeklaagd in Miami, Florida, waar de Haïtiaanse politie ook zegt dat het complot is ontstaan. Die verdachten zijn: de Colombiaan Mario Palacios, vermoedelijk een van de vijf gewapende mannen die uiteindelijk toegang kregen tot de kamer waar Moise werd vermoord, de Colombiaans-Haïtiaanse burger Rodolphe Jaar en voormalig Haïtiaanse senator John Joel Joseph.

Een vierde man werd in november gearresteerd op een luchthaven in Istanbul, hoewel de Turkse rechtbanken deze week het uitleveringsverzoek van Haïti voor hem, afwezen.

Ondanks de voortgang van de zaak in de Verenigde Staten, besliste een rechter in april om het bewijs te verzegelen, daarbij verwijzend naar de eerdere betrokkenheid van twee van de verdachten als informanten voor de Amerikaanse Drug Enforcement Agency en de FBI.

Een Haïtiaanse gerechtelijke bron, die sprak op voorwaarde van anonimiteit, betreurde de Amerikaanse stap en zei tegen AFP: "Een heel deel van dit verhaal zal onbekend blijven."