Cubanen zweten in het donker

Als de lichten uitgaan, ziet de Cubaanse moeder van twee Nilde Viera (39) uit de kleine binnenstad Guanajay haar leven op zijn kop staan. Haar kinderen moeten hun huiswerk maken bij het schemerige licht van een mobiele telefoon. Het gezoem van de koelkast wordt stil. Fans om de hitte op het zwoele Caribische eiland te temperen, komen tot stilstand.

"Je wordt er gek van", vertelde ze aan Reuters, zwetend terwijl de zon naar de horizon zakte. "Als dit zo doorgaat, weet ik niet wat we zullen doen."

Storingen in de zomer, wanneer de vraag het grootst is, zijn niets nieuws voor de bewoners van het door communisten geleide eiland. Maar een convergentie van de druk van hoge brandstofprijzen tot de aanhoudende economische tol van de pandemie zet nu het toch al kwetsbare netwerk van het land onder druk.

"Het is als een perfecte storm", zegt de Cubaanse econoom Ricardo Torres. "Nu is het zomer en zijn de black-outs terug."

De urenlange stroomonderbrekingen, die eerder dit jaar begonnen en zich over alle provincies van het land hebben verspreid, raken een politieke zenuw in Cuba en worden algemeen gezien als het kantelpunt dat leidde tot protesten tegen de regering afgelopen juli, de grootste sinds Fidel Castro's revolutie in 1959 .

De regering van de Cubaanse president Miguel Diaz Canel heeft geen geheim gemaakt van de problemen - of de onrust die ze veroorzaken. Zijn regering, die al onder druk staat door voedsel-, brandstof- en medicijntekorten, probeert haar twee grootste energiecentrales - Antonia Guiteras en Felton - spil in het systeem te repareren waar onlangs grote storingen zijn opgetreden.

Vorige week verscheen de president op de nationale tv en gaf hij lezingen met grafieken en illustraties over de technische problemen waarmee de oliegestookte elektriciteitscentrales van het land te maken hebben. Deze week heeft hij verschillende provinciale elektriciteitscentrales bezocht.

Ramiro Valdes, een vertrouweling van wijlen Fidel Castro, verscheen samen met Diaz Canel op tv in militaire kledij en moedigde Cubanen aan om te bezuinigen op het elektriciteitsverbruik en hun "revolutionaire" ijver te tonen.

Analist Torres zegt dat die berichten misschien niet meer resoneren met de Cubanen zoals ze dat ooit deden."De mensen krijgen al vier of vijf jaar het ene na het andere slechte nieuws en zijn uitgeput. Ze willen antwoorden."

'Pleisters'
Cuba vertrouwt al meer dan twee decennia op Venezolaanse stookolie voor zijn grootste energiecentrales, en diesel voor het voeden van een groot aantal kleinere, gedistribueerde opwekkingscentrales. Maar Venezuela worstelt zelf om gelijke tred te houden met de binnenlandse vraag, die terugkeert naar het niveau van voor de pandemie, waardoor de stroom van broodnodige olie naar Cuba wordt vertraagd.

Cubaanse functionarissen hebben brandstoftekorten, uitgesteld onderhoud en moeilijkheden bij het verwerken van zware zure Cubaanse ruwe olie, die ook in de fabrieken wordt verbrand, de schuld gegeven van de strompelende productie. Die problemen, zeggen functionarissen, zijn verergerd door het embargo van de VS uit de Koude Oorlog tegen Cuba, wat de financiering en aankoop van onderdelen, brandstof en kapitaalinvesteringen bemoeilijkt.

Jorge Pinon, een energieanalist van de Universiteit van Texas in Austin, zei dat Cuba's reactie op de huidige crisis meer van hetzelfde was, maar dat er steeds meer op het spel staat nu brandstoftekorten en verouderde apparatuur hun tol eisen. "Wat we vandaag zien zijn pleisters," zei hij. "Naar mijn mening is de kans groot dat we deze zomer een totale ineenstorting van het Cubaanse elektriciteitsnet zullen zien."

Diaz Canel vertelde Cubanen vorige week dat zijn regering onderhandelt met een geallieerd land om nieuwe fabrieken te bouwen, maar waarschuwde dat dergelijke investeringen "extreem duur zijn voor het land en jaren duren". De president zei dat de reparatie- en onderhoudswerkzaamheden die al aan de gang zijn, begin juli toch hun vruchten zullen afwerpen, waardoor het netwerk voor de komende zomer weer stabiel wordt.

Iriel Victores, een 34-jarige landarbeider in Guanajay, die zijn huis vroeg verlaat, in het donker, en vaak naar huis terugkeert als de avond uitvalt, is minder optimistisch. "Als het in juni zo is, stel ik me voor dat het in juli en augustus erger zal zijn", zei hij.