Russen over boycots, sancties en annuleringen

Sinds de invasie van vorige week is er wereldwijd een cultureel en sportief verzet tegen Rusland. Maar zijn deze verboden van belang voor Russen die nu nadenken over hun eigen toekomst nu de westerse luchtruimten sluiten, hun munt instort en de vrije pers steeds meer wordt beknot?

De atleten werden de dag voordat de Spelen begonnen uitgesloten van de Paralympische Winterspelen in Beijing en de Russische voetballers zullen deze maand niet tegen Polen spelen. Muzikanten van over de hele wereld blazen geplande evenementen in Rusland af.

"Het is moeilijk voor te stellen hoe lang het duurt voordat Rusland weer als onderdeel van het culturele wereldlandschap wordt beschouwd", zegt Lena, een jonge vrouw die in Moskou werkt, tegen de BBC. Lena vroeg om haar identiteit te beschermen. "Het is onmogelijk om de illusie van normaliteit te ondersteunen terwijl de menselijke tragedie zich in Oekraïne voltrekt", zei Lena.

"Zeker, zeuren over isolatie en economische rampen is niets vergeleken met wat de arme mensen van Oekraïne nu elke dag meemaken, en we voelen ons allemaal totaal verbijsterd dat het hier verraad is om hen te helpen."

Het is gevaarlijk om je uit te spreken in Rusland - duizenden demonstranten tegen de oorlog zijn vastgehouden, terwijl het leiderschap van het land doorgaat met de aanval.

'Alles wordt anders'
De leiders van Rusland hebben tot dusver de ongekende golf van sancties getrotseerd die erop gericht zijn de economie te verwoesten als deze niet van koers verandert. Het verbreken van sportieve en culturele banden betekent nog meer pijn en doet de bittere herinneringen aan decennia van verdeeldheid in de Koude Oorlog herleven.

In de sport is het land bijna universeel verbannen. Zijn afwezigheid op de Winterspelen in Beijing zal pijnlijk duidelijk worden na een laatste wanhopige U-bocht door officials.

De Russische atleten zijn ook uitgesloten van deelname aan de wereldkampioenschappen van dit jaar en de kunstschaatsers, een evenement waarin het land uitblinkt, zijn uitgesloten van alle competities.

De Internationale Judofederatie maakte er een punt van om de Russische leider Vladimir Putin, een fervent judoka, te schorsen als erevoorzitter.

Vier jaar na het organiseren van het WK zijn Russische voetbalclubs en nationale teams geschorst voor alle internationale competities. Spartak Moskou, een van de grootste clubs van Rusland, is uit de Europa League gegooid.

Maar uiteindelijk zeiden de mensen met wie de BBC sprak, dat deze nu bijna als een afleiding voelden.

Andrey (naam veranderd), die een clubabonnement heeft, zegt "het maakt niet uit" in het grotere geheel. "Voetbal zal, net als al het andere, nu anders zijn. Het zal deel uitmaken van ons nieuwe leven dat we ons niet eens kunnen voorstellen", zegt hij.

"En het belangrijkste is dat niemand ons heeft gevraagd of we dit nieuwe leven willen. Hoe zal het zijn? Het is allemaal heel beangstigend. Het is natuurlijk niets vergeleken met wat mensen in Oekraïne voelen." Hij zegt dat "alledaagse problemen", zoals boycots "de minste van onze zorgen zijn".

"De hele structuur van het leven verandert nu, van tv-programma's tot telefoons en auto's. Ik zie het nut niet in om te proberen te raden hoe het gaat veranderen."

In de afgelopen jaren zijn Russen eraan gewend geraakt om westerse artiesten in hun land te zien, een enorme verschuiving ten opzichte van de Sovjettijd toen reizen van en naar het land moeilijk was. Maar veel buitenlandse artiesten hebben nu optredens, festivals en shows in Rusland opgeschort of geannuleerd om hun afschuw te uiten over wat er gebeurt.

Iedereen die het Russische deel van tours van Eric Clapton, Iggy Pop of Louis Tomlinson wil meemaken, wordt teleurgesteld. Ze hebben zich aangesloten bij een groeiende lijst van sterren - de Killers, Imagine Dragons, Green Day, Franz Ferdinand zijn enkele van de anderen - die shows in Rusland hebben geannuleerd of in de wacht hebben gezet uit protest tegen de oorlog.

Lena zegt dat veel Russische artisten ook niet willen entertainen "in deze vreselijke tijden". De dag na de invasie riepen zangeres Valery Meladze, komiek Danila Poperechny en tal van andere beroemdheden in een video op om er een einde aan te maken. De afgelopen week is de Russische entertainmentwereld op zijn kop gezet.

Het Bol-festival in Moskou, waar Nick Cave een van de headliners was in juni, is een evenement dat niet zal plaatsvinden. "Ik organiseerde conferenties en presenteerde festivals met muzikanten van over de hele wereld en we ontdekten heel veel nieuwe bands. Tijdens de pandemie probeerden we opgewekt te blijven", plaatste mede-oprichter van het festival Stepan Kazaryan op Facebook. "Nu heb ik een enkeltje en niets anders. Niets dan schaamte voor wat bepaalde mensen met hetzelfde paspoort als ik onze naaste buren hebben aangedaan. We zullen nooit, nooit in staat zijn om onszelf te verlossen."

Bioscoopfans en degenen die online streamingdiensten gebruiken, worden ook getroffen door de terugslag over de invasie. Wereldwijde film- en tv-giganten zoals Disney, Warner Bros, Sony en Paramount hebben geplande releases in Rusland onderbroken of geannuleerd. De muziekservice van Spotify is niet beschikbaar.

Marina, een Moskoviet van in de zestig, zei: "Tot nu toe kunnen we nog steeds films online kijken, maar ik denk dat de distributie van films naar bioscopen wordt beïnvloed.

"We voelen ons erg slecht. Het (de oorlog) was niet wat we wilden."

'Afschuwelijk gevoel van machteloosheid'
Maar in hoeverre zullen Russen de gevolgen voelen van afgesneden worden in sport en cultuur?

In het Westen bestaat de indruk dat Russen pijn zullen voelen van de sancties en boycots door het verlies van hun vrijheid om te reizen, te genieten van muziek, concerten en cultuur.

Is het naïef om te denken dat als je van deze dingen wordt beroofd, de opvattingen van het Russische volk zullen veranderen?

"Het is niet zo, maar het is gewoon onmogelijk: er is meer politie op straat dan mensen", zegt Lena.

"Afgelopen weekend werden meer dan 6.000 mensen gearresteerd. En niet alleen gewone mensen, maar ook kinderen en oudere WO2-veteranen met anti-oorlogsposters."

In een paar dagen tijd hebben er enorme veranderingen plaatsgevonden en niemand weet of het weer kan zoals het was.

"Er is een algemeen gevoel dat het leven dat we kennen aan het afbrokkelen is", zei politicoloog Ekaterina Schulman, die presenteerde op het radiostation Echo Moskou toen het deze week uit de lucht werd gehaald wegens het uitzenden van "valse informatie" over de militaire actie in Oekraïne. Ze zegt dat het te vroeg is om het effect van westerse maatregelen op de Russische publieke opinie te meten.

"Op dit moment zijn mensen in paniek of in ontkenning en kunnen ze gewoon niet begrijpen wat er gebeurt. Een groot aantal mensen volgt het nieuws helemaal niet. Ze kijken heel af en toe tv. Het duurt dus even voordat ze er iets over horen."

Ze zei dat de Russen nu bang waren dat de grenzen gesloten zouden zijn en dat ze er niet uit zouden kunnen komen. "De afgelopen dagen hebben veel mensen Rusland verlaten om de verwachte repressie te vermijden en om in het leger te worden opgeroepen. Ze vliegen naar Istanbul, Jerevan en Tbilisi."

Lena zegt dat zaken als muziek, entertainment, films en tentoonstellingen "nu geen prioriteit hebben - zelfs niet in de top 10".

"Het voelt alsof het geen post-Covid-depressie meer is. Het is gewoon een depressie en een vreselijk gevoel van machteloosheid."