Armoedebestrijding: Spanningsveld mispercepties en economische realiteit

In de politiek zien we uitgesproken conflicten tussen verstarde cognities of overtuigingen: in de huidige situatie houdt deze verstarring concreet in dat coalitie en oppositie zeer verschillend tegen de realiteit aankijken. Zo lijken de huidige beleidsvoerders te weinig succes te boeken om het economisch wanbeleid van de vorige regering afdoend te pareren. Toen voormalige beleidsvoerders bezig waren de door Telting ingebouwde veiligheidsmechanismen in het budgettaire en monetaire systeem stelselmatig te ontmantelen, waren zij en hun medestanders muisstil en vertoonden zij een funest kuddegedrag. Als gevolg van het door hen gevoerde wanbeleid ervaren we als natie de hevige naweeën daarvan. De gepresenteerde scheve voorstelling van een relatieve welvaart staat in schril contrast met de werkelijkheid, opvallend is dat zij nu het hardst roepen dat er een doelmatig, eerlijk en transparant beleid moet worden gevoerd: een typisch voorbeeld van cognitieve dissonantie.

Elk aspect van onze ontwikkeling heeft haar eigen limiet. Met het psychische aspect hebben we de meeste moeite. Dit is begrijpelijk, omdat met het blootleggen van de eigen cognities je jezelf leert kennen en dat kan angstig zijn. Welke waanvoorstellingen hebben we in onze hoofden zitten? In de afgelopen week zijn er verschillende uitspraken gedaan over “We leven in een hel” of woorden van gelijke strekking. De NDP wenst een nationale dialoog om daarna nieuwe verkiezingen te houden. Dit idee is een uitvloeisel van een hersenspinsel van haar psychisch conflict of haar cognitieve dissonantie. Het is daarom beschamend om te zien hoe dit conflict tot uiting komt in een massale emotionele hysterie. Vrij vertaalt zegt men: wij weten dat wij het erg slecht hebben gedaan, maar het zal veel beter gaan als wij nu samen de te volgen beleidsrichting afspreken middels een nationale dialoog en het volk laten kiezen wie het best Suriname kan leiden naar de toekomst.

Het financieel-economisch aspect nader bezien
Het IGRS, het Planbureau, en een aantal deskundigen hebben zich gebogen over de zich toen voltrekkende wisselkoersontwikkeling, die onder zware druk stond. Op de cambiomarkt ging de SRD van 3,5 per US dollar in rap tempo opwaarts. Het advies was, ook op basis van modelmatige berekeningen, dat er gesaneerd moest worden: niet meer lenen en de monetaire financiering verminderen en zelf geheel stop zetten. Maar deze goede adviezen waren helaas aan dovemans oren. Tegen begin 2020 was de wettelijke leengrens bereikt en de economische grens al ver overschreden. De economie van Suriname was vastgelopen. De beleidvoerders namen vervolgens hun toevlucht tot het onrechtmatig putten uit bepaalde financieringsbronnen, van onder meer de Centrale Bank.

De tweestrijd van de cognities: ombuigen of doorgaan met lenen, was gestoeld op hoe men tegen de realiteit aankeek. De bekende dooddoener was het argument dat ook geavanceerde landen zoals Japan en de VS hoge DEBT to GDP ratio’s hebben. Dus voor Suriname moest een relatief hoge staatsschuld evenmin een probleem te zijn. Dit, terwijl deskundigen en het IMF wezen op de limieten gesteld door de Debt Sustainability en de aflossingscapaciteit. Waren de deskundigen louter spreekbuis van het beleid? De vorige regering liet elk ombuig moment varen en ging rap verder met schuldacceleratie. Bijgevolg ontstond een niet levensvatbare schijnwereld, een soort Fata Morgana van welvaart. Anno 2022 ervaren wij de pijnlijke gevolgen hiervan in volle hevigheid.

Dance till the music stops
Wanneer de Kaseko-muziek is gestopt kunnen we uiteindelijk de balans opmaken. De strijd is reëel, het gaat tussen de twee cognities: Het verlangen naar het verleden, de opgeroepen Fata Morgana, de Surinaamse Dubai enerzijds en onze nationale realiteit van te grote geërfde armoede anderzijds. De meeste Surinamers hunkeren om te kunnen genieten van de belofte van hun onafhankelijkheid en werken aan de groei en ontwikkeling van ons land. Ze hebben uiteindelijk niets aan de holle frases.  

Een herstelplan uitvoeren brengt in eerste instantie uiteraard pijn met zich en juist daarom wijzen deskundigen erop dat de huidige overheid een geloofwaardige extra stap moet maken om de minderbedeelden en sociaal zwakkeren te helpen. Dit vereist allereerst het spoedig actualiseren van de niet langer realistische armoedegrens. Op basis daarvan kan dan een effectiever sociaal beleid worden uitgezet. Bemoedigend is dat een commissie momenteel hiermee bezig is. Binnenkort komt zij uit met haar advies. De verwachting is dat de geactualiseerde armoedegrens ruim boven het bestaande zal uitkomen.

Een nieuwe armoedegrens: een basis voor de beleidsvoering
Doordat er nog veel werk moet worden verzet op het terrein van de armoedebestrijding, zal er voorlopig een zekere spanning blijven bestaan tussen wat er nodig is en wat de Staat zich financieel kan veroorloven. Vaststaat dat de beleidsvoerders een substantiële stap moeten maken om zwakkere groepen meer en sneller tegemoet te komen; echter zonder daarbij verder te springen dan hun financiële polsstok lang is. De regering is verplicht het goede voorbeeld te geven; “To lead by example”. Ons motto moet zijn: An extraordinary situation requires extraordinary measures. Daarom zeg ik, BE BOLD.

Gerard Lau