Mexico: Toename gerichte moorden schokt journalisten

Lourdes Maldonado López reed al bijna een jaar in haar auto met een doorzichtige plastic laag over de achterruit. Het glas was in maart verbrijzeld door de kogel van een schutter.

"We wisten dat de financiën krap waren, maar ik had geen idee dat het zo erg was", zegt Sonia de Anda, die in tranen uitbarst bij de herinnering aan de opgelapte rode Dodge-auto van haar vriendin. "Als ze naar ons was gekomen, hadden we misschien kunnen helpen."

Bij die gelegenheid was de kogel slechts een waarschuwing, afgevuurd door de poort van haar smalle woonstraat in de grensstad Tijuana. Vorige maand haalde een schutter haar echter in. Ze werd vermoord toen ze op een avond bij haar huis aankwam. Glassplinters liggen nog steeds verspreid over de oprit.

Maldonado López was de derde van vier journalisten die in januari in Mexico zijn vermoord, in wat de meest gewelddadige maand was voor journalisten in het land in bijna tien jaar.

De pijnlijke ironie voor veel van haar collega's is dat ze zogenaamd onder bescherming van de Staat stond. Ze had een lijfwacht toegewezen gekregen en er was een paniekknop in haar huis aangebracht. Maar geen van beide hebben kunnen voorkomen dat ze is vermoord in haar eigen voortuin.

"Het beschermingsplan van de regering werd vanaf het begin verbroken", zegt Sonia de Anda, die ondanks haar twijfels nog steeds een adviseur van de regering is. "Het is ontworpen zonder aanbevelingen van journalisten. Het is veeleer in elkaar gezet onder druk van internationale mensenrechtenorganisaties om er een te maken, en het was gewoon geïmproviseerd. Ze verzonnen het terwijl ze bezig waren."

Een deel van het probleem, legt ze uit, is dat de wet in Mexico vatbaar is voor interpretatie over wie een risicojournalist is en op welke ondersteuning ze recht hebben. Het houdt geen rekening met de specifieke bedreigingen tegen iemand als Maldonado López, die grote angsten had voor haar eigen leven vanwege haar verwikkelingen met de voormalige gouverneur van de deelstaat Baja California, Jaime Bonilla.

Haar zorgen waren zelfs zo groot dat ze ermee zelf naar de president stapte. In 2019 reisde ze naar Mexico-Stad om president Andrés Manuel López Obrador te confronteren met het risico dat ze voelde terwijl ze een juridisch geschil had met Bonilla.

"Ik vrees voor mijn leven", vertelde ze de president live op televisie tijdens een van zijn dagelijkse ochtendnieuwsbriefings. Haar angsten zouden vreselijk profetisch blijken te zijn. Bonilla heeft elke betrokkenheid bij haar moord ontkend. Er loopt een onderzoek naar het misdrijf.

Bij haar begrafenis op een begraafplaats in Tijuana was de pers gemakkelijk in aantal groter dan de familieleden, terwijl het opzeggen van het Onze Vader bijna werd overstemd door het geroezemoes van de drone van een persbureau.

Sommige journalisten waren er om de moord op een van hen te verslaan, anderen waren er om te rouwen. Maar het heeft de hele beroepsgroep in Mexico in shock achtergelaten.

"Wat er met Lourdes is gebeurd, gebeurt heel vaak", zei Jan Albert Hoosten van het Comité ter Bescherming van Journalisten, terwijl hij bij het graf stond. "Journalisten vertellen de autoriteiten dat ze in de problemen zitten, ze vertellen hen dat ze worden bedreigd, maar vaker wel dan niet, is de reactie van de Mexicaanse regering gewoon stilzwijgen. Er wordt niets aan gedaan."

Een andere verslaggever uit Tijuana die zijn respect betuigt, Antonio Maya, valt ook onder de beschermingsregeling van de Staat.

Nadat verdachte kartelleden voor zijn huis verschenen in een ongemarkeerde auto, gaf de Staat hem een ​​gewapende lijfwacht. Overdag wordt hij overal overschaduwd door een politieagent in burger met kort haar en een donkere zonnebril.

Het heeft een duidelijke impact gehad op de manier waarop hij zijn journalistiek uitvoert, met minder reizen naar plaatsen delict en minder tijd besteed aan het beuken van de straten of het ontmoeten van bronnen. Het is een begrijpelijke vorm van zelfcensuur.

Maar Antonio Maya weet dat als de drugskartels van Mexico hem het zwijgen willen opleggen, hij bijna niets kan doen. "O, natuurlijk! Daar ben ik me heel goed van bewust. Als ze je willen vermoorden, gaan ze je vermoorden", zegt hij gelaten."Als het besluit is genomen, zal het zeker gebeuren. De persoon die het gaat doen, is betaald om een ​​klus te klaren en zal proberen het zo goed mogelijk te doen. Dat is de dagelijkse realiteit waaronder we leven."

Nadat Maldonado López en een fotograaf, Margarito Martinez, in een week tijd in Tijuana werden vermoord, ging president López Obrador in het offensief. Hij schreef de moorden toe aan "neoliberalisme" en zei dat "weinig journalisten het nobele werk verrichten om het publiek te informeren".

Veel critici zeggen dat hij onverschillig staat tegenover de omvang van het probleem. Sindsdien is een vierde journalist, Roberto Toledo, vermoord buiten zijn kantoren in de gewelddadige deelstaat Michoacán.

"Het blootleggen van corruptie leidde tot de dood van een van onze collega's", zei de werkgever van Toledo, Armando Linares, terwijl hij vocht tegen zijn tranen.

De angst van zoveel Mexicaanse journalisten samenvattend, voegde hij eraan toe: "We dragen geen wapens. We hebben alleen een pen en een notitieboekje om onszelf te verdedigen."