Israël: Tijdperk Netanyahu 'voorlopig' voorbij

De eerste Israëlische regering in 12 jaar die niet door Benjamin Netanyahu wordt geleid, gaat vanaf vandaag aan de slag. De voormalige premier is daarbij een overdrachtsceremonie met opvolger Naftali Bennett uit de weg gegaan.

Het record van de rechtse leider in functie eindigde zondag toen het parlement met een flinterdunne meerderheid van 60-59 een nieuwe regering goedkeurde onder leiding van Bennett, een nationalist wiens standpunten op veel punten overeenkomen met die van Netanyahu. In Tel Aviv waren duizenden blij met de uitslag, na vier onbesliste verkiezingen in twee jaar tijd.

"Ik vier hier het einde van een tijdperk in Israël", zei Erez Biezuner op het Rabinplein. "We willen dat ze slagen en ons weer verenigen", voegde hij eraan toe, terwijl aanhangers van de nieuwe regering met vlaggen om hem heen zongen en dansten.

Een strijdlustige Netanyahu (71) zei dat hij eerder terug zou zijn dan verwacht. "Als we voorbestemd zijn om de oppositie in te gaan, zullen we dat doen met opgeheven hoofd totdat we het kunnen omverwerpen", zei hij tegen het parlement voordat Bennett werd beëdigd.

De traditionele overdrachtsceremonie was niet gepland op het kantoor van de premier, waar Netanyahu naar verwachting Bennett later op maandag zou ontmoeten om hem te informeren over staatszaken.

De laatste keer dat Netanyahu werd afgezet als leider van Israël was in 1999. Hij beëindigde zijn eerste ambtstermijn met een glas wijn in zijn hand en minzame woorden van welkom aan de toenmalige partijleider van de Arbeid, Ehud Barak, die hem versloeg bij de verkiezingen.

"Zuur, chagrijnig, niet statig - Trump-achtig tot het laatste moment", schreef Yossi Verter, een commentator voor politieke zaken, in de linkse krant Haaretz. Op de vraag waarom er nu niet zo'n scène zou zijn, zei Topaz Luk, een senior assistent van Netanyahu, tegen Army Radio: "Dat is precies wat er gebeurt."

Netanyahu, zei hij, was "vol van motivatie om deze gevaarlijke regering zo snel mogelijk omver te werpen". Luk weigerde de comeback-strategie van Netanyahu bekend te maken, waarbij hij alleen wees op de kleine marge van steun van de nieuwe regering in het parlement. Luk zei dat de nieuwe regering briefings ontving van Netanyahu's diplomatieke en veiligheidsadviseurs om een ​​ordelijke overdracht te verzekeren.

Nadat hij zijn eerste vergadering zondag laat had gehouden, werd het nieuwe kabinet van Bennett uitgenodigd voor een traditionele groepsfoto, waarop inkomende regeringen te zien zijn, in de officiële residentie van president Reuven Rivlin.

Netanyahu afzetten
Met weinig gemeen, behalve de wens om Netanyahu ten val te brengen, is de lappendeken coalitie van rechtse, centristische, linkse en Arabische partijen grotendeels van plan om ingrijpende maatregelen te vermijden op het gebied van zware kwesties zoals het beleid ten aanzien van de Palestijnen, en zich in plaats daarvan te concentreren op binnenlandse hervormingen.

De Palestijnen waren onaangedaan door de regeringswisseling en voorspelden dat Bennett, een voormalig defensiechef die pleit voor de annexatie van delen van de bezette Westelijke Jordaanoever, dezelfde rechtse agenda zou nastreven als Netanyahu.

Volgens de coalitieovereenkomst zal Bennett (49), een orthodoxe jood en hightech-miljonair, in 2023 als premier worden vervangen door de centristische Yair Lapid (57) een populaire voormalige televisiepresentator.

De Amerikaanse president Joe Biden feliciteerde Bennett en Lapid en zei dat hij ernaar uitkeek de "nauwe en duurzame" relatie tussen de twee landen te versterken.

Bennett sprak zondag het parlement toe en liet Biden weten dat hij in de voetsporen van Netanyahu zou treden door zich te verzetten tegen een eventuele terugkeer van de VS naar de nucleaire deal met Iran van 2015 die door voormalig president Donald Trump was ingetrokken.

Netanyahu was de langstzittende leider van Israël en was sinds 2009 achtereenvolgens premier. Hij gebruikte zijn mondiale status om de roep om een ​​Palestijnse staat te weerstaan ​​en beschreef het als een gevaar voor de veiligheid van Israël. Hij probeerde de Palestijnse kwestie te omzeilen door diplomatieke overeenkomsten te sluiten met regionale Arabische staten, op basis van gedeelde angsten voor Iran en zijn nucleaire programma.

Maar hij bracht verdeeldheid in binnen- en buitenland, verzwakt door herhaaldelijk falen om een ​​beslissende verkiezingsoverwinning te behalen, en door een corruptieproces waarin hij enig vergrijp heeft ontkend.