Recensie: De geschiedenis van Suriname

Tijdens de Grote Suriname Tentoonstelling in Amsterdam van oktober 2019 tot maart 2020, moest De geschiedenis van Suriname hals over kop worden bijgedrukt. Zo hard ging het boek over de toonbank. Volgens auteur Hans Buddingh’, econoom en NRC-eindredacteur, komt dit door de groeiende belangstelling voor de Nederlandse slavernijgeschiedenis. Zo werd vrijdag bekend dat het Nationaal Archief 1.9 miljoen documenten uit koloniale archieven over het slavernijverleden digitaal toegankelijk heeft gemaakt.
Sinds in 2018 de registers met ruim 80.000 namen van tot slaafgemaakten en hun nazaten digitaal te raadplegen zijn, gaan Afro-Surinamers op zoek naar hun roots en verdiepen zich ook in de geschiedenis. Het boek verscheen voor het eerst in 1995 en mag inmiddels beschouwd worden als een standaardwerk. Onlangs verscheen de achtste geactualiseerde druk in pocketformaat. Het laatste hoofdstuk, Suriname in de 21ste eeuw, behandelt zelfs de eerste maanden van de regering Santokhi.

Het is een ontluisterend beeld dat opdoemt na lezing van dit hoofdstuk, alleen al door de openingszin. ‘Op het eind van de 20ste eeuw stond Suriname er slechter voor dan bij de onafhankelijkheid een kwarteeuw eerder’. Jules Wijdenbosch sloot die eeuw, afgedwongen door protest van de bevolking, waarna het Nieuw Front weer aan de macht kwam. Op het eind van het eerste decennium zag de toekomst er ongekend rooskleurig uit. President Ronald Venetiaan regeerde in twee termijnen met wind in de rug van de laatste verdragsmiddelen uit Nederland en van de hoge internationale marktprijzen voor olie en goud. Op het eind van zijn presidentschap bedroeg de totale exportwaarde van Suriname, $ 2.034 miljoen. Op het eind van de 20ste eeuw was dit $ 513 miljoen.

Dat dit financieel-economisch succes geen verkiezingswinst opleverde, komt door Buddingh’ omdat de op zich correcte vaststelling dat het Nieuw Front economische stabiliteit had gebracht, bij het armere deel van de bevolking op den duur weinig indruk meer maakte. Veel kiezers wachtten juist op verhoging van de kinderbijslag en de ouderdomsvoorziening. Maar Venetiaan weigerde dit uit ‘populistische overwegingen’ te doen en dat was een verkeerde inschatting, vindt de auteur. Averechts werkte ook dat binnen de VHP een sterke vernieuwingsbeweging werd genegeerd. ‘De weinig geliefde partijleider en vicepresident Ram Sardjoe (74) wilde zelfs een gooi doen naar het presidentschap. President Venetiaan (73) daarentegen had al laten weten te zullen stoppen.’ Dus werd het een walk over voor de ‘jongere’ en populistische NDP-voorman Desi Bouterse (64). Bij zijn inauguratie, presenteerde president Bouterse het volk een sociaal contract, waarvoor hij in zijn eerste termijn eerst al het spaargeld van Venetiaan verbraste om vervolgens in zijn tweede termijn de kleptocratie welig te laten tieren – Suriname werd door partijgenoten, familie en vrienden leeggeroofd met zelfs aanwending van de spaartegoeden van burgers. ‘Suriname was begin 2020 niet alleen economisch maar ook moreel failliet, al stond de rechtsstaat nog overeind.’

De belangrijkste feiten en ontwikkelingen, vaak ook thematisch beschreven, worden geïllustreerd met cijfers, grafieken en tabellen die data over financieel- en sociaaleconomische zaken inzichtelijk maken. Foto’s zijn schaars, maar die ene van de stevige brasa van Brunswijk en Bouterse, die in 2010 in het Best Western hotel een samenwerkingsakkoord tekenden, is wel tekenend voor de politieke tijdgeest van nu, toen ik las dat Ronnie Brunswijk koffie was gaan drinken bij Bouterse.

In het verleden zit het heden, in het nu onze toekomst. Ik dacht aan dit gezegde toen ik het verhaal las over Shaheed Roger Khan, een ‘bijzondere vriend’ van Bouterse. Deze Guyanese drugsbaron werd op 15 juni 2006 in Paramaribo gearresteerd en via Trinidad uitgeleverd aan Amerika dat hem tot 15 jaar cel veroordeelde. Hij is inmiddels uit het gevang. Ik vrees dat deze Roger Khan, die ook wel de Guyanese Pablo Escobar wordt genoemd, nog een rekening te vereffenen heeft met de toenmalige minister van Justitie en Politie, die een state of the art-operatie leidde met behulp van geavanceerde opsporingstechnologie van buitenlandse inlichtingendiensten. Dit verklaart misschien waarom president Chan Santokhi zich met een nog grotere veiligheidscolonne verplaatst dan zijn voorganger.

Roy.khemradj@gmail.com

Een geschiedenis van Suriname – Hans Buddingh’ is als pocketeditie uitgebracht door uitgeverij Rainbow en kost €12,50. Info: www.rainbow.nl