President: Eerst gat dichten dan op goed fundament bouwen

President Chan Santokkhi concludeert dat na negen maanden regeren, het land in positie is gebracht om uit het diepe dal te komen. Het gaat nog lang duren, stelt hij. De schuld overgenomen van de regering onder leiding van president Desi Bouterse is veel te groot. De schuld van het land is 180% van het Bruto Binnenlands Product. In het Herstelplan is het uitgewerkt hoe dit naar 60% wordt teruggebracht. Maar de beloftes kunnen nog waargemaakt worden, benadrukt Santokhi. “Maar first things first, unu musu tap a bigi olo fosi,” geeft hij aan. “Yu no man bow in wan olo. I mus tap en fosi. Pot wan tranga fundament. Dan wi kan bow a kondre baka.”   

Santokhi is woensdag op een persconferentie in de Congreshal, uitgebreid ingegaan op wat er in negen maanden is gerealiseerd en wat er de komende maanden zal gebeuren. Hij geeft toe dat zaken moeilijker verlopen dan gedacht, en dat er beter gecommuniceerd moet worden met de samenleving over het beleid en besluiten die genomen worden. Niet alle doelen zijn gehaald, deelt Santokhi mee. De deal met IMF is nog niet gesloten. Volgens de ‘timeline’ van het herstelplan zou dat in februari al een feit zijn, maar de vooruitzichten zijn goed.

Er zijn ook vertragingen op andere gebieden. Vakbonden bijvoorbeeld verschillen van mening over hoe de werkende klasse geholpen moet worden. De een wil een salarisverhoging, de ander wil een betere prijsbeheersing. Ook wordt geld dat met moeite bij elkaar is gebracht door onder andere te bezuinigen, anders gebruikt dan gepland. Er is bijvoorbeeld US$ 650.000 uitgegeven om een SLM vliegtuig vrij te krijgen dat in beslag was genomen door schuldeisers. De huur van het vliegtuig is lange tijd niet betaald. Het geld kon gebruikt worden voor bijvoorbeeld aanschaf van medicijnen, is er aangegeven. Het is een groot probleem om steeds met geld dat vrijkomt, achtergelaten schulden af te lossen.

Santokhi somt op wat er wel bereikt is in 9 maanden. “Salarissen, subsidie en overige uitgaven financieren we uit eigen middelen,” deelt hij mee. “Unu n’e go begi en unu n’e go leni.” Bedrijven en personen die in problemen zijn geraakt, worden ondersteund uit het covidfonds. Er worden achterstanden van betalingen ingelopen bij bedrijven en personen die diensten hadden verricht voor de overheid. Dit is ook het geval met buitenlandse instellingen waar er achterstanden zijn. Sommige zijn al helemaal afgelost. Een verplichting om te voorkomen dat de kredietwaardigheid van Suriname nog verder naar beneden daalt en om in beslagname van staatstegoeden en eigendommen te voorkomen, geeft Santokhi aan. Het geval met het SLM-vliegtuig is daar een voorbeeld van, haalt hij aan.

Alle medische instellingen worden gesubsidieerd, vervolgt de president. Met BGVS is een afspraak gemaakt om medicamenten te garanderen. De valutakoersen zijn ondertussen gestabiliseerd met een pakket aan maatregelen, een verbeterde Valutawet en een unificatiekoers. Door de retentieregeling komt er ook valuta binnen. Er zal ruim US$ 20 miljoen opgebracht worden waarmee basisgoederen, brandstof en medicijnen worden betaald.

Zoals beloofd wordt de corruptie aangepakt. Het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst hebben het heel druk daarmee. Illegaal verkregen gelden worden zoveel mogelijk teruggehaald, deelt Santokhi mee. Onderzoeken lopen nog naar misstanden bij parastatale bedrijven. Bij de veiligheids- en opsporingsdiensten worden de leidingen ook vervangen, omdat ze weer integer en professioneel moeten worden. Er is al een begin gemaakt bij Directoraat Nationale Veiligheid. Er komt een nieuwe bevelhebber en nieuwe commandanten voor het Nationaal Leger. Ook bij het politiekorps en de douane komt er een reorganisatie.

“Ik herhaal het weer, we gaan alles wat we beloofd hebben realiseren in de vijf jaren,” benadrukt Santokhi. Misschien niet 100 procent. Maar wel in de buurt van 75 tot 80 procent. Natuurlijk als er ‘fresh capital’ beschikbaar is, volledige steun van IMF, Wereldbank en de IDB er is, er investeerders komen…dan kan het percentage nog hoger gaan.” Het land heeft genoeg rijkdommen om welvarend te zijn. “We kunnen met ons beleid de beloftes waarmaken. We gaan het realiseren.  Maar first things first...if a crisis na wan olo, un mus tap a olo.”

René Gompers