Een van de lessen die wij als samenleving (weer) moeten leren uit de huidige financieel-economische problemen is om in te staan voor de gevolgen van ons handelen. Het is een gevaarlijke misconceptie om te denken dat onze verantwoordelijkheid begint en eindigt bij het stemmen op politici die wij leuk vinden, mooi kunnen dansen, met gewichtige woorden kunnen spelen of een massa opzwepen met adrenaline-injecties. Het kiezen voor een politieke partij is gelijk aan het investeren in jouw eigen bedrijf, persoonlijke ontwikkeling en toekomst van jouw kind en kindskinderen. Als blijkt dat jouw investering ‘can do the job’, dan zal je er ongetwijfeld beter van worden. Indien jij tussendoor of achteraf tot de conclusie komt verkeerd te hebben geïnvesteerd, zal jij ook het gelag moeten betalen. 

Daarom is het goed om altijd kritisch te zijn en te blijven naar jouw eigen politieke partij, vooral als die regeerverantwoordelijkheid draagt. Indien zij het land naar de Filistijnen helpt, dan is het de plicht om (op tijd) aan de bel te trekken, omdat jouw investering letterlijk en figuurlijk op het spel zit. Er staat nergens geschreven dat jij de desbetreffende politieke partij of regeringsformatie moet blijven verdedigen of de andere kant moet opkijken wanneer zaken misgaan. Het is geen: Wij-tegen-de-rest-situatie. Je hoeft niet disciplinair te zijn. Je kan vijf jaren lang kritiek op jouw partij leveren, maar bij de komende verkiezingen toch weer op hen stemmen indien zij naar jouw luisteren. 

Maar je denkt toch niet dat wanneer een bepaald regime twee keren aan de macht is geholpen, waaronder een historische overwinning in 2015, dankzij de inbreng van het gros van de mensen dat naar de stembus is gegaan, dat achteraf de handen in onschuld mogen worden gewassen?

Het electoraat heeft, vooral in 2015, een duidelijk signaal gegeven aan de toenmalige oppositie: Wij willen u niet! Wij willen de NDP! Een goed deel van de mensen heeft in de jaren die volgden het beleid tot het bittere eind verdedigd; zowel de goede als de minder goede dingen. Dat was de gepleegde investering!

Als nu blijkt dat er verkeerd is geïnvesteerd en er pijnlijke/harde maatregelen getroffen moeten worden om voort te kunnen gaan, dan zal het electoraat ook niet moeten denken dat zij er schotvrij van mag afkomen. De verantwoordelijkheid kan niet volledig gelegd worden in de handen van de mensen die wanbeleid zouden hebben gevoerd. Daarom is het, nogmaals, belangrijk om altijd kritisch te zijn en te blijven naar de regering, ook en vooral als het om je "eigen mensen” gaat.

De investering en de verantwoordelijkheid stopt dus niet op 25 mei. Het zou vele jaren daarvoor moeten beginnen bij het analyseren van de politieke partij die jij wenst te ondersteunen. Haal vergelijkingsmateriaal tevoorschijn en luister goed naar wat er gezegd wordt, en probeer te begrijpen wat er niet gezegd wordt. De investering loopt door nadat de ‘obligatie’ is ingekocht op 25 mei. Volg als ‘bondholder’ alles op de voet en laat jouw stem horen indien de investering aan lagerwal dreigt te geraken. Indien je ervan uit gaat ‘ach…neks no fout’, dan zal je ook moeten instaan voor de consequenties die daaruit voortvloeien.

De regering en de samenleving staan niet los van elkaar. De samenleving mag er dus ook niet van uitgaan dat zij wel het recht heeft om regimes aan de macht te helpen, die achteraf een verkeerde investering blijken te zijn, maar als het gaat om accountability voor deze verkeerde inschatting, denken de dans te ontspringen. Daarmee zeg ik niet dat de mensen die de economie en de staatshuishouding hebben verknald vrijuit gaan. Het is de verantwoordelijkheid van de nieuwe regering, dus de nieuwe investering, om te redden wat er nog te redden valt uit de oude investering. Als er strafrechtelijke maatregelen moeten voortvloeien tijdens dat proces, dan zal dat moeten gebeuren. Wie zegt onschuldig te zijn, krijgt de kans dit te bewijzen, en wie heeft gestolen zal dit moeten terugbetalen in geld, grond, of vrijheidsbeweging. 

De samenleving zal moeten beseffen dat zij niet ‘gewoon zo’ uit wilde enthousiasme of luiheid om zaken eerst op een rij te zetten, mensen aan de macht kan helpen om besluiten voor hen te nemen. Maar als de zaak 'bastert' en zij nu de pijn moeten helpen dragen, komen opdagen met een a-no-mi-verhaal. Let’s change the way we think!