Suriname is de afgelopen weken geconfronteerd geweest met een snelle toename van Covid-19 gevallen. Het is reeds voldoende bekend dat het virus (SARS-CoV-2) niet voor eenieder even gevaarlijk is. In dit artikel belichten we het beloop van Covid-19 infecties bij kinderen, de besmettelijkheid van kinderen met Covid-19, het effect van schoolsluitingen op kinderen, en geven suggesties hieromtrent.  

Beloop Covid-19 bij kinderen  

Uit onderzoek is gebleken dat meer dan 95% van kinderen geen of milde klachten ontwikkelen bij besmetting met Covid-19 (Dong et al., 2020; Liguoro et al., 2020). Kinderen met milde klachten hebben koorts, hoesten, snotneus en keelpijn, klachten passend bij de normale griep. Een kleine groep ontwikkelt klachten zoals versnelde ademhaling en benauwdheid, klachten vergelijkbaar aan een astma-aanval of een longontsteking. Minder dan 1% van kinderen moet worden opgenomen wegens ernstige klachten. Ook het zogenaamde Pediatric Multisystem Inflammatory Syndrome temporally associated with SARS-CoV-2 (PIMS-TS) dat kan optreden na het doormaken van Covid-19 infectie is een zeer zeldzaam fenomeen. 

Het milde beloop bij kinderen lijkt consistent te zijn in verschillende landen, inclusief Suriname, waar tot nu toe geen enkel kind met Covid-19 meer dan milde griepverschijnselen heeft ontwikkeld. In veel landen waar de besmettingen in grote aantallen zijn, waaronder Nederland, zijn er geen kinderen overleden als gevolg van Covid-19 (RIVM, 2020). De huidige schatting wereldwijd is dat bij kinderen de kans op overlijden extreem klein is (0.001-0.006%) (Verity et al., 2020).  

Scholen in Suriname zijn sinds 16 maart gesloten. Het voornaamste doel hiervan is de spreiding van het virus te beperken. De initiële gedachte was dat kinderen het virus zouden meenemen naar huis en hun ouders of andere familieleden zouden besmetten. De realiteit blijkt echter anders te zijn. Het Amerikaanse Center for Disease prevention and Control (CDC) en de European Centre for Disease prevention and Control geven aan dat de rol van kinderen bij de overdracht van het virus minimaal is. Het aantal Covid-19 besmettingen in beide gebieden is erg laag bij mensen jonger dan 18 jaar. In de Verenigde Staten omvat deze groep slechts 1.7% van alle Covid-19 besmettingen en in Europa 3.6% (CDC Covid-19 Response Team, 2020; Ecdc, 2020). 

Een verklaring voor deze lage besmettingsaantallen is dat kinderen mogelijk minder vatbaar zijn voor besmetting met het virus dan volwassenen. Onderzoek in China laat zien dat kinderen binnenshuis minder vaak besmet raakten vergeleken met de volwassenen in het zelfde huis (Li et al., 2020; Wang et al., 2020). Dit was ook te zien in het dorpje Vo in Italië, waar meer dan 70% van de populatie werd getest op Covid-19. Bij dit onderzoek zijn er geen Covid-19 gevallen gevonden bij kinderen jonger dan 10 jaar, ondanks meerdere het huishouden deelden met geïnfecteerde volwassenen (Lavezzo et al., 2020). 

Een tweede verklaring voor de lage besmettingsaantallen bij kinderen is dat zij het virus in mindere mate blijken over te dragen aan anderen. In Frankrijk is een 9 jarige leerling besmet met Covid-19 naar school geweest, terwijl hij ziek was. Hij heeft zogenaamd close contact gehad met 112 mensen van wie geen positief is getest voor Covid-19 (Danis et al., 2020). Een contact tracing studie in Japan toonde vergelijkbare resultaten, hier bleken kinderen besmet met Covid-19 minder vaak het virus over te dragen aan derden vergeleken met volwassenen (Mizumoto, Omori and Nishiura, 2020).  

Consequenties schoolsluiting en (partiële) lockdown  

Momenteel is er geen bewijs dat het sluiten van scholen de spreiding van het virus of het aantal doden als gevolg van Covid-19 significant vermindert (Viner et al., 2020). Kinderen onder deze omstandigheden gedurende 2 maanden thuis houden heeft echter wel significante negatieve consequenties voor hen. Het thuis houden van kinderen zal de reeds bestaande ongelijkheid verergeren. Kwetsbare kinderen worden kwetsbaarder. Een voorbeeld hiervan is het onbetwistbaar feit dat niet alle scholen online lessen verzorgen, niet alle kinderen beschikken over een computer met internet om deze lessen te volgen en niet alle ouders hun kinderen in voldoende mate thuis kunnen begeleiden. De huidige maatregelen leggen enorme economische en psychologische druk op gezinnen. 

Door sluiting van veel bedrijven hebben veel gezinnen een verminderd inkomen. En door het sluiten van scholen zijn ouders, met name van eenoudergezinnen, niet in staat te gaan werken of gedwongen hun kinderen alleen of bij anderen achter te laten. Dit kan leiden tot een toename van huiselijk geweld en misbruik (Green, 2020). Families kunnen als gevolg van de huidige maatregelen en de economische gevolgen daarvan (verder) in armoede worden geduwd. Dit heeft diepgaande en lange termijn gevolgen voor de gezondheid, educatie en algeheel welzijn van het kind. Hier moeten we ons zeer bewust van zijn, omdat elk kind telt. De huidige lockdown heeft ook onvoorziene consequenties op de directe zorg voor zieke kinderen. Zo blijkt dat ouders, mogelijk als gevolg van de heersende angst, een verhoogde drempel ervaren om hulp te zoeken voor hun zieke kinderen, waardoor deze zich laat en in ernstig zieke toestand presenteren.  

Covid-19 is hier om te blijven en een vaccin zal niet binnenkort beschikbaar zijn voor Surinamers. Het is belangrijk om de snelle spreiding van het virus in te dammen om zodoende een overbelasting van de gezondheidszorg te voorkomen. Echter moeten we ons bij alle maatregelen afvragen hoelang we die als gemeenschap kunnen volhouden en daarbij de lange termijn consequenties (maatschappelijk economische en volksgezondheid) van de maatregelen in acht nemen.  

Wij pleiten daarom dat de scholen zo snel als mogelijk heropenen en dat alles eraan gedaan wordt om dit schooljaar voor een ieder goed af te ronden en de toename van ongelijkheid wordt voorkomen. Uit het bovengenoemde is duidelijk dat scholen (met name basisscholen) zonder gevaar voor volksgezondheid geopend kunnen worden. We begrijpen de angst en de praktische obstakels die dit met zich meebrengt, immers zijn volwassenen degenen die de lessen verzorgen en kinderen naar school brengen. Echter zijn wij ervan overtuigd dat in goed overleg met de stakeholders, de Ministeries van Onderwijs en Volksgezondheid, epidemiologen, kinderartsen, leerkrachten en ouders, het mogelijk zal zijn om samen hieruit te komen in het belang van de kinderen, de toekomst van het land.